Jak przygotować się do wizyty u onkologa?

Już samo podejrzenie choroby nowotworowej czy jej wstępna diagnoza budzi strach, niepokój i wiąże się z dużym stresem. Choć przychodzi to z trudem, nie martwmy się na zapas. Idąc do onkologa, nie mamy jeszcze pewności, czy to na pewno nowotwór. Samo wykrycie guza czy niepokojące objawy to jeszcze nie diagnoza.

Dopiero szczegółowe badania potwierdzą lub wykluczą chorobę. A nawet, zakładając najgorszy scenariusz, musimy pamiętać, że dziś diagnoza – rak – nie jest wyrokiem śmierci. Nowotwór to przewlekła choroba, która może być leczona różnymi metodami, takimi jak np. chemioterapia, naświetlania, leki przeciwnowotworowe, operacja. Zanim rozpoczniemy terapię, trzeba jeszcze określić stopień zaawansowania nowotworu.

Rokowania naprawdę nie muszą być złe. Nie diagnozujmy się sami, szukając podobnych przypadków wśród znajomych czy w internecie. Każdy choruje inaczej. Rak, biorąc pod uwagę jego podtypy, to grupa kilkuset różnych chorób. Informacje w internecie czy od znajomej mogą być nierzetelne i niepotrzebnie wzbudzą nasz niepokój.

Przygotujmy na wizytę aktualne wyniki badań, zdjęcia RTG, wydruk USG czy płyty z badaniami, wypisy ze szpitala. Jeśli mamy wyniki badań z poprzednich lat, także je ze sobą zabierzmy. Ich porównanie z aktualnymi może być istotne.

Jeśli jesteśmy diagnozowani w ramach pakietu onkologicznego, musimy zabrać wydaną przez lekarza POZ kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego. Zróbmy spis leków (włącznie z ich dawkami), które zażywamy na stałe – zarówno tych przepisanych przez lekarza, jak i kupionych bez recepty.

Zastanówmy się, na co w ostatnim czasie chorowaliśmy, czy przechodziliśmy jakieś zabiegi operacyjne, czy jesteśmy lub byliśmy na coś uczuleni? Ważne mogą być też informacje o przebytych urazach, np. głowy, oka, brzucha. Wszystko, co sobie przypomnimy, najlepiej jest wtedy zapisać.

Podstawą jest rozmowa onkologa z pacjentem. Lekarz będzie zadawał różne pytania. Niektóre mogą być krępujące – dotyczyć intymnych czy tzw. wstydliwych miejsc (np. odbytu, pochwy).

Onkolog może zapytać, ile mamy wypróżnień i jak one wyglądają, czy brudzimy bieliznę itp. Nie wstydźmy się i na trudne pytania odpowiadajmy szczerze, otwarcie. To ważne dla postawienia właściwej diagnozy i ustalenia leczenia.

Po wywiadzie nastąpi tzw. badanie przedmiotowe. Lekarz obejrzy miejsca związane z dolegliwościami. Następnie postawi diagnozę. Gdy podczas rozmowy z onkologiem, okaże się, że coś jest dla nas niezrozumiałe, nie wstydźmy się i poprośmy o wyjaśnienie. Starajmy się od razu rozwiać wszystkie wątpliwości.

Musimy dobrze zrozumieć diagnozę i świadomie uczestniczyć w leczeniu. Uzyskajmy konkretne informacje o leczeniu, jego przebiegu. Może zdarzyć się, że lekarz przedstawi nam kilka wariantów terapii i to my będziemy musieli zadecydować, który wybrać.

Pytajmy wtedy o różnice, skutki uboczne przy każdej z metod, ograniczenia, dotyczące codziennego życia a związane z kuracją. W gabinecie warto robić notatki, ponieważ silny stres może spowodować, że niektóre informacje umkną z pamięci i trudno będzie je później odtworzyć.

Możemy sami zapisywać to, co istotne lub powierzyć to zadanie osobie towarzyszącej. Zapiszmy imię i nazwisko onkologa, badania, które musimy wykonać, w jakiej kolejności je robić, jak się do nich przygotować, np. czy musimy być na czczo, termin kolejnej wizyty czy spostrzeżenia dotyczące leczenia.

Aby pod wpływem stresu nic nie zapomnieć, najlepiej przed wizytą u onkologa spisać wszystko na kartce, w notesie. Możemy wyznaczyć sobie, jakiś konkretny czas na zastanowienie się i zanotowanie przemyśleń.

Dobrze też mieć zawsze ze sobą notatnik czy kartkę pod ręką, żeby dopisywać to, co spontanicznie nam się przypomni. Notatki zabieramy ze sobą na wizytę.

Co zapisać? Powód wizyty, czyli co mnie do niej skłoniło, jakie mam dolegliwości, objawy, ile czasu trwają, jak przebiegają, czy się nasiliły w ostatnim czasie, od kiedy je mam? Czy na coś choruję przewlekle, jaki jest mój ogólny stan zdrowia, jakie leki na receptę i bez recepty zażywam na stałe, w jakich dawkach? Czy w mojej rodzinie ktoś chorował na nowotwór?

Kto i w jakim wieku choroba została rozpoznana, czy był to bliski czy dalszy krewny?

Pytania, które chcę zadać lekarzowi, np. na co dokładnie choruję np.: Jakie badania muszę wykonać? Jak będzie wyglądać leczenie? Jak długo będę dochodzić do zdrowia? Jakie są rokowania i czy podczas leczenia trzeba przestrzegać jakiejś diety, jakie są inne ważne zalecenia podczas terapii, np. dotyczące stosowania leków? Jakie skutki uboczne mogą pojawić się podczas terapii?

Z niepokojącymi objawami możemy zgłosić się do lekarza POZ. Od 1 stycznia 2015 roku lekarz rodzinny w ramach pakietu onkologicznego może wykonać wstępną diagnostykę pod kątem nowotworu i zdecydować, czy wizyta u specjalisty i szczegółowe badania są konieczne.

Lekarz rodzinny może zlecić nam ponad 50 rodzajów badań diagnostycznych, np. USG w pełnym zakresie – w tym, np. USG tarczycy i przytarczyc, USG nerek, moczowodów, pęcherza moczowego, kolonoskopię, spirometrię itp.

W przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego lekarz POZ kieruje na niezbędne konsultacje do specjalisty. Niekoniecznie musi być to onkolog. Ortopeda może diagnozować nowotwór kości, ginekolog – raka jajnika czy szyjki macicy, dermatolog – raka skóry, gastrolog – raka jelita grubego, pulmonolog – raka płuc.

Gdy badania potwierdzą nowotwór, konieczna jest wizyta u onkologa, który ustali najlepszy dla nas sposób leczenia.

Warto porozmawiać z mężem czy inną, ale bliską i zaufaną osobą, np. kimś z rodziny czy przyjacielem, o czekającej nas wizycie u onkologa. Powiedzmy jej o swoich obawach.

Poprośmy taką osobę, która nas dobrze zna, by towarzyszyła nam podczas wizyty i była z nami w gabinecie. Porozmawiajmy z nią o naszych oczekiwaniach związanych z jej obecnością. Jej obecność doda nam pewności siebie, siły i poczucia bezpieczeństwa.

Będzie też pomocą, gdy np. pod wpływem stresu zapomnimy o jakiejś informacji. Nasz towarzysz czy towarzyszka może dopytać, dopowiedzieć pewne fakty lub w trakcie rozmowy z onkologiem zwróci uwagę, na coś, co nam wcześniej nie wydało się ważne. Osoba trzecia, której bezpośrednio nie dotyczy problem, będzie mniej zdenerwowana, zachowa pewien dystans.

Może zapamiętać też więcej szczegółów i informacji z wizyty niż my. Jej obecność w czasie takiej wizyty u onkologa, może okazać się bardzo cenna i potrzebna.

Zdaniem naukowców istnieją niezbite dowody na to, że nowotworom można zapobiegać, ale trzeba przestrzegać na co dzień kilku zasad. Przede wszystkim trzeba rzucić palenie, wystrzegać się otyłości, być aktywnym ruchowo i zwracać uwagę na to, co jemy.

Trzeba wyeliminować alkohol, cukier, tłuszcze zwierzęce, czerwone mięso, smażone potrawy, a włączyć 5 porcji warzyw i owoców dziennie. Ważne jest też, by regularnie się badać!