Dlaczego puchną kostki?

Opuchlizna kostek to dość powszechny problem, który może mieć wiele przyczyn. Obrzęki pojawiają się w wyniku zaburzeń równowagi ciśnienia krwi w naczyniach krwionośnych. Powodują one przedostawanie się wody z naczyń krwionośnych do tkanek i zatrzymanie się jej w przestrzeni międzykomórkowej. Na te zaburzenia najczęściej wpływa określony styl życia: siedząca lub stojąca praca, brak aktywności fizycznej, nadwaga i nieodpowiednia dieta. Zbyt mało ruchu sprawia, że krew krąży wolniej i gromadzi się w układzie żylnym, przez co płyn przesącza się z żył do otaczających je tkanek. Wpływa na to również nadmierna podaż i alkoholu, które zatrzymują wodę w organizmie. Z kolei niedobór białka lub potasu prowadzi do spadku ciśnienia onkotycznego, które powstrzymuje ucieczkę płynu z naczyń. Do opuchlizny może dojść także podczas długiej podróży, gdy trzyma się nogi w jednej pozycji. By uniknąć puchnięcia kostek, warto więc ograniczyć spożycie soli i produktów przetworzonych, a także alkoholu. Należy również zadbać o regularny wysiłek fizyczny, np. jazdę na rowerze czy krótkie spacery.

Odwodnienie i upał

Kostki puchną również w wyniku odwodnienia organizmu. Picie zbyt małej ilości wody sprawia, że płynąca w naczyniach krwionośnych krew staje się gęsta i wolniej krąży. To sprzyja gromadzeniu się płynu w przestrzeni międzykomórkowej i tworzeniu się obrzęków oraz opuchlizny. Może to prowadzić również do nadciśnienia i problemów z krążeniem. Dlatego należy dbać, by dostarczać organizmowi minimum 2 litry wody w ciągu doby. Przyczyną spuchniętych nóg może być także upał. Pod wpływem wysokiej temperatury naczynia krwionośne rozszerzają się, przez co krew płynie wolniej, a płyny przesączają się przez ściany żył do okolicznych tkanek.

Puchnięcie kostek może mieć też o wiele poważniejsze przyczyny. Do najbardziej niebezpiecznych należą zaburzenia pracy serca i układu krążenia. Szczególnie na nie narażone są osoby w podeszłym wieku, otyłych, z nadwagą lub innymi schorzeniami, takimi jak nadciśnienie, cukrzyca czy miażdżyca. Spuchnięte kostki mogą być jednym z pierwszych objawów niewydolności serca. Słaby mięsień sercowy nie ma sił pompować krwi do płuc z nóg, przez co ta zaczyna się cofać i rozszerzać żyły, a jej płynne składniki wyciekają do okolicznych tkanek, tworząc obrzęki. Obie nogi puchną wtedy w okolicy kostek i tylko wieczorem. W miarę postępu choroby opuchlizna zaczyna sięgać kolan i pojawiają się inne symptomy: duszności i obniżenie tolerancji wysiłku. Z takimi objawami należy udać się jak najszybciej do lekarza.

Inne schorzenia układu krążenia

Opuchlizna kostek może również towarzyszyć niewydolności żylnej. Jest to wynik nieefektywnej pracy zastawek żylnych i zbierania się krwi w żyłach. Oprócz obrzęków nóg występuje wtedy uczucie ciężkości nóg, ból, mrowienie, a także żylaki i pajączki. Spuchnięte kostki i łydki to także symptom żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, tzw. zakrzepicy żył. Pojawia się również wówczas ból nóg podczas chodzenia oraz ocieplenie i zaczerwienienie kończyny. Aby zdiagnozować zakrzepicę, należy udać się do lekarza, który może rozpoznać ją na podstawie wywiadu i określonych badań, m.in. USG typu Doppler czy badanie D-dimerów. Profilaktycznie warto też uprawiać sport, nosić luźne ubrania i przyjmować preparaty z diosminą. Można również trzymać nogi w uniesieniu pod kątem 45 stopni, wtedy krew będzie płynąć do serca bez żadnych zastojów. Sposobem na spuchnięte nogi jest także picie ziół o działaniu moczopędnym np. skrzypu polnego, pokrzywy czy mniszka lekarskiego.

Spuchnięte kostki a choroby nerek

Obrzęki kostek mogą wiązać się nie tylko ze schorzeniami układu krwionośnego, ale też chorobami nerek. W przypadku ich niewydolności zmniejsza się przepływ krwi przez nerki, co skutkuje niskim przesączaniem kłębuszkowym sodu. Spada też stężenie białka we krwi, a w konsekwencji ciśnienie onkotyczne, które zapobiega przedostawaniu się płynu z naczyń. Obrzęk kostek i dalszych części ciała towarzyszy również zespołowi nerczycowemu. Warto pamiętać, że bardziej swoiste objawy niewydolności nerek, takie jak ból narządu czy mocznica, pojawiają się dopiero w późnym stadium choroby, przez co bardzo ciężko jest ją zdiagnozować. Obrzęki nóg nie powinny być więc bagatelizowane i należy sprawdzić ich przyczynę.

Przyczyną opuchniętych kostek są także zaburzenia hormonalne. Mogą to być m.in. problemy z tarczycą, kiedy to z powodu spowolnionego metabolizmu pojawiają się obrzęki nóg, a także powiek, policzków i nasady nosa (efekt nalanej twarzy). Gdy wystąpią takie objawy, warto udać się do endokrynologa. Opuchlizna pojawia się także podczas ciąży z powodu zwiększonego nacisku na narządy wewnętrzne i spowolniony przepływ krwi. Równowaga hormonalna zostaje również zachwiana podczas zespołu napięcia przedmiesiączkowego oraz stosowania antykoncepcji hormonalnej. Kobietom zaleca się wtedy częsty ruch, trzymanie nóg w górze czy moczenie stóp w zimnej wodzie.

Inne przyczyny opuchniętych kostek

Opuchnięte kostki mogą być skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków, np. sterydowych, hormonalnych, przeciwdepresyjnych czy na nadciśnienie tętnicze. Nie jest to wówczas groźny objaw, ale można poprosić lekarza o zmianę kuracji. Opuchlizna kostek może także towarzyszyć reumatoidalnemu zapaleniu stawów. Występuje wtedy również obrzęk stawów kolanowych, łokciowych i dłoni. Miejsce obrzęku jest gorące i bolesne, mogą też pojawić się inne symptomy jak ogólne osłabienie i podwyższona temperatura. Przyczyną spuchniętych kostek mogą być też urazy, źle dobrane buty czy reakcja alergiczna.