Otyłość olbrzymia: Przyczyny, zagrożenia i leczenie
Otyłość olbrzymia to poważna i bardzo groźna choroba przewlekła. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zmaga się z nią ponad 500 milionów ludzi na całym świecie. Według badań to także częsta przyczyna przedwczesnych zgonów. Powoduje cukrzycę, miażdżycę, choroby wątroby, a nawet niewydolność oddechową. Najczęściej występuje u osób starszych, ale lekarze biją na alarm – coraz bardziej narażeni na nią są ludzie młodzi, a nawet dzieci i młodzież. Ostatnie badania sugerują, że otyłość znacznie zaostrza też astmę, co może być czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu Covid-19. Czym jest otyłość olbrzymia, jak wpływa na zdrowie i na czym polega leczenie?
O otyłości mówimy, gdy ilość tkanki tłuszczowej przekracza 25 proc. całej masy ciała w przypadku mężczyzn i 30 proc. w przypadku kobiet. Pomocne w określaniu nadwagi i otyłości są również wskaźniki BMI, czyli masa ciała w kilogramach podzielona przez wzrost w centymetrach podniesiony do kwadratu. BMI przekraczające 30 oznacza otyłość I stopnia, a powyżej 40 – otyłość olbrzymią (otyłość III stopnia).
Jakie są przyczyny otyłości?
Przyczyną otyłości zazwyczaj jest nieprawidłowa dieta bogata w cukier i tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. Przybieraniu na wadze sprzyja również żywność wysokoprzetworzona (słodycze, słone przekąski, fast food, gotowe dania do odgrzania w mikrofali itp.), a także brak regularnej aktywności fizycznej. Efektem jest przyjmowanie zbyt dużej ilości kalorii i odkładanie się tkanki tłuszczowej w organizmie. Inną przyczyną mogą być choroby metaboliczne (np. insulinooporność), zaburzenia hormonalne spowalaniające przemianę materii (np. niedoczynność tarczycy), czynniki genetyczne oraz przewlekły stres i bezsenność.
Otyłość jest ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Przyczynia się do cukrzycy, nadciśnienia, a nawet niektórych nowotworów (m.in. piersi, trzustki czy prostaty). Znacznie pogarsza też komfort życia – szybko wyniszcza stawy (nadprogramowe kilogramy są obciążeniem szczególnie dla stawu kolanowego i prowadzą do zwyrodnień) i serce. Szczególnie niebezpieczna jest otyłość brzuszna. Naukowcy przeprowadzili badania, które wykazały, że tkanka tłuszczowa odkładająca się na brzuchu i w talii otacza również narządy wewnętrzne. Prowadzi to do stłuszczenia wątroby, miażdżycy czy choroby wieńcowej. Znacznie zwiększa ryzyko zawału i udaru. To jednak niejedyne zagrożenia wynikające z otyłości.
Australijscy naukowcy odkryli, że u osób otyłych tłuszcz znajduje się nawet w płucach, a jego ilość była tym większa, im wyższy wskaźnik BMI. Drobinki tłuszczu odkładające się w drogach oddechowych mogą je pogrubiać i nasilać objawy astmy, której ryzyko także jest wyższe u osób zmagających się z nadprogramowymi kilogramami. Otyłość olbrzymia jest dużym zagrożeniem w trakcie Covid-19. Nie tylko obciąża układ oddechowy, ale też wiele innych narządów, co znacznie zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia nowym koronawirusem.
Leczenie otyłości olbrzymiej
Podstawą leczenia otyłości jest trwała zmiana nawyków żywieniowych – najlepiej pod okiem dietetyka i lekarzy specjalistów. Kluczowe jest ułożenie codziennego menu dostosowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta (np. takiego, by spełniał wymogi leczenia cukrzycy czy nadciśnienia). W przypadku otyłości olbrzymiej stosuje się również leczenie farmakologiczne – środki hamujące apetyt. Inną metodą jest chirurgia bariatryczna – usunięcie części żołądka, założenie opaski żołądkowej lub by-passu żołądkowego.
