Jaskra i AMD - trzeba je szybko wykryć

U okulisty w ogóle nie bywasz, bo wzrok masz dobry? To błąd. Wiele poważnych chorób oczu w początkowej fazie nie daje żadnych objawów, może je wykryć tylko okulista. Regularne profilaktyczne wizyty mogą uratować twój wzrok, bo leczenie zaawansowanych chorób oczu jest trudne i nie zawsze kończy się sukcesem. Przed 40. rokiem życia badania okulistyczne powinnaś wykonywać raz na 2-3 lata. Powyżej czterdziestki - raz w roku.

Jaskra to choroba nerwu wzrokowego

Jej pierwszym, ale niestety późno zauważanym objawem jest powstawanie w polu widzenia pustych miejsc. Tak naprawdę do zmniejszenia pola widzenia dochodzi, gdy tylko choroba zaczyna się rozwijać, ale ponieważ początkowo zmiany są małe, mózg uczy się przetwarzać obraz tak, byśmy ich nie odczuwali. Dyskomfort pojawia się, gdy choroba jest zaawansowana. Zbyt późno wykryta i nieleczona jaskra prowadzi do całkowitej utraty wzroku.

JASKRĘ WCZEŚNIE WYKRYTĄ można zahamować. Jeśli w odpowiednim momencie poddamy się leczeniu, zachowamy dobry wzrok do końca życia. Ponieważ jednak w terapii jaskry najważniejsza jest wczesna diagnoza, należy regularnie wykonywać badania. Główny cel leczenia to obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego do poziomu, przy którym nie dochodzi do uszkadzania nerwu wzrokowego. Terapia rozpoczyna się od stosowania specjalnych kropli do oczu. W wielu przypadkach takie leczenie jest jednak niewystarczające. Skuteczność terapii można stwierdzić już po kilku tygodniach stosowania kropli.

GDY KROPLE NIE POMAGAJĄ, konieczne jest leczenie laserem albo operacja chirurgiczna. O tym, jakiego typu zabieg musi zostać wykonany, decyduje m.in. stopień uszkodzenia nerwu wzrokowego oraz charakter zmian w tym nerwie. Przy tzw. jaskrze kąta otwartego (czyli wtedy, gdy dochodzi do powolnego blokowania się kanalików odprowadzających wydzielinę z oka i spowodowanego nim wzrostu ciśnienia w gałce ocznej) wykonywany jest m.in. zabieg trabekulektomii albo trabekuloplastyki laserowej polegający na utworzeniu nowej drogi odpływu płynu z oka. Przy rzadziej występującej jaskrze kąta zamkniętego (czyli wtedy gdy kanał odpływu cieczy z oka jest zwężony) najczęściej wykonywanym zabiegiem jest irydotomia laserowa polegająca na poszerzeniu drogi odpływu wydzieliny. Wszystkie tego typu zabiegi wykonywane są w znieczuleniu miejscowym.

Jakie badania trzeba zrobić

TONOMETRIA, CZYLI POMIAR CIŚNIENIA WEWNĄTRZ GAŁKI OCZNEJ to podstawowe badanie wykonywane osobom, u których podejrzewana jest jaskra. Dodatkowo konieczne jest także badanie kąta przesączania za pomocą specjalnej soczewki zwanej gonioskopem. To badanie robi się w znieczuleniu miejscowym, ponieważ wymaga ono przyłożenia gonioskopu do powierzchni oka.

BADANIE DNA OKA jest zazwyczaj badaniem, które wystarczy, by potwierdzić, zwyrodnienie plamki żółtej. Jest ono bezbolesne i nieinwazyjne. Pozwala dokładnie obejrzeć nerw wzrokowy, mimo iż trwa tylko kilka minut. W niektórych sytuacjach diagnostyka AMD wymaga dodatkowych badań: angiografii fluoresceinowej oraz OCT (optyczna koherentna tomografia), oceniającego m.in. grubość siatkówki.

AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej to choroba, w której przebiegu dochodzi do uszkodzenia części siatkówki. U 90 proc. chorych AMD rozwija się stopniowo. Pierwsze objawy choroby to zniekształcone widzenie linii prostych, zaburzenia ostrości, kłopoty z rozróżnieniem kolorów. Symptomy te można wychwycić wyłącznie przy patrzeniu każdym okiem osobno. Albo podczas specjalistycznego badania (patrz ramka). Gdy choroba jest zaawansowana, w centralnym polu widzenia pojawia się plama uniemożliwiająca widzenie z bliska oraz czytanie, chora osoba ma także kłopoty przy patrzeniu w dal - widzi tylko kontury obrazu.

WCZEŚNIE WYKRYTE SUCHE AMD można zahamować. U niektórych osób możliwa jest również pewna poprawa już popsutego wzroku. W leczeniu tej postaci zwyrodnienia plamki żółtej główną rolę odgrywa dieta (ograniczająca tłuszcze zwierzęce i wzbogacona w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3). Jadłospis należy uzupełnić suplementami zawierającymi substancje ochraniające plamkę żółtą: luteinę i zeaksantynę, witaminę C i E, cynk i selen.

OKOŁO 10 PROC. CHORYCH cierpi na tzw. mokrą (wysiękową) postać AMD. W tym przypadku początek przypadłości jest ostry - objawy zaawansowanej choroby pojawiają się nagle. Szybko postępujące (wysiękowe) zwyrodnienie plamki żółtej leczone jest farmakologicznie (wstrzykiwanie preparatów hamujących zmiany do oka) albo za pomocą specjalnej aparatury laserowej.

Nowoczesne terapie: Kanaloplastyka terapie i laser 2RT

KANALOPLASTYKA TO STOSOWANY W LECZENIU JASKRY KĄTA OTWARTEGO, nowoczesny i stosunkowo mało inwazyjny zabieg. Polega on na odtworzeniu drogi naturalnego odpływu płynu z oka i zmniejszeniu ciśnienia w gałce ocznej. Podczas zabiegu do tzw. kanału Schlemma (główna droga odpływu wydzieliny z oka) za pomocą mikrocewnika wprowadzane są nylonowe nici, które napinają ściany kanału. Kanaloplastyka nie wymaga chirurgicznego otwarcia się wnętrza gałki ocznej, więc ryzyko powikłań jest niewielkie. Operacja jest refundowana w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

TERAPIA LASEREM 2RT to przełom w leczeniu AMD. Wykorzystanie tego lasera pozwala wyleczyć wczesną fazę AMD niemal całkowicie. Jak to się dzieje? Impuls lasera dociera jedynie do zdegenerowanych komórek siatkówki, powoduje ich obumarcie, ale nie uszkadza komórek sąsiednich. Terapia zapoczątkowuje naturalny proces samoodbudowy i regeneracji komórek siatkówki. Z leczenia można skorzystać w warszawskim Instytucie Oka. Koszt terapii to ok. 2500 zł.

Lucyna Pianko