Zespół policystycznych jajników: co warto wiedzieć?

Zespół policystycznych jajników to inaczej PCOS (z angielskiego: polycystic ovarian syndrome). Choroba jest spowodowana nieprawidłowym działaniem hormonów, które uniemożliwiają dojrzewanie komórki jajowej i pęknięcie pęcherzyka Graffa. W konsekwencji komórka jajowa nie ma szans, by przedostać się do jajowodu. Na skutek nieprawidłowego działania hormonów w jajniku kumulują się niedojrzałe pęcherzyki, z których tworzą się małe liczne małe torbiele. Stąd też inna nazwa schorzenia - zespół wielotorbielowatych jajników.

Przyczyny

Przyczyny choroby nie są do końca znane. Lekarze przypuszczają jednak, że PCOS może rozwijać się na skutek zaburzeń w sekcji pęcherzyka dominującego w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego. U zdrowej kobiety wśród licznych pęcherzyków, które dojrzewają w jajniku zostaje wybrany tylko jeden – dominujący, z którego zostaje uwolniona komórka jajowa w procesie owulacji. Pozostałe pęcherzyki zanikają. W przypadku zespołu policystycznych jajników nie występuje tzw. pęcherzyk dominujący. Inne pęcherzyki nie zanikają, ale pozostają w jajniku, produkując w nadmiarze androgeny, czyli męskie hormony płciowe oraz progesteron.

Jakie są objawy PCOS?

U kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników występują różne objawy. Do najczęstszych zalicza się:

• rzadkie lub nieregularne miesiączki lub ich brak;

• problemy z zajściem w ciążę;

• długotrwały zespół napięcia przedmiesiączkowego;

• hiperprolaktynemia i niedoczynności tarczycy;

• gruczolakowość jajników hormonalnie czynnych;

• nadwaga;

• silne zaparcia;

• spowolniona przemiana materii;

• nieprawidłowe wyniki badania poziomu hormonów przysadkowych LH i FSH.

Diagnoza PCOS poprzedzona jest długotrwałymi badaniami. Mowa tutaj zarówno o badaniach krwi, badaniach hormonalnych i metabolicznych, jak i o pełnym USG dróg rodnych, na którym dokładnie widać powiększone jajniki, wypełnione licznymi pęcherzykami. W zależności od wyników badania lekarz proponuje odpowiedni rodzaj leczenia.

Leczenie PCOS

Leczenie zespołu policystycznych jajników odbywa się zazwyczaj na dwa sposoby:

1. Leczenie farmakologiczne.

2. Zabieg chirurgiczny.

Leczenie farmakologiczne

Farmakologią najczęściej objęte są kobiety, które starają się o potomstwo bez pozytywnych efektów. Taki rodzaj leczenia rozpoczyna kuracja środkami antykoncepcyjnymi, która ma na celu osłabienie głównych funkcji jajników. W konsekwencji pozwala to na uzyskanie owulacji w pierwszym cyklu, zaraz po odstawieniu tabletek. Leczenie farmakologiczne polega również na przyjmowaniu leków, które stymulują owulację. Taki rodzaj terapii nie zawsze kończy się sukcesem. Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi pozytywnych efektów, konieczne jest wykonanie zabiegu chirurgicznego.

Zabieg chirurgiczny

Istnieje kilka typów zabiegów, które wykonuje się w przypadku PCOS. Są to między innymi:

• resekcja klinowa jajników;

• zabiegi laparoskopowe;

• elektrokauteryzacja;

• laserowy drilling.

Zabiegi chirurgiczne mają na celu usunięcie zalegających w jajnikach pęcherzyków oraz przywrócenie na jakiś czas owulacji.

Kobietom, które cierpią na PCOS zaleca się dbanie o swoje zdrowie, poprzez stosowanie zdrowej diety, ograniczenie stresu, a także uprawianie lekkich sportów. Dieta chorych na PCOS powinna być bogata w chude mięso, duże ilości warzyw i owoców oraz błonnik. Kobietom z zespołem policystycznych jajników zaleca się spożycie niewielkiej ilości słodyczy i węglowodanów. Mogą one wzmagać objawy choroby i utrudniać leczenie.

Zapobieganie?

Nie ma skutecznego sposobu, który zapobiegałby rozwojowi tego schorzenia. Lekarze zalecają regularne badania ginekologiczne, które pozwolą wcześnie wykryć pęcherzyki i zwiększyć szanse leczenia farmakologicznego. Również zdrowa dieta i brak nałogów mogą hamować rozwój choroby.