Zespół Niespokojnych Nóg

Większość tych osób nie jest jednak świadoma faktu, że została dotknięta chorobą, którą można skutecznie leczyć.

Mrówki pod skórą

Objawy Zespołu Niespokojnych Nóg są niezwykle trudne do opisania, nawet dla samych cierpiących. Drętwienie, swędzenie, drganie, czy bardziej opisowo "mrówki biegające pod skórą", "coca-cola w żyłach" - to tylko niektóre określenia na dolegliwości towarzyszące Zespołowi Niespokojnych Nóg. Jakkolwiek trudne do nazwania, zawsze są dla chorych niezwykle uciążliwe.

Objawy pojawiają się przede wszystkim wieczorem i w nocy, uniemożliwiają wypoczynek, zakłócają spokojny sen, prowadząc w rezultacie do bezsenności. Cierpiący na RLS uskarżają się na częste budzenie się w nocy, w czasie którego zginają i prostują nogi, przewracają się z boku na bok lub nawet wstają z łóżka i chodzą. W ciągu dnia w przypadku długiego pozostawania w jednej pozycji, chorzy wiercą się, machają nogami lub wykonują ruchy podobne do ruchów prostujących występujących w nocy. Dolegliwości powodują, że niektóre osoby cierpiące na to zaburzenie nie są w stanie przez dłuższy czas spokojnie siedzieć, tym samym uciążliwe jest przebywanie w kinie lub teatrze, oraz podróżowanie samochodem czy samolotem.

Badania dowodzą, że częściej na Zespół Niespokojnych Nóg zapadają kobiety niż mężczyźni. Objawy mogą wystąpić w każdym wieku - od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. Początkowo nie są one bardzo dokuczliwe, jednak stopniowo ich występowanie staje się coraz częstsze, a dolegliwości są bardziej nasilone. U 60 proc. osób zaburzenie to ma podłoże genetyczne.

Niewyjaśnione przyczyny

Dokładne przyczyny występowania Zespołu Niespokojnych Nóg nie są do tej pory znane. Specjaliści cały czas pracują nad odkryciem czynników inicjujących to schorzenie. Z dotychczasowych badań wynika jednak, że przyczyną tego schorzenia najprawdopodobniej są zaburzenia w układzie wydzielającym dopaminę (substancję chemiczną wytwarzaną w mózgu), co powoduje nieprzyjemne wrażenia czuciowe i ruchowe, które najczęściej pojawiają się w nogach, znacznie rzadziej podobne dolegliwości mogą wystąpić w kończynach górnych.

Ponieważ nieznany jest czynnik inicjujący Zespół Niespokojnych Nóg, medycyna nie zna również metod profilaktycznych pomagających zapobiegać temu schorzeniu. Wiadomo, że wtórny RLS często towarzyszy niedoborom żelaza w organizmie. Z tej przyczyny jego objawy często występują u kobiet w czasie ciąży. Zespół pojawia się również u około 60-80 proc. pacjentów z niewydolnością nerek. Objawy mogą być także spowodowane przyjmowaniem niektórych leków lub uszkodzeniem nerwów np. w przebiegu cukrzycy.

Rozpoznanie na podstawie obserwacji

Zespół Niespokojnych Nóg rozpoznawany jest wyłącznie na podstawie wywiadu z pacjentem oraz zgłaszanych przez niego dolegliwości. Dlatego przede wszystkim należy przeprowadzić obserwację dolegliwości, a następnie opowiedzieć o nich lekarzowi, najlepiej neurologowi. Podczas diagnozowania choroby lekarz powinien zadać cztery kluczowe pytania:
• Czy występują nieprzyjemne dolegliwości w kończynach dolnych?
• Czy dolegliwości te występują w spoczynku?
• Czy dolegliwości te ustępują pod wpływem ruchu?
• Czy dolegliwości pojawiają się najczęściej wieczorem i w nocy?

Jeśli odpowiedź na wszystkie pytania jest pozytywna, najprawdopodobniej jest to Zespół Niespokojnych Nóg.

Życie z Zespołem Niespokojnych Nóg

To schorzenie, którego skutki są odczuwalne w codziennym życiu. Nieprzyjemne objawy w znacznym stopniu mogą zakłócać normalne funkcjonowanie. Dlatego ważne jest odpowiednie poznanie swojego organizmu i występujących dolegliwości. Warto także wprowadzać nawyki, które pomogą zniwelować wpływ choroby na jakość życia. Istotna jest higiena snu oraz unikanie środków mogących nasilać objawy RLS, np. kawy, alkoholu i nikotyny, a także leków nasennych. Można spróbować też rozrywek intelektualnych - gry komputerowe, czytanie książek, oglądanie filmów, gra w szachy, scrabble, krzyżówki - odwracających uwagę od odczuwanych dolegliwości. Niektórym cierpiącym pomaga też jazda na rowerze, także stacjonarnym, joga, pływanie, masaże oraz taniec.

Dostępne leczenie

W terapii Zespołu Niespokojnych Nóg mogą być stosowane leki z kilku grup. To jak długo powinien trwać proces leczenia, zależy od nasilenia i częstotliwości występowania objawów. U niektórych osób leki podawane są okresowo, w czasie zaostrzenia objawów, np. kilka razy w miesiącu. Są również pacjenci, którzy wymagają systematycznej, codziennej terapii, a przyjmowanie leków trwa u nich przez wiele lat.

Dotychczasowy brak szeroko dostępnych informacji na temat Zespołu Niespokojnych Nóg często powodował, że chorzy zrzucali występujące objawy na karb przemęczenia czy stresu. Nie znając przyczyny występowania dolegliwości, po prostu je bagatelizowali lub szukali pomocy w domowych sposobach. Zespół Niespokojnych Nóg jest schorzeniem mało znanym i często trudno rozpoznawalnym również wśród lekarzy pierwszego kontaktu. Dlatego rusza kampania edukacyjna, w ramach,której powstał pierwszy polski serwis poświęcony zagadnieniu Zespołu Niespokojnych Nóg - www.niespokojnenogi.pl.