Leki przeciwbólowe: Bierz je tak, by nie szkodziły

Najczęściej leki przeciwbólowe dostępne bez recepty wybieramy sobie sami. Decydujemy również o tym, czy zażyć tabletkę ze standardową dawką czy wzmocnioną (max, forte, extra). Z badań rynku wynika, że zależy to nie tylko od natężenia bólu, jaki nam dokucza, lecz także od wieku i naszej osobowości. Kobiety dojrzałe, mające ustabilizowany tryb życia, częściej wybierają standardowe dawki leku. Kieruje nimi obawa, że silniejsze środki mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie. Młode kobiety, które prowadzą aktywny tryb życia, częściej decydują się na wersje leku o maksymalnej skuteczności. Nie chcą dopuścić, by ból pokrzyżował im plany. Jednak bez względu na to, co nami kieruje przy wyborze leku przeciwbólowego, najważniejsze, by przestrzegać kilku zasad, które pomogą stosować je w bezpieczny dla zdrowia sposób.

Gdy decydujesz się  przyjmować lek na własną rękę, dokładnie przeczytaj dołączoną do niego ulotkę. Dowiesz się, jaka jest w nim substancja czynna, np. paracetamol, kwas acetylosalicylowy, ibuprofen. A może połączone są dwa różne składniki przeciwbólowe. Przeczytaj również informacje o przeciwwskazaniach i skutkach ubocznych, które lek może wywołać.

Termin ważności: Zanim zażyjesz lek, sprawdź, jaką ma datę ważności. Nigdy nie przyjmuj leku przeterminowanego.

Jeśli musisz zażyć lek kilka razy w ciągu doby, przestrzegaj odstępów czasowych. Silny ból może sprawić, że zaczniesz sięgać po tabletkę zbyt często, nie zachowując koniecznego kilkugodzinnego odstępu pomiędzy kolejnymi dawkami.

Stosuj lek nie dłużej niż 3 doby: Gdy mimo brania leków ból nie ustępuje, koniecznie wybierz się do lekarza. Dalsze przyjmowanie ich "na własną rękę" może być niebezpieczne dla zdrowia, ale też utrudnić lekarzowi postawienie diagnozy.

Wiele lekarstw, które można kupić bez recepty, zawiera ten sam składnik główny, chociaż różnią się nazwą handlową. Farmaceutyki na przeziębienie zawierają np. tę samą substancję, co środki przeciwbólowe. Sam paracetamol jest w około 50 różnych lekach dostępnych na rynku. Łatwo go więc przedawkować, a przyjmowany w nadmiarze może poważnie uszkodzić wątrobę.

"Efekt pułapowy": Nawet jeśli celowo przekraczasz zalecane dawki leku, możesz nie osiągnąć oczekiwanego efektu przeciwbólowego. To wina tzw. efektu pułapowego - braku silniejszego działania przeciwbólowego po przekroczeniu dawki maksymalnej, przyjętej jednorazowo lub w ciągu doby. Narażasz się jedynie na to, że pojawią się skutki niepożądane, np. zawroty głowy, nudności, zaburzenia rytmu serca.

Wybór leku przeciwbólowego nie może być przypadkowy, jeśli chorujesz na chorobę przewlekłą, np. nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, cierpisz na wrzody żołądka lub dwunastnicy. W takim wypadku lekarz powie ci, które leki są dla ciebie bezpieczne. Jeśli chorujesz na nadciśnienie, powinnaś wiedzieć, że niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (NLPZ) mogą powodować wzrost ciśnienia krwi. A to dlatego, że osłabiają działanie leków, które przyjmujesz, by je obniżyć. W twoim wypadku bezpieczny będzie paracetamol. Z kolei przy zaburzeniach pracy wątroby bądź ostrożna w przyjmowaniu i paracetamolu, i diklofenaku.

Jeśli cierpisz na chorobę wrzodową żołądka, unikaj leków przeciwbólowych z kwasem acetylosalicylowym lub ketoprofenem. Obecność tych substancji może zaostrzyć objawy choroby. Gdy chorujesz na cukrzycę, sprawdź, czy lekarstwo nie zawiera w swoim składzie dodatkowo cukrów. Jest to możliwe, zwłaszcza jeśli bierzesz je w postaci tabletki rozpuszczalnej.

Ściśle według wskazań: Gdy bierzesz inne leki, dowiedz się też od lekarza, jaką dawkę środka przeciwbólowego możesz zażyć jednorazowo, a jaką w ciągu doby, czy lek przyjmować przed czy po jedzeniu.

Zażywanie leków przeciwbólowych podczas picia alkoholu może mieć fatalne skutki dla zdrowia. Najbardziej niebezpieczne pod tym względem są leki zawierające paracetamol. Mieszanie tej substancji z napojami wyskokowymi czy stosowanie na dolegliwości związane z kacem, może uszkodzić wątrobę. Wybieraj w tej sytuacji bezpieczniejsze preparaty, np. ibuprofen.

Leki z apteki: Kupując leki w aptece, masz gwarancję, że nie są przeterminowane i przechowuje się je we właściwych warunkach. Możesz też prosić farmaceutę o dodatkowe informacje czy radę.

Anna Gumowska