Czy brzdąc dobrze przybiera na wadze?

Po raz pierwszy twoje maleństwo zostało zważone tuż po narodzinach. Zanim wróciliście ze szpitala do domu, również ważono je codziennie, sprawdzając, czy przyrost wagi postępuje równomiernie. Później tak częste ważenie nie jest już konieczne.

- Jeśli maluszek urodził się zdrowy i o czasie, przez kilka pierwszych miesięcy będzie ważony co cztery tygodnie, później nieco rzadziej.

Dopiero w przypadku wystąpienia jakichś problemów - gdyby np. brzdąc słabo przybierał na wadze lub w ogóle nie zwiększał masy ciała - konieczna jest interwencja lekarza - wyjaśnia Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka.

Wraz z naszym ekspertem wyjaśniamy, jakie czynniki wpływają na wyjściową wagę maluszka i w jaki sposób sprawdzić, czy brzdąc nabiera dokładnie tyle ciałka, ile powinien na danym etapie rozwoju.

Większość maluchów urodzonych o czasie waży od 2800 do 3800 g i mierzy od 46 do 55 cm. Oczywiście na świat przychodzą też maluszki cięższe, których masa urodzeniowa przekracza 4 kg (mówimy wówczas o tzw. makrosomii) oraz kruszynki, których waga jest mniejsza niż 2500 g (mamy wtedy do czynienia z mikrosomią).

- Tak duże rozbieżności wynikają stąd, że waga noworodka jest uwarunkowana kilkoma czynnikami. Wpływają na nią m.in. geny, choroby, jakie kobieta przeszła podczas ciąży, płeć dziecka, fakt, czy poród nastąpił w terminie czy też po nim - wyjaśnia dr Gierowska-Bogusz.

W jaki sposób poszczególne czynniki oddziałują na wagę malca?

● Geny - wysocy rodzice o mocnej budowie ciała mają zazwyczaj dorodne dzieci. I odwrotnie: jeśli mama i tata są drobni i szczupli, ich maluszek też zapewne taki będzie.

● Płeć dziecka - chłopcy rodzą się średnio o 60 g ciężsi i o 1 cm dłużsi. Różnica ta utrzymuje się przez kilka pierwszych miesięcy życia, dlatego opracowano osobne siatki centylowe dla obu płci.

● Powikłania ciążowe - zaburzenia wewnątrzmaciczne u przyszłej mamy (np. nadciśnienie tętnicze), a także stosowanie używek, palenie papierosów czy intensywna praca zawodowa mogą przyczynić się do tego, że maluch urodzi się z niedowagą. Natomiast przyczyną zbyt wysokiej wagi urodzeniowej jest najczęściej przebyta przez kobietę cukrzyca ciążowa.

● Kolejność ciąż - uważa się(choć nie jest to regułą), że pierworodne maluchy są nieco mniejsze i lżejsze od następnych.

● Czas trwania ciąży - w ostatnich jej tygodniach dziecko szybko rośnie, a także przybiera na wadze. Właśnie dlatego maluszki urodzone w terminie lub kilka dni po nim są cięższe niż te, które przyszły na świat zbyt wcześnie.

Wiele mam niepokoi się, kiedy tuż po narodzinach ich maleństwo zaczyna nagle tracić na wadze. Pediatra uspokaja jednak, że nie ma powodu do obaw.

- To tzw. fizjologiczny spadek wagi,który następuje zwykle w 2. dobie po urodzeniu. Dziecko traci wtedy 5-10 proc. masy urodzeniowej. Ale to normalne. Dzieje się tak na skutek stresu związanego z porodem, a także utraty płynów: maluszek poci się, siusia, oddaje półpłynny stolec.

Jednak przy prawidłowym karmieniu noworodek zazwyczaj powraca do wagi urodzeniowej w ciągu dwóch tygodni, codziennie przybierając co najmniej 20 g - wyjaśnia dr Gierowska-Bogusz.

Większość dzieci w pierwszym kwartale przybywa 600-800 g miesięcznie, w drugim 500-700 g, w trzecim 300-400 g, a w czwartym 200-300 g. Maluch, który kończy roczek, zwykle jest trzykrotnie cięższy niż w chwili urodzenia, ale trzeba pamiętać, że dzieci rozwijają się w różnym tempie.

- Zarówno waga, jak i wzrost niemowlęcia zwiększają się skokowo. Jeśli przez kilka dni dziecko przybiera słabiej, to w kolejnych zapewne przytyje więcej. Wystarczy więc ważyć malca co kilka tygodni. Wtedy widać, czy przyrost masy ciała jest w normie - wyjaśnia nasz redakcyjny ekspert.

Siatki centylowe to specjalne wykresy, sporządzone osobno dla chłopców i dziewczynek (znajdują się w książeczce zdrowia dziecka). Pokazują one przyrost masy ciała, wzrostu i obwodu główki dziecka. Posługując się siatkami,możesz prześledzić rozwój swojego brzdąca i porównać go z rozwojem innych maluchów w tym samym wieku. Przyjmuje się, że tzw. szeroką normą są wartości pomiędzy 3. a 97. centylem.

Co to oznacza? Dziecko, którego masa ciała mieści się dokładnie na 50. centylu, jest tzw. średniakiem: to znaczy, że połowa dzieci w jego wieku waży mniej, a połowa więcej niż ono. Maluszek, którego waga oscyluje w granicach 3. centyla, jest drobny (oznacza to, że 97 proc. dzieci w jego wieku waży więcej niż on).

Natomiast smyk, którego waga przybliża się do 97. centyla, należy do bardziej dorodnych maluchów (tylko 3. proc. dzieci waży więcej niż on). Zaznaczając masę i wzrost dziecka na siatce centylowej, możesz narysować krzywą jego rozwoju.

Zasada jest prosta: nawet jeżeli krzywa przebiega powyżej albo poniżej średniej, ale wznosi się systematycznie, nie masz powodu do niepokoju. Twój brzdąc jest po prostu np. mniejszy i niższy niż jego rówieśnicy, ale rozwija się harmonijnie.

- Sytuacją alarmową jest spadek na dużo niższy centyl (np. z 50 na 6). Może być to sygnał, że dziecko jest na coś chore, np. ma alergię albo cierpi na zespół złego wchłaniania. Powodem czujności pediatry są też rozbieżności między wzrostem a wagą dziecka, np. wzrost malca poniżej 10. centyla, a masa ciała powyżej 75. Takie sytuacje wymagają dalszych badań - wyjaśnia dr Gierowska-Bogusz.

Konsultacja: lek. med. Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra-neonatolog z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Blanka Wolniewicz