Jeść mniej, żyć dłużej

Większość ludzi stosuje diety, aby zmniejszyć obwód w talii i zapiąć pasek o dziurkę lub dwie dalej. Bob Cavanaugh i inni członkowie Stowarzyszenia Ograniczenia Kalorii są bardziej ambitni.

Zainspirowani eksperymentami na zwierzętach, które pokazały, że niedożywienie poprawia witalność i przedłuża życie o 30 proc. lub więcej, zmniejszają spożycie kalorii próbując powstrzymać czas i proces starzenia.

"Niektórzy ludzie robią to wyłącznie, aby poprawić szanse na długowieczność - mówi Cavanaugh - inni robią to aby uniknąć chorób związanych ze starzeniem, albo dlatego że już mają cukrzycę, wysoki poziom cholesterolu, albo zatkane tętnice i chcą oczyścić swoje ciało przez stosowanie diety" - dodaje.

Wszyscy się przejadamy

Światowa epidemia chorób związanych z otyłością rzuciła w ciągu ostatniej dekady światło na związek między jedzeniem i zdrowiem. "W bogatych krajach, 90 proc. populacji je prawdopodobnie średnio o 50 proc. za dużo" - zauważył Christiaan Leeuwenburgh, kierownik wydziału biologii wieku na Uniwersytedzie Floryda - "Nawet jeśli obniżą spożycie kalorii o połowę osiągną jedynie normę, optymalnej równowagi między wydatkowaniem i przyjmowaniem energii" - dodał.

Wiele dowodów naukowych potwierdza, że ta równowaga pomaga zapobiegać cukrzycy typu 2, chorobom układu krążenia i rakowi.

Badania (zarówno na zwierzętach jak i na ludziach) pokazały, że obniżenie spożycia kalorii o 10 - 20 proc. poniżej normy bez obniżenia wartości odżywczej, może powodować dodatkowe korzyści zdrowotne.

Młodzi dzięki diecie

Luigi Fontana profesor na Wydziale Geriatrii i Nauki o Żywieniu na Uniwersytecie Waszyngtona w St. Louis prowadzi lub współuczestniczy w ponad tuzinie badań nad ograniczeniem spożycia kalorii u ludzi. Należy on do garstki uczonych, którzy zajmują się badaniem długoterminowego wpływu ograniczenia kalorii poprzez monitorowanie grupy blisko 50 dorosłych, którzy są na niskokalorycznej diecie od ponad 10 lat.

"Większość jest w średnim wieku, ale stan układu krążenia mają zazwyczaj taki, jak u nastolatków" - twierdzi Fontana. Ciśnienie krwi, cholesterol, poziom cukru i insuliny są niskie, podczas gdy tak zwany "dobry" cholesterol pozostaje wysoki. Wskaźniki zachorowalności na cukrzycę i raka także są niższe w tej grupie.

Wcześniej opublikowane badania również wskazują na zalety ograniczenia kalorii. Jedne z nich wskazują, że redukcja spożycia kalorii o 20 proc. ogranicza uszkodzenia DNA i RNA spowodowane utlenianiem o połowę w porównaniu do grupy kontrolnej. Tego rodzaju uszkodzenia DNA, protein i innych struktur na poziomie komórkowym powstające i nawarstwiające się przez lata są uważane za główną przyczynę starzenia.

Inne badania Fontany, opublikowane w lipcu tego roku, wskazują, że redukcja spożycia kalorii i ograniczenie spożycia protein obniżają poziom insulinopodobnego czynnika wzrostu (IFG-1). IFG-1 jest czynnikiem wysokiego ryzyka dla raka prostaty, piersi i okrężnicy, i gra kluczową rolę w procesie starzenia.

Zacząć żyć na nowo

61 - letni Cavanaugh 61 rozpoczął dietę 8 lat temu, po 15 latach borykania się z wysokim ciśnieniem i wysokim poziomem cholesterolu.

Na początku improwizował. "Na początku zaplanowałem dietę, o której myślałem, że jest bardzo odżywcza , ale ciągle byłem głodny i czasami pozwalałem sobie na słodycze" - mówi. Dopiero kiedy zaczął pilnować nie tylko kalorii, ale także witamin, minerałów i aminokwasów - dieta zaczęła działać.

"Moja witalność wzrosła" - twierdzi, upierając się przy tym, że ma teraz więcej energii niż 20 lat temu. Jedzenie mniejszej ilości kalorii niekoniecznie oznacza mniej jedzenia. Cavanaugh je tylko dwa posiłki dziennie, pozwala sobie na dużą ilość owoców i warzyw razem z małymi porcjami chudego mięsa lub ryb. Rafinowane, konserwowane pokarmy, oraz te z dużą ilością cukru, tłuszczu i soli - są wykluczone z jego menu.

Czy to mi da 10 lat życia?

Mimo udowodnionych korzyści zdrowotnych, zdania na temat tego, czy ograniczenie kalorii może przyczyniać się do wydłużenia życia, są podzielone.

Wielu naukowców uważa, że jest to uzależnione genetycznie.

"Jest raczej mało prawdopodobne, że w ten sposób można znacząco przedłużyć życie" - mówi Jan Vijg, naukowiec z Buck Institute for Age Research - "Prowadzenie kontrolowanych eksperymentów nad czynnikami wydłużającymi ludzkie życie jest trudne" - dodaje.

Badania na małpach prowadzone przez dwie dekady nie wykazały, że życie naczelnych może być przedłużone 30 - 40 proc. tak jak u szczurów i myszy.

"Czy to ci da 10 lat życia? Nikt tego nie wie" - mówi Leeuwenburgh, dodając że redukcja kalorii w późnych latach życia może spowodować trudności z utrzymaniem masy mięśniowej - "Ale jedno jest pewne - ograniczenie kalorii pomoże ci osiągnąć maksymalną długość życia, która jest u każdego z nas inna i zależy od profilu genetycznego" - zapewnia.

Stowarzyszenie Ograniczenia Kalorii ma około 3500 członków, a jego strona internetowa notuje 4500 wizyt dziennie.

Marlowe Hood AFP, tłum. i opr. IG