Co trzeba wiedzieć o purynach?

Puryny są organicznymi związkami chemicznymi, które są obecne w wielu produktach spożywczych, a szczególnie tych obfitujących w białko. Dodatkowo są również w znikomych ilościach wydzielane przez organizm. Puryny są metabolizowane w organizmie i przekształcane w kwas moczowy, który w 75 proc. jest wydalany z organizmu. Pozostała część wraca do układu pokarmowego i tam jest rozkładana przez bakterie jelitowe. U zdrowej osoby stężenie kwasu moczowego nie powinno być wyższe niż 70 mg w litrze krwi.

Odkładanie się kwasu moczowego

Kwas moczowy, choć jest w większości wydalany z organizmu, może być również odkładany w tkankach. Dzieje się tak wskutek nieprawidłowości i zaburzeń procesów metabolicznych. Kwas moczowy może akumulować się w różnych miejscach, jednak najczęściej kryształki tworzą się w stawach (prowadząc do dny moczanowej) albo w nerkach (powodując kamicę moczanową). Choroby te mogą nie dawać jednoznacznych objawów przez wiele lat i ujawnić się nagle, powodując dyskomfort, ataki silnego bólu, a także sprawiać trudności w poruszaniu się oraz prowadzić do niepełnosprawności.

Dna moczanowa, zwana artretyzmem, jest chorobą atakującą stawy. Wskutek nagromadzenia się w organizmie kwasu moczowego, tworzą się mikrokryształki, które odkładają się w stawach zlokalizowanych w palcach u rąk i stóp, barków oraz kolan. W tych miejscach powstaje widoczny obrzęk i zaczerwienienie, którym towarzyszą ataki bólowe, a czasem także gorączka i ogólne osłabienie. Zbagatelizowana dna moczanowa powoduje, że choroba atakuje dalsze partie stawów, a także ścięgna i mięśnie, co powoduje, że utrudnione jest poruszanie się, występowanie ataków nagłego i silnego bólu, który uniemożliwia swobodne przemieszczanie się.

Kamica moczanowa: Zagrożenie dla nerek

Kamica moczanowa powstaje wskutek odkładania się nadmiaru kwasu moczowego w nerkach. Choroba może przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, bowiem tworzące się złogi są niewielkie: początkowo mają postać drobnego piasku i łatwo mogą być usunięte z układu moczowego. Jeśli kamica moczanowa postępuje, to złogi mogą tworzyć kamienie, które często blokują ujście moczowodów. Skutkuje to niemożnością wydalania moczu oraz nagłym podniesieniem ciśnienia w całym układzie, co często objawia się silnym bólem, na który nie działają żadne leki przeciwbólowe. Ataki tzw. kolki nerkowej mogą trwać od kilkunastu minut do nawet kilku dni. Choć często ból mija samoistnie, to należy podjąć się leczenia, które może być żmudne i skomplikowane.

Puryny znajdują się w produktach, które obfitują w białko, dlatego często znajdują się w czerwonym i białym mięsie, owocach morza oraz niektórych rybach. Warto wiedzieć, że puryny obecne są nie tylko w artykułach pochodzenia zwierzęcego, ale również w roślinnych. Znaleźć je można w warzywach, takich jak kalafior, brokuł, brukselka, zielony groszek, por czy szpinak. Ale to nie koniec produktów zawierających puryny, ponieważ ich źródłem jest również czekolada, rabarbar, niektóre grzyby (pieczarki, boczniaki i prawdziwki) oraz herbata, kawa, kakao i napoje gazowane.

Czy da się ograniczyć puryny w diecie?

Tak naprawdę trudno jest całkowicie wystrzec się puryn w codziennej diecie. Jeśli są one metabolizowane prawidłowo, nie trzeba z nich całkowicie rezygnować, ale profilaktycznie spożywać w mniejszych, rozsądniejszych ilościach. Jedynie osoby ze zdiagnozowaną dną moczanową i kamicą powinny przejść na restrykcyjną dietę, która będzie prowadzona, wraz z kuracją farmakologiczną, pod okiem specjalisty. Jednak zmiana jadłospisu nie jest aż tak dokuczliwa, jak mogłoby się wydawać, ponieważ dozwolone są w nim różne owoce (cytrusy, jabłka, gruszki, śliwki, morele, winogrona) oraz większość gotowanych warzyw, produkty pełnoziarniste i niektóre przetwory.