Drżenie samoistne: Przyczyny, objawy i leczenie

Drżenie samoistne to mimowolne, rytmiczne ruchy, które obejmują najczęściej dłonie, głowę i język, rzadziej tułów i kończyny dolne. Nasila się ono pod wpływem stresu, a także w czasie wykonywania precyzyjnych ruchów, np. pisania czy krojenia żywności nożem. Wraz z rozwojem schorzenia drżenie występuje także w czasie spoczynku. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj po 20. lub 60. roku życia. Szacuje się, że może się z nimi zmagać nawet 5 proc. całej populacji. Aż połowa przypadków choroby występuje rodzinnie, co oznacza, że jest efektem mutacji genetycznych przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Przyczyny pozostałych przypadków nie zostały odkryte – mimo że choroba nie jest wcale rzadka, wciąż stanowi zagadkę dla medycyny.

W przypadku genetycznego podłoża choroby pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj u osób po 20. roku życia. Początkowo są słabe, a drżenie obejmuje jedynie dłonie i występuje dość rzadko. Nasila je zmęczenie i silny stres. Schorzenie rozwija się jednak wraz z upływem czasu i stopniowo dotyka także języka, twarzy i głowy, a nawet tułowia i kończyn dolnych, występuje symetrycznie. U niektórych osób powoduje kłopoty z mówieniem czy połykaniem jedzenia, czasem prowadzi nawet do zmiany głosu. Największym dyskomfortem jest jednak drżenie samoistne rąk, które nasila się podczas wykonywania precyzyjnych czynności. Dla chorych trudnością może być otwieranie drzwi kluczem, pisanie i inne najprostsze domowe aktywności. Charakterystycznym objawem jest też rozlewanie napojów w szklance czy tłuczenie naczyń podczas ich mycia. W zaawansowanej postaci choroby drżenie pojawia się nawet w czasie snu i spoczynku.

Diagnostyka drżenia samoistnego może być trudna. Jej podstawą jest wykluczenie innych chorób, które objawiają się w podobny sposób – przede wszystkim choroby Parkinsona (polega na postępującym uszkodzeniu komórek nerwowych mózgu) i choroby Wilsona (poważne zaburzenie metaboliczne upośledzające mózg i wątrobę). Drżenie rąk może być też efektem zaburzeń psychogennych, zatrucia toksynami lub lekami, a także odstawienia środków psychoaktywnych. Obserwuje się je również czasem przy niezdiagnozowanej nadczynności tarczycy czy encefalopatii wątrobowej.

Leczenie drżenia samoistnego

W większości przypadków drżenie samoistne nie wymaga żadnego leczenia, ponieważ nie jest dla chorego znaczącym utrudnieniem w codziennym życiu. Leki przeciwpadaczkowe i beta-blokery podaje się jedynie w początkowej fazie, by zahamować rozwój choroby. Jeśli to nie działa i schorzenie gwałtownie postępuje (np. mimo młodego wieku pacjenta), ratunkiem może być stymulacja mózgu przy użyciu elektrody. Jest to jednak ostateczność – zabieg wiąże się z ryzykiem powikłań, np. wystąpienia przewlekłych bólów głowy.