Warto porzucić cukier już dziś

Pszczoły potrafią zrobić miód ze wszystkiego, co zawiera przynajmniej 15 proc. cukru. Dlatego czescy działacze organizacji ekologicznych postanowili wykorzystać te owady do wykrywania cukru ukrytego w jedzeniu.

Gotowe porcje zup, hamburgerów czy płatków śniadaniowych mełli z niewielką ilością wody i karmili tym pszczoły miodne. Okazało się, że owady mogą przerobić na miód znakomitą większość gotowej, przetworzonej żywności! Mnóstwo cukru jest ukryte w potrawach na pierwszy rzut oka pikantnych - keczupie, sosach sałatkowych, w mięsie, gotowych zupach. Jest wszędzie i uzależnia.

Tak tani jak... cukier

Kilkaset lat temu nie jadaliśmy czystego cukru. Był rzadkim źródłem energii, w postaci bardzo dojrzałych owoców. Ale człowiek nauczył się wytwarzać cukier, a jego cena stała się śmiesznie niska. Dostaliśmy coś, co cieszyło kubki smakowe i mózg, ale pozbawione było składników odżywczych, witamin i błonnika.

W jaki sposób nam szkodzi?

Cukier bardziej nawet niż sól przyczynia się do powstawania chorób układu krwionośnego i serca. Jego nadmiar grozi stłuszczeniem wątroby, rozwojem nadciśnienia (fruktoza zwiększa stężenie kwasu moczowego, co podnosi ciśnienie krwi), wzrostem poziomu trójglicerydów, chorobami nerek.

Nie sposób zaprzeczyć, że jedzenie cukru w nadmiarze grozi otyłością. Jak wynika z badań australijskich naukowców, słodkie posiłki uszkadzają te miejsca w mózgu, które są odpowiedzialne za wywoływanie uczucia sytości. Dlatego im słodsze potrawy się jada, tym trudniej się uwolnić od uczucia głodu.

Dieta bogata w cukier niszczy mózg. Bakterie jelitowe uwalniają związki pobudzające układ odpornościowy i nerwowy. Kiedy podawano myszom posiłki z dużą zawartością cukru, już po miesiącu zmieniła się ich flora bakteryjna i przestały sobie radzić w labiryntach, które wcześniej przechodziły bez trudu.

Cukier uzależnia jak kokaina! Udowodnił to eksperyment prof. Barta Hoebela z USA. Przez dwa tygodnie dawał on 43 szczurom uzależnionym od kokainy wybór między narkotykiem a mocno słodzoną wodą. Większość z nich (40 z 43) wybierało cukier. Pozbawione go stawały się rozdrażnione i agresywne.

Ile cukru można zjeść?

Od 2004 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, by nie więcej niż 10 proc. kalorii w naszym pożywieniu pochodziło z cukru dodawanego do żywności (czyli nieznajdującego się w niej naturalnie). Jeśli dzienne dostarczamy organizmowi 2 tys. kcal, oznacza to, że powinniśmy zjadać nie więcej niż trzy i pół łyżeczki cukru dziennie. Tymczasem w jednej puszce coca-coli jest go... dziewięć łyżeczek! W puszce gotowej zupy pomidorowej - pięć, w puszce red bulla - siedem, w szklance napoju pomarańczowego - sześć. Znajdziemy go nawet w kiełbasie, bo sprawia, że lepiej ona smakuje.

Cukier niejedno ma imię

Jak znaleźć cukier w kupowanych produktach? Nie zawsze wystarczy czytanie etykiet, bo cukier występuje na nich pod wieloma nazwami. To wszystko jest cukier - cukier inwertowany, słód jęczmienny, koncentrat soku owocowego, syrop kukurydziany, syrop z chleba świętojańskiego, kryształy soku trzcinowego, miód, syrop klonowy, cukier demerara, turbinado, panocha, gula djawa oraz wszelkie "ozy" - glukoza, galaktoza, fruktoza, maltoza, laktoza, dekstroza, lewuloza, sacharoza.

Niektóre produkty zawierają po kilka "odmian" cukru. To specjalny zabieg producentów wymyślony tylko po to, żeby cukier nie rzucał się w oczy i występował na dalszych miejscach na liście składników. Np. 15 g cukru w krakersach może figurować jako: syrop słodowy (5 g), cukier inwertowany (5 g) i glukoza (5 g).

Zamiast zwykłego cukru nie warto używać także fruktozy. To cukier prosty, którego nadmiar w diecie powoduje wzrost cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Poza tym jedzenie fruktozy powoduje "uśpienie" leptyny, czyli hormonu sytości. Nie czujemy głodu, jemy coraz więcej i tyjemy. Nadmiar fruktozy odkłada się w postaci tłuszczu i przyczynia się do starzenia się komórek. Powoduje też otłuszczanie narządów wewnętrznych, a to sprzyja chorobom serca.

Najlepsze zamienniki

Melasa. To ciemnobrązowy, gęsty syrop, powstaje jako produkt uboczny podczas produkcji cukru (z buraków, trzciny). Jest źródłem witamin, magnezu, potasu, fosforu, żelaza i chromu. Ma o połowę mniej sacharozy niż zwykły cukier. Pomaga leczyć anemię i wzmacnia odporność.

Miód. Działa bakteriobójczo, zawiera wiele witamin i minerałów. Powinien być jednak spożywany w rozsądnych ilościach, bo szybko podnosi poziom cukru we krwi.

Ksylitol uzyskuje się z brzozy i jest tak samo słodki jak cukier. Zwiększa przyswajanie wapnia, działa przeciwpróchniczo i bakteriobójczo, wzmacnia układ odpornościowy.

Stewia. Za jej słodki smak odpowiadają glikozydy. Nie są one trawione, więc nie dostarczają kalorii. Zawiera witaminy z grupy B i C, minerały, tłuszcze i białka. Należy kupować tylko zielone i brązowe proszki i ekstrakty ze stewii. Białe i przejrzyste są pozbawione cennych składników.