Stopa cukrzycowa: Przyczyny, objawy i leczenie

Przyczyną stopy cukrzycowej jest niezdiagnozowana lub nieprawidłowo leczona cukrzyca (zarówno typu 1., jak i 2.). Zbyt wysoki poziom cukru we krwi utrzymujący się przez dłuższy czas wyniszcza organizm i obciąża wiele narządów, w tym serce czy nerki, zagraża także wzrokowi. Najczęstszym powikłaniem cukrzycy jest stopa cukrzycowa (zespół stopy cukrzycowej), która powstaje na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych i niedokrwienia stóp.

Wyróżnia się dwie odmiany choroby: zespół stopy niedokrwiennej (nieprawidłowe ukrwienie stopy) oraz zespół stopy neuropatycznej (powstaje na skutek uszkodzenia obwodowego układu krwionośnego).

Charakterystyczne objawy cukrzycy to ciągłe zmęczenie, silne pragnienie i częste oddawanie moczu, a także mrowienie kończyn. Jeśli występują mimo wdrożonego leczenia, oznacza to, że poziom cukru we krwi wciąż jest zbyt wysoki, a to może prowadzić do groźnych powikłań. Symptomy stopy cukrzycowej to sucha, łuszcząca się i pękająca skóra na stopie, tworzące się rany i owrzodzenia, które bardzo trudno się goją, a także deformacje kości. Charakterystyczne są także mrowienia i ból dolnych kończyn oraz skurcze mięśni. Chorzy skarżą się również na zaburzenia czucia - problemy z właściwym odczuwaniem ciepła czy zimna, dotyku oraz bólu. O zaawansowaniu choroby świadczy martwica tkanek i częściowe obumieranie stopy.

Zespół stopy cukrzycowej to podstępna choroba, która może się rozwijać mimo leczenia cukrzycy. Dlatego warto zwracać uwagę na wszelkie niepokojące objawy, a także właściwie dbać o stopy – obserwować wszelkie zmiany, takie jak rany, odciski oraz tempo ich gojenia się, nosić bawełniane skarpety oraz wygodne i miękkie buty i unikać chodzenia boso (sprzyja to grzybiczym infekcjom). Konieczne jest zachowanie dobrej higieny stóp – mycie, dokładne suszenie oraz nawilżanie. Niewskazane są jednak gorące kąpiele oraz długie moczenie stóp w ciepłej wodzie. Nie powinno się też samodzielnie leczyć ran i odcisków ani stosować peelingów, każdą zmianę należy pokazać lekarzowi, ponieważ może być to początek stopy cukrzycowej.

Leczenie schorzenia jest długie, trudne i kosztowne. Przede wszystkim konieczne jest uregulowanie poziomu cukru we krwi, na przykład poprzez wdrożenie insuliny zamiast dotychczasowych leków. Chory powinien znajdować się także pod opieką ortopedy, który dobierze odpowiednie wkładki zapewniające stopom komfort. Często konieczna jest także antybiotykoterapia (jeśli rany i owrzodzenia nie chcą się goić) zapobiegająca infekcji bakteryjnej. Rany leczy się także poprzez specjalistyczne ich oczyszczanie i stosowanie opatrunków (pod kontrolą lekarza) oraz preparatów zawierających srebro. Martwe tkanki usuwa się chirurgicznie, jeśli stopy nie da się uratować, konieczna jest amputacja.