Rakotwórcze związki w żywności

Produkty spożywcze na naszych talerzach, poza dostarczaniem składników odżywczych i witamin niezbędnych do prawidłowego rozwoju, mogą być również źródłem związków charakteryzujących się właściwościami rakotwórczymi. Jest to niezwykle niebezpieczne w kontekście żywienia szczególnie wrażliwych grup konsumentów, jakimi m.in. są niemowlęta oraz małe dzieci.

Związek między żywieniem a ryzykiem wystąpienia nowotworów podkreślany jest w wielu badaniach. Ocenia się, że niezdrowa dieta i nieprawidłowe nawyki żywieniowe odpowiadają prawdopodobnie za około 30 proc. wszystkich nowotworów. Pomimo rosnącej świadomości na temat profilaktyki nowotworów związanych ze stylem życia, nałogami i codziennymi wyborami żywieniowymi, wciąż zapominamy o innych, bardzo ważnych czynnikach ryzyka.

Skupiając się na zdrowej i zbilansowanej diecie, nie powinniśmy zapominać o jakości i pochodzeniu żywności. Może ona bowiem kumulować w sobie wiele niebezpiecznych dla zdrowia substancji, również takich powodujących zmiany nowotworowe. Jest to niezwykle ważne dla szczególnie wrażliwych organizmów niemowląt, kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Niemowlęta i małe dzieci są szczególnie wrażliwą grupą konsumentów i dlatego konieczne jest dostosowanie żywności do ich szczególnych i unikalnych potrzeb. Organizm niemowlęcia ma nie w pełni wykształcony układ pokarmowy i odpornościowy a jego układ detoksykacyjny nie pozwala na pełną ochronę przed szkodliwymi substancjami, które mogą znajdować się w ogólnodostępnej żywności.

Nie wszyscy wiedzą, że na przykład normy zawartości pestycydów w produktach z oznaczeniem wiekowym dla niemowląt i małych dzieci, regulowane i kontrolowane przez surowe normy prawne, są nawet kilka tysięcy razy ostrzejsze niż w żywności przeznaczonej dla ogółu społeczeństwa. Warto więc wybierać żywność sprawdzoną i bezpieczną dla najmłodszych, oznaczoną wskazaniem wieku. Profilaktykę chorób cywilizacyjnych, której ważnym elementem jest sposób żywienia, warto bowiem zacząć jak najwcześniej.

Kancerogenne zanieczyszczenia oraz bezpieczne normy dla różnych grup konsumentów:

Pestycydy - są wykorzystywane w celu ochrony roślin i produktów roślinnych, są stosowane również w celu poprawy jakości płodów rolnych, dlatego obecne są przede wszystkim w warzywach, owocach i zbożach. Maksymalne dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń takich jak pozostałości pestycydów, środków ochrony roślin dla żywności dla niemowląt i małych dzieci oznaczonej wskazaniem wieku są nawet do kilku tysięcy razy niższe niż normy dla osób dorosłych.

Metale ciężkie - wśród metali o największym szkodliwym działaniu dla zdrowia są kadm, ołów, rtęć i cyna. Ich obecność w żywności wynika z zanieczyszczenia środowiska. Kumulują się przede wszystkim w warzywach: sałacie, kapuście, burakach, marchwi, szpinaku, pietruszce i ziemniakach. Zanieczyszczone mogą być tez zboża i przetwory zbożowe. Maksymalna dopuszczalna zawartość ołowiu w żywności dla niemowląt i małych dzieci oznaczonej wskazaniem wieku jest 10 razy mniejsza, a kadmu i cyny 5 razy mniejsza niż w żywności dla dorosłych.

Azotany i azotyny - ich zawartość w żywności jest skutkiem stosowania w produkcji związków chemicznych i sztucznych nawozów, dlatego ich głównym źródłem są warzywa. Najwyższe ilości azotynów kumulują buraki ćwikłowe, kapusta biała, pomidory i marchew. Maksymalna dopuszczalna zawartość azotanów w żywności dla niemowląt i małych dzieci oznaczonej wskazaniem wieku jest 35 razy mniejsza niż w żywności dla dorosłych.

Mitotoksyny - znajdują się w około 20 proc. produktów żywnościowych, szczególnie pochodzenia roślinnego. Niemowlęta są szczególnie narażone na patulinę, ponieważ może ona być obecna w jabłkach, które są popularne w diecie niemowląt. Maksymalna dopuszczalna zawartość patuliny w żywności dla niemowląt i małych dzieci oznaczonej wskazaniem wieku jest 2,5 razy mniejsza niż w żywności dla dorosłych.

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) - głównym źródłem tych zanieczyszczeń są paliwa kopalniane, gazy spalinowe, dymy z zakładów przemysłowych oraz energia wytwarzana w elektrowniach i elektrociepłowniach, dlatego rośliny uprawiane w ich pobliżu mogą kumulować te niebezpieczne związki. WWA mogą być również dostępne w żywności w wyniku obróbki cieplnej, m.in. wędzenia, grillowania, pieczenia, smażenia i suszenia. Maksymalna dopuszczalna zawartość WWA w żywności dla niemowląt i małych dzieci oznaczonej wskazaniem wieku jest 5 razy mniejsza niż w żywności dla dorosłych.

Dioksyny - są wysoce toksyczne, do żywności przedostają się jako efekt skażenia środowiska. Znajdują się głównie w tłuszczach i produktach, które go zawierają. Najczęściej występują w mleku i produktach mlecznych, mięsie i rybach.

Są szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, ponieważ mają zdolność przenikania przez łożysko i mogą prowadzić do obumarcia zarodka lub wykształcenia się wad rozwojowych. Mogą też przenikać do mleka matki, stanowią zagrożenie dla kobiet karmiących piersią.

Maksymalna dopuszczalna zawartość dioksyn w żywności dla niemowląt i małych dzieci oznaczonej wskazaniem wieku jest 40 razy mniejsza niż w żywności dla dorosłych. 

Spożycie zanieczyszczonej żywności, w której obecne są przekraczające normy ilości pestycydów, azotanów i metali ciężkich, ma niebezpieczne konsekwencje dla organizmu. Niektóre z nich mogą ujawnić się dopiero po wielu latach.

Narażenie organizmu niemowlęcia czy małego dziecka na związki toksyczne niesie ze sobą także ryzyko rozwoju szeregu chorób nowotworowych w przyszłości. Pamiętajmy, że skutki spożywania skażonej żywności nie są natychmiastowe i jednorazowe. Zazwyczaj ujawniają się w dorosłym życiu.

Występowanie niebezpiecznych dla zdrowia kancerogennych związków zależne jest od wielu czynników, na które my, konsumenci, nie zawsze mamy wpływ. Zagrożenia mogą pojawić się już na etapie uprawy i plonów poprzez transport, sposób przechowywania oraz przygotowanie posiłku.

Niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie niebezpiecznych związków z diety, jednak wybór sprawdzonych dostawców oraz produktów dostosowanych do wyjątkowych potrzeb wrażliwych konsumentów daje pewność spożywania żywności bezpiecznej pod kątem zanieczyszczeń i substancji dodatkowych.

Tak jak podczas ciąży i wyłącznego karmienia piersią zapewniamy dziecku ochronę, bezpieczeństwo i wszystkie potrzebne mu składniki odżywcze, kontynuujmy te starania również w okresie, w którym wprowadzamy do jego diety kolejne produkty, inne niż mleko mamy.

Kupuj bezpieczną żywność, która spełnia restrykcyjne normy dotyczące składu, pochodzenia i jakości produktów przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci.

Wybieraj produkty najwyższej jakości, pochodzące ze sprawdzonych i zaufanych źródeł.

Wybieraj produkty z oznaczeniem wiekowym, dostosowane do potrzeb niemowląt i małych dzieci.

Żywność przechowuj zgodnie z zaleceniami producenta. Więcej o bezpieczeństwie żywności oraz szczególnych potrzebach żywieniowych najmłodszych dzieci znaleźć można na edukacyjnej platformie www.1000dni.pl