Wrzody żołądka: Objawy, przyczyny i leczenie
Często dopada cię zgaga? Cierpisz na wzdęcia, nudności i regularny ból brzucha? A może masz problem z zaparciami? Jeśli zdrowo się odżywiasz, a dolegliwości nie ustępują, koniecznie zgłoś się do lekarza i zrób badania – możesz cierpieć na wrzody żołądka. Ze schorzeniem zmaga się już co dziesiąty Polak, częściej chorują mężczyźni. Chorobę wrzodową przeważnie diagnozuje się u osób młodych i w średnim wieku, ale schorzenie dotyka także nastolatków. Sprawdź, jakie objawy towarzyszą chorobie, na czym polega i w jaki sposób ją leczyć.
Żołądek jest pokryty od wewnątrz błoną śluzową, która chroni go przed kwasem solnym i innymi enzymami trawiącymi. Wrzody to różnej wielkości ubytki (nadżerki) w błonie śluzowej - rany przypominające nieco małe kratery. Najczęściej powstają w miejscach szczególnie narażonych na działanie kwasu solnego i pepsyny - enzymu, który rozkłada białka. Wrzody mają różną średnicę i głębokość – od jednego do kilkunastu milimetrów. W zaawansowanej chorobie ubytki w błonie śluzowej mogą nawet znajdować się na całej głębokości ściany żołądka.
Objawy choroby wrzodowej
Do objawów choroby wrzodowej zalicza się nudności, zgagę, odbijanie, a nawet wymioty. Charakterystyczny jest także piekący ból brzucha, umiejscowiony między mostkiem a pępkiem. Ból nasila się zazwyczaj po posiłku, zwłaszcza tłustym, kwaśnym lub pikantnym. W nocy lub nad ranem chorym może towarzyszyć tzw. ból głodowy, który ustępuje po zjedzeniu czegoś.
Do tej pory nie udało się ustalić jednoznacznej przyczyny choroby wrzodowej. Kiedyś sądziło się, że głównym czynnikiem jest stres i nieprawidłowe odżywianie się. Okazuje się jednak, że nie ma to większego znaczenia, bo na chorobę cierpią również osoby prowadzące zdrowy i spokojny tryb życia.
Helicobacter pylori
Przełomem w badaniach było odkrycie bakterii helicobacter pylori, którą znaleziono w wycinkach błony śluzowej żołądka, pobranej od cierpiących na wrzody. Dziś wiadomo, że aż 90% populacji jest jej nosicielem. Bakteria występuje w żołądku, a także w kamieniu nazębnym i próchnicy. Na szczęście jej obecność stosunkowo rzadko prowadzi do choroby wrzodowej, trudno stwierdzić, dlaczego w niektórych organizmach zachowuje się agresywnie, prowadząc do choroby. Helicobacter pylori produkuje enzym, który zmienia pH żołądka, przyczynia się także do nadmiernej produkcji kwasu solnego. Poza tym, przylegając do ścianek narządu, powoduje stan zapalny błony śluzowej i jej nadżerki.
Nadmiar kwasu solnego
Jedną z przyczyn tworzenia się wrzodów jest nadkwasota żołądka – zwiększona produkcja kwasu solnego. Wytwarzają go komórki błony śluzowej żołądka. Wchodzi on w skład soków żołądkowych, odpowiedzialnych za trawienie, a przede wszystkim niszczenie szkodliwych bakterii dostarczanych z pożywieniem. Jednak gdy komórki wytwarzają zbyt wiele kwasu solnego, w grubej warstwie błony śluzowej pojawiają się ubytki.
Uwarunkowania genetyczne i grupa krwi
Trudno stwierdzić, dlaczego u niektórych osób helicobacter pylori prowadzi do choroby. Lekarze podejrzewają, że sprzyjają temu uwarunkowania genetyczne – u 50% chorych wrzody żołądka występują również u innych członków rodziny. Choroba znacznie częściej występuje też u osób z grupą krwi 0.
Niezdrowy styl życia
Niezdrowa dieta i życie w ciągłym stresie osłabia organizm i może być czynnikiem prowadzącym do rozwoju choroby. Na powstawanie ubytków błony śluzowej żołądka ma wpływ nieregularne spożywanie posiłków, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Przyczyną wrzodów jest także zbyt częste zażywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a także przeciwreumatycznych.
Jeśli podejrzewamy u siebie chorobę wrzodową, konieczna jest wizyta u gastrologa. Lekarz zleci podstawowe badanie – gastroskopię. Do przewodu pokarmowego przez usta lub nos wprowadza się cienką i giętką rurkę zakończoną kamerką. W trakcie badania można dokładnie obejrzeć błonę śluzową, a także wyciąć jej fragment. Dzięki temu wiadomo, czy w żołądku występuje bakteria helicobacter pylori i określić przyczynę choroby. Badanie pozwala też sprawdzić, czy zmiany nie są spowodowane nowotworem.
W zależności od przyczyny choroby pacjentów leczy się różnymi środkami. Stwierdzona obecność helicobacter pylori wymaga leczenia antybiotykami. Najczęściej wdraża się także leki zobojętniające kwas solny lub zmniejszające jego wydzielanie, a także przyspieszające gojenie ran błony śluzowej. Bardzo istotne jest przyjmowanie leków do całkowitego wyleczenia choroby.
Dieta przy wrzodach żołądka
Niestety choroby wrzodowej nie da się wyleczyć jedynie dietą, konieczne jest przyjmowanie leków. Chorujący powinni jednak unikać niektórych produktów spożywczych – zwłaszcza pikantnych, tłustych i kwaśnych potraw. Wydzielanie kwasu solnego nasila także spożywanie alkoholu, mleka, soków owocowych, mocnej kawy i herbaty. Posiłki należy jeść regularnie co trzy godziny i powinny być one lekkostrawne.
