Trzustka: Jak ją chronić
To bardzo wrażliwy narząd i niektóre tradycyjne potrawy mogą ją podrażniać. Trzeba o nią dbać, by po uroczystym obiedzie nie dała się nam we znaki.
Ten niepozorny organ leżący w górnej części brzucha pełni niezwykle ważną rolę. Jest niezbędny przy trawieniu tłuszczów, białek, węglowodanów. Zajmuje się też wydzielaniem insuliny, która odpowiada za właściwe stężenie glukozy we krwi. Od prawidłowej pracy trzustki zależy więc nie tylko dobra przemiana materii, ale też odpowiedni poziomu cukru we krwi. Dlatego gdy tylko pojawią się objawy świadczące o niedomaganiu trzustki, musimy szybko jej pomóc.
Kiedy zaczyna chorować?
● Tłuste i ciężkostrawne pokarmy podrażniają trzustkę. Może wtedy dojść do ostrego stanu zapalnego. Objawia się on bardzo silnym bólem w środkowym nadbrzuszu, który promieniuje w kierunku pleców i przeszywa na wylot. Czasem towarzyszą mu wymioty oraz wysoka gorączka.
● Bardzo częstą przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest kamica żółciowa, czyli obecność w pęcherzyku żółciowym złogów nazywanych kamieniami. Jeśli zablokują one ujście przewodu trzustkowego, wytwarzany przez nią sok trawienny nie może przedostać się do dwunastnicy. W wyniku tego zaczyna niszczyć trzustkę. Przy zapaleniu wywołanym kamicą, do objawów dołącza się też żółtaczka, np. zażółcenie spojówek.
Pierwsza pomoc i leczenie
● Gdy po przejedzeniu poczujemy ból, nie kładźmy się. Raczej usiądźmy skurczeni w fotelu. To przyniesie ulgę. Nie czekajmy, aż ból sam minie! Zażyjmy środek przeciwbólowy, najlepiej paracetamol, a także środek rozkurczowy (np. No-spę).
● Gdy ból się nasila i nie mija po kilku godzinach, trzeba jechać do szpitala. To konieczne, ponieważ ostre zapalenie trzustki jest niebezpieczne. Jeśli przyczyną ataku jest ciężkostrawne i tłuste jedzenie, lekarz zleci dożylne podawanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a także nawadniające kroplówki. W tym wypadku konieczna będzie również kilkudniowa głodówka.
Klucz do zdrowia: odpowiednia dieta
Nawet po niewielkim podrażnieniu trzustki warto przeprowadzić jednodniową głodówkę i w jej trakcie pić słabą herbatę lub przegotowaną, ciepłą wodę. Przez kilka następnych dni dobrze jest odżywiać się według ścisłej diety. Oto jej najważniejsze zalecenia:
● Koniecznie ograniczmy tłuszcze. Zakazane są m.in.: śmietana, tłuste mięsa, wieprzowina, baranina, kabanosy, kiełbasy, salami, parówki, pasztety, żółtka jaj, oleje, margaryna, tłuste ryby (np. karp, śledź, tuńczyk w oleju, makrela, sardynki w oleju), czekolada, majonez, torty, ciasta z kremem, orzechy.
● Wszystkie produkty powinny być chude i mieć sporo białka. Zalecane są m.in.: chude mleko, chudy ser twarogowy, jogurty, kefiry, mięso z kurczaka, chuda cielęcina, wołowina, chude wędliny i chude ryby, np. sola, mintaj, dorsz, pstrąg, szczupak.
● Zalecane węglowodany to m.in. wszystkie rodzaje kasz, ryż, sucharki, czerstwe pieczywo pszenne.
● Potrawy powinny być gotowane w wodzie (i to krótko!) lub na parze oraz pieczone w folii. Nie smażmy na tłuszczu (przyda się np. patelnia tzw. beztłuszczowa).
● Pacjentów z chorą trzustką obowiązuje absolutny zakaz picia alkoholu (jego nadużywanie jest najczęstszą przyczyną chorób trzustki!).
Biesiadowanie w lżejszej wersji
Jeśli miewamy kłopoty z trawieniem, wybierajmy zamienniki ciężkostrawnych dań.
✔Od grzybowej lepszy będzie barszczyk czerwony - wspomaga układ pokarmowy.
✔Karpia smażonego można zastąpić pieczonym w folii lub gotowanym w galarecie.
✔Zrezygnujmy z sosów z zasmażką, zamiast majonezu i śmietany używajmy jogurtu.
✔Przygotujmy więcej kompotu z suszonych owoców - chroni przed niestrawnością.
