Lukrecja: Właściwości i zastosowania

Lukrecja to rodzaj bylin z rodziny bobowatych, do którego należy ok. 30 gatunków. Największe zastosowanie ma lukrecja gładka, naturalnie występująca w Europie i Azji. Ma pierzaste liście, różowe lub fioletowe kwiaty i czerwono-brązowe strąki owocowe. Lukrecja ma też gruby, rozgałęziony korzeń, który zawiera glicyzyrynę – substancję 50 razy słodszą od cukru białego. Korzeń lukrecji już w starożytności wykorzystywany był w celach leczniczych. Stosowali go rzymscy żołnierze do zmniejszania pragnienia, gdyż sprzyjał gromadzeniu się wody w organizmie. W XVI i XVII wieku lukrecję używano jako środka wykrztuśnego i do leczenia chorób wątroby, nerek, żołądka i pęcherza moczowego. Lukrecja stała się również popularnym słodzikiem, który dodawany jest do wielu wyrobów cukierniczych. Produkuje się z niej m.in. czarne cukierki o charakterystycznych smaku i ślimakowatym kształcie.

Wartości odżywcze lukrecji

Korzeń lukrecji wykorzystywany jest w ziołolecznictwie, gdyż zawiera mnóstwo substancji odżywczych korzystnie wpływających na zdrowie. Znajdują się w niej m.in. flawonoidy, kumaryny, polisacharydy, olejki eteryczne i saponiny triterpenowe. Do tych ostatnich należy glicyzyryna, która wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Związek ten hamuje namnażanie się wirusów opryszczki, grypy, zapalenia płuc, wątroby czy mózgu oraz HIV. W 2003 roku, w czasopiśmie medycznym "The Lancet", opublikowano badania, z których wynika, że glicyzyryna hamuje replikację koronawirusa wywołującego SARS (ciężki ostry zespół niewydolności oddechowej). Mechanizm tego działania glicyzyryny nie jest do końca znany, ale naukowcy sugerują stosowanie korzenia lukrecji również w przypadku wirusa SARS-CoV-2.

Choć wpływ lukrecji na chorobę COVID-19 nie ma konkretnego potwierdzenia, warto stosować ją w przypadku jakiejkolwiek infekcji górnych dróg oddechowych. Działa bowiem wykrztuśnie i rozkurczowo, gdyż pobudza funkcję wydzielniczą błon śluzowych górnych dróg oddechowych. Może więc pomóc złagodzić suchy i mokry kaszel oraz chrypkę. Zaleca się stosowanie lukrecji w przypadku przeziębienia, zapalenia płuc i oskrzeli, astmy i zapalenia migdałków. Lukrecja korzystnie wpływa również na funkcjonowanie układu pokarmowego. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym, regeneruje błony śluzowe żołądka i jelit, dlatego może złagodzić dolegliwości towarzyszące nieżytowi żołądka i nadwrażliwości jelita grubego. Odwar z korzenia lukrecji pomaga także przyspieszyć gojenie się wrzodów żołądka i dwunastnicy. Ponadto substancje zawarte w lukrecji pomagają poprawić trawienie i zmniejszają ryzyko stłuszczenia wątroby.

Lukrecja dobrze oddziałuje także na układ hormonalny. Zawiera fitoestrogeny, które mogą łagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego i menopauzy. Ze względu na to, że działa antybakteryjnie, hamuje rozwój Streptococcus mutans – paciorkowca zieleniejącego, który jest przyczyną próchnicy i chorób przyzębia. Lukrecja może również zapobiegać osadzaniu się kamienia nazębnego i powstawaniu przebarwień.

Ekstrakt z korzenia lukrecji wykorzystywany jest również w kosmetyce do pielęgnacji skóry i włosów. Lukrecja zatrzymuje wodę w tkankach, dzięki czemu nawilża, odżywia i ujędrnia skórę, a także redukuje zmarszczki. Polecana jest do cery suchej i wrażliwej, ponieważ wzmacnia naczynia krwionośne i niweluje zaczerwienienie twarzy. Lukrecja znajduje się też w preparatach przeznaczonych do cery trądzikowej, gdyż działa antybakteryjnie, łagodzi stany zapalne i przyspiesza gojenie się wyprysków. Zalecana jest także w przypadku łuszczycy i atopowego zapalenia skóry - ze względu na właściwości nawilżające. Ponadto dodawana jest do szamponów przeznaczonych do łamliwych, delikatnych i zniszczonych włosów.

Lukrecja – zastosowanie i przeciwwskazania

Na rynku dostępne są różne preparaty zawierające wyciąg z korzenia lukrecji. Można stosować ją w postaci cukierków i żelków, soku czy tabletek lub kapsułek. Możliwe jest również przygotowanie naparu lub herbatki z suszonego korzenia lukrecji. Można pić 1-1,5 szklanki naparu dziennie, jednak nie dłużej niż przez 4-6 tygodni. Obecna w lukrecji glicyzyryna zatrzymuje sód w organizmie, przez co przyjmowana przez dłuższy czas może powodować wzrost ciśnienia tętniczego, obrzęki, ból głowy, a także zaburzenia rytmu serca i zawał.

Lukrecja nie powinna być stosowana przez osoby z niewydolnością nerek, chorujące na marskość wątroby i nadciśnienie tętnicze. Przeciwwskazana jest również kobietom w ciąży i nie mogą jej przyjmować dzieci do 4. roku życia. Osoby cierpiące na choroby przewlekłe i zażywające różne leki powinny skonsultować się z lekarzem, zanim sięgną po lukrecję. Może ona wchodzić w interakcję z niektórymi lekami, m.in. sterydowymi i moczopędnymi.