Przełom tarczycowy: Przyczyny, objawy i leczenie

Przełom tarczycowy to silne i gwałtowne zaburzenia procesów metabolicznych w organizmie. Ich przyczyną jest nadmierne wydzielanie się hormonów tarczycy. Do zjawiska dochodzi w trakcie nasilenia się nadczynności tarczycy lub choroby Gravesa-Basedowa. Często występuje u osób niezdiagnozowanych lub nieprawidłowo leczonych. Do przełomu tarczycowego możne też jednak dojść u osób przyjmujących leki hamujące nadmierne wydzielanie się hormonów tarczycy. Czynnikiem ryzyka jest wtedy zakażenie bakteryjne lub wirusowe, hipoglikemia, zabieg chirurgiczny (szczególnie w obrębie tarczycy lub bez wprowadzenia wcześniej odpowiednich leków), ciężki uraz, przyjmowanie kontrastu (np. przed badaniem diagnostycznym) i leków zawierających jod, a także ciąża lub silny stres.

Przełom tarczycowy (nazywany też burzą tyreotoksyczną) oznacza, że w organizmie dochodzi do gwałtownego wyrzutu bardzo dużych ilości hormonów tarczycy. Prowadzi to do niekontrolowanego rozpadu komórek i powstawania toksycznych produktów przemiany materii, które zatruwają organizm. Z czasem grozi to niewydolnością wielu narządów. Największym zagrożeniem jest zapaść krążeniowa (migotanie przedsionków i częstoskurcz serca), która bardzo często kończy się śpiączką lub śmiercią.

Objawy przełomu tarczycowego

Przełom tarczycowy jest ogromnym obciążeniem dla organizmu, a nawet zagrożeniem życia. Dlatego kluczowe jest zwrócenie uwagi na tzw. objawy zwiastujące jego nadejście. Charakterystyczna jest podwyższona temperatura, bezsenność, a nawet halucynacje podczas zaburzeń snu, drżenie mięśni, nudności, wymioty i nagła utrata masy ciała.

Pełnoobjawowa postać przełomu tarczycowego skutkuje nasileniem się symptomów. Chory zmaga się z silną biegunką i wymiotami, oraz wysoką gorączką (39-41 stopni) i poceniem się. Znacznie przyspiesza też rytm serca (powyżej 140 uderzeń na minutę). Szybko dochodzi też do zaburzeń świadomości, braku panowania nad emocjami, silnego niepokoju i znacznego osłabienia mięśni. U niektórych pacjentów obserwuje się również żółtaczkę lub zaczerwienienie skóry. Z czasem może dojść do migotania przedsionków, silnych duszności i niewydolności krążeniowej.

Przełom tarczycowy kończy się śmiercią pacjenta nawet w 50 proc. przypadków. Dlatego tak ważna jest szybka reakcja już po wystąpieniu pierwszych objawów. Niezwłocznie należy wezwać karetkę pogotowia. W oczekiwaniu na przyjazd warto stosować zimne kompresy, które obniżą temperaturę ciała.

Diagnostyka obejmuje obserwację symptomów oraz badania krwi i narządów, by sprawdzić, do jakich uszkodzeń doszło w organizmie. Leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych, zazwyczaj na oddziale intensywnej terapii. Podstawą leczenia jest przyjmowanie betablokerów i środków hamujących produkcję hormonów tarczycy. Pacjentom przetacza się także osocze lub wykonuje dializę oczyszczającą krew z toksycznych produktów przemiany materii. Powrót do zdrowia jest długotrwały, często konieczna jest rehabilitacja – przełom tarczycowy uszkadza i osłabia mięśnie.