Retinopatia cukrzycowa: Przyczyny, objawy i leczenie

Retinopatia jest powikłaniem cukrzycy zarówno typu 1., jak i 2. Zbyt wysoki poziom cukru we krwi wyniszcza naczynia krwionośne – unicestwia komórki, które są odpowiedzialne za ich właściwy kształt i elastyczność. Cukrzycy mają też znacznie gęstszą krew niż ludzie zdrowi, co utrudnia jej przepływ. Tej groźnej chorobie często towarzyszy też nadciśnienie tętnicze, które dodatkowo osłabia żyły i tętnice. Z czasem pogorszeniu kondycji ulegają również drobne naczynia krwionośne siatkówki oka. Powstają w nich mikrotętniaki, a do oka dociera coraz mniej krwi i tlenu. Organizm zaczyna wtedy wytwarzać nowe naczynia krwionośne, ale są one słabe – szybko pękają, a do wnętrza oka (ciała szklistego) przedostaje się krew. W zaawansowanej postaci choroby może dojść do odwarstwienia siatkówki i całkowitej utraty wzroku. Im dłużej pacjent zmaga się z cukrzycą, tym większe ryzyko retinopatii (u diabetyków znacznie wcześniej rozwija się też zaćma i inne choroby oczu), czynnikiem ryzyka jest także zachorowanie na cukrzycę w młodym wieku.

Retinopatia bardzo długo nie daje żadnych widocznych objawów. Potrafi rozwijać się przez 20 lat i nagle doprowadzić do utraty wzroku (kiedy już dochodzi do odwarstwienia siatkówki). Tymczasem statystyki są bezlitosne – retinopatia występuje u znacznej części diabetyków już po 3 latach od zdiagnozowania choroby. Dlatego nie należy bagatelizować nawet błahych objawów, takich jak mroczki przed oczami, krótkotrwałe zaburzenia widzenia czy stopniowa utrata ostrości widzenia. Charakterystyczne jest też słabszy niż wcześniej wzrok w ciemności oraz dłuższe przystosowywanie się oka do widzenia w jasnym świetle. Objawem choroby jest też ciemna plamka pojawiająca się w polu widzenia – oznacza wyciek krwi do ciała szklistego oka. Warto też wiedzieć, że retinopatia nie objawia się bólem oczu, a chorzy często nie obserwują żadnych niepokojących dolegliwości ani pogorszenia widzenia. Dlatego kluczowe są wizyty u okulisty i specjalistyczne badania.

Do zdiagnozowania lub wykluczenia retinopatii konieczne jest badanie dna oka (raz w roku, w przypadku stwierdzonej retinopatii – dwa razy do roku), a także angiografia fluoresceinowa i optyczna tomografia OCT. W leczeniu retinopatii cukrzycowej stosuje się terapię laserową, która chroni przed dalszym upośledzeniem wzroku. W zaawansowanym stadium ostatnim ratunkiem jest witrektomia, czyli usunięcie ciała szklistego razem z krwiakiem. Jakość widzenia jest po tym zabiegu uzależniona od kondycji siatkówki.

Profilaktyka retinopatii

Najskuteczniejszą formą ochrony przed retinopatią jest regularne badanie oczu oraz kontrola poziomu cukru we krwi. Oprócz stosowania leków i przyjmowania insuliny, konieczne jest przestrzeganie diety i prowadzenie zdrowego stylu życia. Osoby otyłe powinny dążyć do utraty nadprogramowych kilogramów, ponieważ ułatwia to walkę z cukrzycą i wzmacnia naczynia krwionośne. Bardzo ważne jest też regulowanie ciśnienia tętniczego krwi.