Migrena - jak uprzedzić jej atak

Ból pojawia się nagle. Masz wrażenie, że głowa pęka. Jeżeli napady powtarzają się, cierpisz na migrenę. Powinnaś poznać czynniki, które ją wywołują. Pomoże ci prowadzenie dzienniczka. Po każdym ataku przypomnij sobie, co działo się w ostatniej dobie. Zapisz, co jadłaś i piłaś, jak spałaś, który to był dzień cyklu. Może przeżywałaś stres? Zwróć uwagę, czy ataki zdarzają się w dni wolne, czy masz objawy poprzedzające ból, przed oczami pojawiają się zygzaki. Dzięki temu ustalisz, jaki czynnik się powtarza i co wyeliminować. To sposób, by uniknąć kolejnego napadu.

Najczęściej spotykana jest migrena tzw. pospolita. Ból głowy odczuwany jest tylko po jednej stronie głowy. Nie poprzedza go tzw. aura, czyli świetliste zygzaki lub mroczki widziane przed oczami. Bólowi często towarzyszą nudności i wymioty. Także nadwrażliwość na pulsujące, jaskrawe światło i silny dźwięk.

Migrena klasyczna to napad bólu głowy o podobnych objawach. Jednak zawsze zapowiada go najpierw pojawienie się tzw. aury. Poprzedzają go też takie symptomy jak senność, ziewanie, uczucie zmęczenia.

Kobiety często cierpią z powodu migreny menstruacyjnej. Pojawia się bez aury, zwykle tuż przed miesiączką lub w trakcie pierwszych dni krwawienia.

Przez cały tydzień ciężko pracujesz, żyjesz w ciągłym stresie, kładziesz się spać o różnych porach. Choć brak ci czasu, żeby solidnie wypocząć, to jednak nie odczuwasz żadnych dolegliwości migrenowych. To dlatego, że organizm jest zmobilizowany do pracy. Problem zaczyna się w weekend, dzień wolny od pracy lub pierwszy dzień urlopu. Wtedy nie musisz już mobilizować sił. Napięcie po przeżytym stresie opada. Kładziesz się też później do łóżka, dłużej śpisz. A rano budzisz się z potwornym bólem głowy.

Ta nagła zmiana rytmu snu i czuwania to dla organizmu szok. Adrenalina, która pozwalała ci działać przez cały tydzień na wysokich obrotach, gwałtownie spada w chwili odprężenia. To właśnie wyzwala atak migreny. Dodatkową przyczyną może być też brak w wolny dzień codziennej dawki kofeiny. W pracy wypijasz 3-4 kawy, a w weekend często ograniczasz się do jednej. Taki drastyczny spadek kofeiny może spowodować reakcję w postaci ataku migreny.

Jak zapobiegać atakowi: Najważnejsze to uregulować codzienny rytm dnia. Zarówno w tygodniu, gdy pracujesz, jak i w dni wolne powinien on wyglądać podobnie. Warto narzucić sobie dyscyplinę, bo to zapewni organizmowi stabilizację. Kładź się spać, wstawaj, jedz posiłki i pij kawę zawsze o tej samej godzinie. Staraj się spać tyle samo czasu. Nie odsypiaj w weekend - zbyt długi sen to jeden z głównych sprawców migreny!

Aktywność fizyczna jest zwykle zalecana jako jeden ze sposobów zapobiegających migrenie, ale nie zawsze działa pozytywnie. Intensywny lub nadmierny wysiłek fizyczny u osób skłonnych do migreny może wręcz wywołać ból głowy. Dzieje się tak, ponieważ w czasie wysiłku wzrasta stężenie tlenku azotu we krwi, a ten rozszerza naczynia krwionośne i tym samym zwiększa możliwość transportu krwi w naczyniach. Niestety, u osób ze skłonnościami do migreny przyspieszone krążenie (np. podczas intensywnego ruchu) powoduje ucisk na komórki nerwowe, umiejscowione obok naczyń mózgowych.To przyczynia się bezpośrednio do bólu głowy.

Jak zapobiec atakowi: Nawet, jeśli aktywność fizyczna wywołuje u ciebie migrenę, nie rezygnuj z niej. Sprawdzaj natomiast, jakie formy ruchu ci sprzyjają. Wybieraj te, w których wysiłek jest stopniowany i niezbyt nasilony, np. aqua aerobic, pilates, nordic walking. Notuj w swoim "migrenowym" dzienniczku, jakie ćwiczenia wykonujesz, ile czasu na nie poświęcasz, jak długo trwa rozgrzewka.

Migrena może być ściśle związana z twoim cyklem miesiączkowym. Jej ataki zdarzają się lub znacznie nasilają w drugiej połowie cyklu, po owulacji, kiedy spada poziom hormonów. Najbardziej krytyczny moment następuje po 23. dniu cyklu - wówczas gwałtownie obniża się zarówno poziom estrogenu, jak i progesteronu. Równowaga hormonalna w organizmie jest zakłócona, a ty stajesz się bardziej podatna na ból.

Migrena, która cię wtedy dopada, to tzw. migrena miesiączkowa. Jej napady pojawiają się prawie wyłącznie 1-2 dni przed krwawieniem miesiączkowym lub w pierwszym dniu miesiączki. Nie występują w innych dniach cyklu i nigdy nie towarzyszy im tzw. aura, czyli zaburzenia wzrokowe tuż przed pojawieniem się ataku bólu głowy.

Jak zapobiec atakowi: Napady migreny związane z wahaniami hormonów są bardzo indywidualną sprawą. Czasem zapobiega im stosowanie doustnej antykoncepcji. Pigułka wyrównuje wahania hormonów, stabilizuje poziom estrogenu. Dzięki jej działaniu bóle głowy stają się mniej nasilone i rzadsze. Tyle, że taka terapia sprawdza się nie u każdej kobiety.

Zdarzają się sytuacje, w których stosowanie antykoncepcji hormonalnej daje wręcz przeciwny skutek - nasila częstotliwość i poziom bólu. W takim wypadku rodzaj pigułki powinnaś skonsultować nie tylko z ginekologiem, ale i z neurologiem.

Doustna antykoncepcja jest zdecydowanie niewskazana, jeśli cierpisz na klasyczne migreny (poprzedzane aurą). Gdy jednak dokucza ci migrena miesiączkowa, spróbuj zapobiec atakowi. Przyjmuj w te dni dostępne bez recepty środki przeciwbólowe zawierające naproksen czy ibuprofen. Jeśli nie powstrzymają ataku, to przynajmniej złagodzą jego przebieg.

Warto też w wypadku migreny miesiączkowej zbadać poziom magnezu. Przy wahaniach hormonów może się okazać, że masz niedobór tego pierwiastka we krwi. Wtedy powinnaś jeść więcej np. kaszy gryczanej i jęczmiennej, szpinaku, orzechów, pić kakao. Jeśli sama dieta ci nie wystarczy, będziesz musiała zażywać też magnez w tabletkach, w dawce zaleconej przez lekarza, np. MGB6 , ok. 7 zł. Obecność witaminy B6 ułatwia przyswajanie pierwiastka.

U wielu kobiet przebieg bólów głowy znacznie łagodnieje po zajściu w ciążę i podczas karmienia piersią. Nawet, jeśli ataki z czasem powrócą, będą słabsze. Natomiast całkowicie ustępują zazwyczaj dopiero po menopauzie.

Wpływ na częstotliwość i nasilenie napadów bólu może mieć także to, co jemy i pijemy. Nieznośny ból głowy daje się często we znaki, gdy zjesz: wędzone wędliny i ryby, sery, marynaty, oliwki, pieczywo na zakwasie, rośliny strączkowe, owoce cytrusowe, czekoladę i orzechy. Ból może ci też dokuczać po wypiciu czerwonego wina czy napoju z kofeiną, np. kawy. Niebezpieczne są kolorowe napoje słodzone sztucznymi słodzikami, np. aspartamem.

Za migrenę są często odpowiedzialne nie tyle same pokarmy, ale chemiczne dodatki i konserwanty w nich obecne. Szczególnie glutaminian sodu. Mają go w składzie m.in. dania kuchni chińskiej, zupy typu instant, sosy w proszku, mieszanki przypraw, buliony w kostkach, chipsy, prażone orzeszki itp. Migrenie sprzyjają też azotyny i azotany, używane do konserwowania i peklowania mięs i wędlin. Inne podejrzane konserwanty to siarczyny. W niektórych supermarketach spryskuje się nimi owoce i warzywa, by nadać im świeży wygląd. Dużą zawartość siarczyn mają także bakalie, owoce i warzywa w puszkach. Siarczyny dodawane są też do wina i piwa, by powstrzymać rozwój bakterii podczas fermentacji. Natomiast w przypadku czerwonego wina, zdecydowanie częściej migrenę wywołuje zawarta w nim tyramina. Jest ona także w serach:pleśniowych, mozzarelli, parmezanie, fecie czy gorgonzoli.

Jak zapobiec atakowi: Dokładnie przeanalizuj swój jadłospis, by wyeliminować z niego podejrzane produkty. Możesz rezygnować z nich pojedynczo lub "małymi grupkami" i na początek wyłączyć z jadłospisu kilka z nich, a za jakiś czas kolejnych kilka. Nie decyduj się na drastyczną dietę eliminacyjną, w której odstawisz wszystkie produkty uważane za popularne wyzwalacze migreny. Taka dieta może z kolei spowodować zbyt duży spadek poziomu cukru we krwi. A to też może być przyczyną ataku migreny!

Nie łącz kilku podejrzanych produktów w jednym posiłku. Pamiętaj, że niektóre potrawy mogą wywołać bóle głowy tylko wtedy, gdy zje się je w określonej ilości. Dlatego notuj nie tylko, co jesz, ale też ile. Nie stosuj głodówek ani drastycznych diet odchudzających! Odżywiaj się regularnie, najlepiej jedz pięć niezbyt obfitych posiłków dziennie. Zbyt długie przerwy w jedzeniu mogą u ciebie powodować ból głowy i sprzyjać kolejnym atakom.

Jeśli podejrzewasz, że za twoją migrenę odpowiadają sztuczne dodatki oraz konserwanty, kupuj tylko produkty, które są ich pozbawione. Szczegółowe informacje znajdziesz na opakowaniu.

Każdy, kto cierpi z powodu migreny, ma wyjątkowo wrażliwy system nerwowy. Możesz reagować bólem na intensywne zapachy, np. perfum czy kosmetyków, ale też farb, spalin, dymu. Innym czynnikiem wywołującym ból może być migocące, fluorescencyjne światło. Dlatego pobyt w hałaśliwym miejscu, np. w centrum handlowym, klubie lub na koncercie dla ciebie kończy się zwykle ostrym atakiem migreny.

Jak zapobiec atakowi: Postaraj się sprawdzić otoczenie w domu i w pracy pod kątem czynników, które mogą wywoływać ból. Szukając winowajców, zastanów się, czy nie zmieniłaś ostatnio np. płynu do prania, środka czyszczącego, kosmetyku czy perfum. Nowy zapach, choć przyjemny, może prowokować ból głowy. W miarę możliwości używaj bezzapachowych środków higienicznych i czyszczących.

Niewykluczone, że twoja wrażliwość na zapachy - choć objawia się migreną - jest skutkiem alergii kontaktowej. Warto poradzić się dermatologa. Staraj się unikać dymu, niewietrzonych pomieszczeń i mocnego, migocącego światła.

Karolina Olczyk