Idealna zabawka, to znaczy jaka?

Trzeba uczciwie przyznać, że wybór najlepszej zabawki to trudne zadanie, szczególnie kiedy nie do końca wiemy, czym właściwie powinniśmy się kierować.

Najlepsza zabawka to taka, która fascynuje, do której dziecko powraca, która stwarza możliwości przeżywania radości. Zabawka taka nie musi być bardzo droga - może kosztować niewiele albo nawet nic. Kluczowe jest, że cieszy, intryguje, a przez to rozwija. Obecnie na rynku obserwujemy wiele zabawek świetnie zaprojektowanych, uwzględniających najnowszą wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej.

Czym więc kierować się przy wyborze tej najodpowiedniejszej? Przede wszystkim należy pamiętać, że dzieci uczą się w sposób naturalny, podczas zabawy - zabawa i nauka stanowią dla nich bowiem jeden ciągły, nierozerwalny proces. Korzystają więc z każdej sytuacji, która uczy, o ile tylko jest to sytuacja sprawiająca im przyjemność.

Zabawki nie są niezbędne w procesie rozwoju, ale stanowią dowód naszej troski i zaangażowania - sprawiają dziecku radość i często mogą wzbogacić jego proces rozwojowy. Poprzez obdarowanie dziecka wymarzonym prezentem uczymy je też relacji społecznych - co to znaczy troska, przyjemność dawania i dostawania prezentów.

Jednym z warunków prawidłowego rozwoju dzieci jest angażowanie ich w twórcze zabawy w sprzyjającym otoczeniu. Dobór odpowiedniej zabawki może ten proces wzbogacić. Ważne, aby potrafić zainteresować dziecko - niech zabawka będzie tajemnicą, niespodzianką - pamiętajmy, że nawet jej opakowanie oraz sposób, w jaki prezentujemy ją maluchowi ma znaczenie.

Dbajmy, aby zabawki wybierane przez nas zachęcały do zdobywania nowych informacji o świecie ale i o sobie samym. W miarę możliwości powinny być wszechstronne - dobrze, jeśli mogą być wykorzystane w różnych zabawach. Pamiętajmy, że zabawki nie mogą być zbyt trudne, ale i zbyt łatwe dla dziecka, kluczowe jest więc rozpoznanie potrzeb rozwojowych dla określonego wieku.

Potrzeby i upodobania dzieci zmieniają się bardzo szybko - głównie w ciągu pierwszych trzech lat życia. W miarę rozwoju, dziecku potrzebne są inne bodźce, o czym zawsze powinniśmy pamiętać, wybierając zabawki dla naszego malca.   Jeśli zabawka będzie za trudna, zbyt skomplikowana, dziecko niechętnie po nią sięgnie. Jeśli za łatwa - maluch szybko się znudzi.

Małe dzieci (poniżej 1 r.ż.) potrzebują zabawek stymulujących wszystkie pięć zmysłów. Odpowiednie są więc zabawki zapoznające je z różnymi kolorami, kształtami i fakturami, tworzywami, mające różne kształty, wydające dźwięki - takie, które zachęcają dziecko do eksplorowania, zdobywania informacji o świecie. Ważne, aby rozwijały również poczucie kontroli, rozwój sprawności manualnych oraz koordynację słuchowo-ruchową.  

Drugi rok życia to czas, w którym dziecko nie za bardzo lubi się dzielić, ale powoli zaczyna dostrzegać przyjemność w zabawie z innymi. Do ulubionych zabaw należy naśladowanie dorosłych. Jest to także czas, w którym maluch poznaje świat i próbuje go porządkować - dopasowuje kształty, segreguje, sprawdza, co do czego pasuje. Sprawdzą się więc wszystkie zabawki typu wyjmij, włóż, dopasuj (klocki, kubeczki, zabawki w wannie, dzbanuszki, krążki, piramidy - worek klocków o różnych kształtach i rozmiarach). Około drugiego roku, dziecko ćwiczy sprawność nadgarstków, a więc wszelkie zabawy z wkręcaniem, odkręcaniem czy otwieraniem sprawią mu radość.  

Przedszkolaki lubią klocki, potrafią już malować i rysować. Mają wspaniałą wyobraźnię, lubią się przebierać, odgrywać role. Uczą się planować i przewidywać konsekwencje swoich działań. Coraz łatwiej i dłużej potrafią koncentrować uwagę. Doceniają reguły i zasady. Sprawdzą się więc gry planszowe, klocki, zabawki typu "mały doktor".   Dzieci w wieku wczesno szkolnym są ciekawe świata, fascynuje je czytanie i pisanie. Bardzo chcą być już dorosłe. Uwielbiają liczyć, grać, wypełniać formularze - "mała poczta", zabawa w sklep, zabawki konstrukcyjne to strzał w dziesiątkę jeśli chodzi o idealny prezent na Dzień Dziecka. 

Do 6 miesiąca

·  ruchome zabawki przyciągające uwagę dziecka

·  zabawki do ściskania i ssania ·  miękkie zabawki i piłeczki

·  grzechotki, dzwonki piszczałki

·  dziecięce lusterka, książeczki z twarzami o różnych grymasach

7-12 miesięcy

·  książki z tkaniny, grubej tektury, gumy

·  piłki i piłeczki różnej wielkości i o różnych właściwościach

·  zabawki ruchome, np. samochody, kaczki na kółkach

·  duże miękkie klocki

· wiaderka, kubki, zabawki pływające

12-18 miesięcy

·  pozytywki, zabawki muzyczne, układanki, książki, materiały do kolorowania, zabawki wkładane jedne w drugą i do układania piramid,

·  zabawki do pociągania i popychania

·  kolorowanki

· pojazdy

18 miesięcy - 2  lata

·  gwoździe i młotki

·  zabawki do sortowania, nawlekania

·  telefony, piloty, laptopy

·  zabawki muzyczne

·  modelina

·  bajki do oglądania i słuchania

2 lata - 3 i pół roku

·  stroje do przebierania, zestawy małego lekarza, sklepikarza, mechanika itp., zabawki konstrukcyjne, farby, kolorowy papier, pierwsze nożyczki

·  proste gry i układanki o dużych elementach (puzzle, memory)

·  narzędzia i urządzenia gospodarstwa domowego.

3 i pół roku - 5 lat

·  zestawy konstrukcyjne i modele pojazdów

·  tablice, tablice magnetyczne,

·  miniatury (garaże, sklepy, domy dla lalek)

·  zabawki sportowe

·  książki

·  mikroskopy, szkła powiększające  

5 lat - 7 lat

·  lalki, ubranka, dodatki

·  dziecięce wersje dorosłych urządzeń

·  zestawy robót ręcznych

·  kolejki

·  gry planszowe

·  instrumenty muzyczne

Artykuł został opracowany przez doktor Magdalenę Śniegulską psychologa dziecięcego ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, współpracującą z siecią sklepów SMYK.