Sarkoidoza: Przyczyny, objawy i leczenie

Sarkoidoza (inaczej choroba Besniera-Boecka-Schaumanna) to choroba autoimmunologiczna, która atakuje różne narządy naszego organizmu. Jej przyczyną jest nadmierna reakcja układu odpornościowego, który z nieznanych powodów zaczyna atakować własne tkanki i wywoływać stan zapalny. Podejrzewa się, że do organizmu osoby o pewnych predyspozycjach genetycznych dostaje się antygen, który umiejscawia się w węzłach chłonnych i prowokuje układ odpornościowy do walki. Komórki zwalczające szkodliwe patogeny (limfocyty, makrofagi) zaczynają się wtedy namnażać w niekontrolowany sposób i powstają ziarniniaki – guzki zapalne. Mogą się one tworzyć w różnych narządach, np. w sercu, oczach lub wątrobie, a także w kościach czy skórze, ale najczęściej występują w płucach i węzłach chłonnych znajdujących się w centralnej części klatki piersiowej.

Sarkoidoza w początkowym stadium nie daje objawów lub są one mało charakterystyczne. Zalicza się do nich przewlekłe zmęczenie i złe samopoczucie, lekki kaszel, nocne pocenie się oraz utratę apetytu i spadek wagi. U wielu pacjentów obserwuje się także powiększenie węzłów chłonnych oraz podniesienie temperatury ciała. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się inne symptomy, które uzależnione są od umiejscowienia się ziarniniaków. Najczęściej występują w płucach, stopniowo powodując ich zwłóknienie (z tego względu mylone są z gruźlicą). Objawem jest wtedy uporczywy kaszel i uciskający ból za mostkiem. Jeśli sarkoidoza atakuje serce, pojawiają się duszności i arytmia. Do innych symptomów zalicza się powiększenie wątroby i śledziony, bóle kości, stawów i mięśni, nudności, wymioty i zaburzenia widzenia. Zdarza się, że choroba obejmuje skórę. Jej charakterystycznym objawem jest rumień guzowaty – duże i bolesne zaczerwienienie występujące na nogach poniżej kolan.

Kogo atakuje sakoidoza?

Sarkoidozę nazywa się chorobą młodych. Zazwyczaj atakuje ludzi między 20. a 30. rokiem życia. Częściej chorują też kobiety. Drugą grupą ryzyka są osoby między 50. a 60. rokiem życia.

Diagnostyka sarkoidozy jest dużym wyzwaniem, ze względu na nieswoiste objawy choroba jest mylona z gruźlicą, grzybicą czy toczniem. Wymaga specjalistycznych badań obejmujących wiele narządów. Kluczowe są badania histopatologiczne wycinków węzłów chłonnych czy miąższu płuc, a także badania laboratoryjne i obrazowe (rtg klatki piersiowej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, usg jamy brzusznej).

Leczenie sarkoidozy ma charakter objawowy. Chorym podaje się leki przeciwzapalne, a także glikokortykosteroidy. Terapia jest jednak niezbędna tylko, gdy choroba atakuje serce, oczy czy układ nerwowy. W pozostałych przypadkach jej rozwój się obserwuje – często samoistnie przechodzi w uśpienie (remisję). W zaawansowanym stadium konieczne mogą być leki immunosupresyjne (hamujące działanie układu odpornościowego).