Nie lekceważ zaparć!

Z ich powodu cierpi co 2. kobieta i co 4. mężczyzna. Zwykle są skutkiem ubogoresztkowej (ubogiej w błonnik) diety, stresu i siedzącego trybu życia. Częstotliwość wypróżnień jest sprawą indywidualną. Za normalne uznaje się oddawanie stolca od 3 razy dziennie do 3 razy na tydzień.

Można o nim mówić wtedy, gdy wypróżnienia mają miejsce rzadziej niż trzy razy w tygodniu, stolce są twarde, często oddawane z trudem, a po pobycie w toalecie pozostaje uczucie niepełnego wypróżnienia. Zaparcia same w sobie nie są chorobą, ale sygnałem niewłaściwych procesów zachodzących w organizmie. Wobec ogromnej różnorodności chorób, które mogą je powodować, trzeba pamiętać, że nie wolno ich lekceważyć. Niepokój powinna wzbudzić każda sytuacja, gdy zaparcie wystąpi u osoby, która dotychczas nie miała takich problemów. Naszą czujność powinna też wzbudzić sytuacja, w której u kogoś z regularnym rytmem wypróżnień wystąpią zatwardzenia na przemian z nawracającymi biegunkami.

Przyczyną problemów z wypróżnianiem mogą być choroby w obrębie przewodu pokarmowego. A także zaburzenia hormonalne, schorzenia nerwów, urazy kręgosłupa, choroby nowotworowe. Wśród schorzeń prowokujących zaparcia często wymienia się zamknięcie jelita przez polip, kamień kałowy, zwężenie po zapaleniu. Każda z tych przyczyn uniemożliwia przesuwanie się treści kałowej i wymaga leczenia. Czasem jedyną skuteczną terapią jest operacja, która przywraca drożność jelit. Powodem zaparć może także być przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych, niedoczynność przysadki mózgowej, nadczynność przytarczyc, zaburzenia elektrolitowe, choroby nerwów i mięśni. Nie tylko zmiana rytmu wypróżnień, ale też zmiana konsystencji i barwy stolca powinny skłonić do wizyty u lekarza. Mogą to być objawy schorzenia wątroby czy trzustki. Najgroźniejszym objawem jest krwawienie z odbytu (może oznaczać raka jelita grubego).

Te z pozoru błahe dolegliwości mogą wywołać poważne powikłania, zwłaszcza gdy bardzo często się powtarzają. Przy przewlekłych zaparciach zwiększa się ryzyko: - powstania uchyłków jelit i zapalenia żylaków odbytu, - rozwoju raka okrężnicy lub odbytu, - powstania kamieni kałowych, - uszkodzenia błony śluzowej odbytnicy, - zaburzeń w poziomie potasu i wapnia w organizmie.

Osoby ze skłonnością do problemów żołądkowo-jelitowych powinny szczególnie starannie chronić się przed nawracającymi zaparciami. Podstawą profilaktyki jest dieta lekko strawna i z dużą ilością błonnika, picie dużej ilości płynów i aktywny styl życia. Warto też zapamiętać, w jakich sytuacjach pojawiają się problemy z regularnym wypróżnieniem - to pozwoli unikać przyczyn kłopotów i może ułatwić diagnozę. Zaparcia mogą się przydarzyć także podczas chorób z gorączką. A także osobom długo unieruchomionym w łóżku i ludziom w podeszłym wieku. O takiej sytuacji zawsze trzeba powiedzieć lekarzowi, który podpowie, jak postępować i jakich leków na przeczyszczenie używać w konkretnym przypadku. Środki na przeczyszczenie kupowane bez recepty muszą być dostosowane do leków przyjmowanych na chorobę podstawową. Kons.: dr Grzegorz Borstern, specjalista chorób wewnętrznych