Czy każdy papież zostaje świętym? Odpowiedź nie jest oczywista
W sobotę rano, 31 grudnia, zmarł emerytowany papież Benedykt XVI. Czy podobnie jak wielu innych duchownych, zasiadających na tronie Piotrowym, zostanie wyniesiony na ołtarze? Na razie zdecydowanie zbyt wcześniej, by snuć spekulacje na ten temat. Przyjrzyjmy się jednak regułom i praktykom, dotyczącym procesu kanonizacji.
Święty natychmiast
"Santo subito", krzyczały tłumy na placu św. Piotra w odpowiedzi na informację o śmierci Jana Pawła II. Apel ten, domagający się natychmiastowego wyniesienia na ołtarze Karola Wojtyły, w pewnym sensie został wysłuchany. Papież-Polak rzeczywiście został kanonizowany w (jak na kościelne normy) ekspresowym tempie.
W czasach, gdy przeprowadzano procedurę, zmierzającą do uznania go najpierw za błogosławionego, a później za świętego, zdawał się on być postacią niebudząca jakichkolwiek kontrowersji. Uznanie go za świętego niektórzy uważali za formalność. Nie zawsze jednak, a raczej - prawie nigdy - procedura kanonizacji nie przebiega tak prosto.
Zobacz również: Watykan wydał komunikat. Podano datę pogrzebu Benedykta XVI
Zobacz również: Papież Benedykt XVI prywatnie. Joseph Ratzinger miał dwie pasje
Jak przebiega proces kanonizacji?
Proces kanonizacji jest procedurą, przeprowadzaną w Kościele Katolickim, mającą na celu stwierdzenie czy poddawana niej osoba, może zostać uznana za świętą. Tytuł ten pozwala Kościołowi na wyróżnienie danej osoby, uznanie jej za wzór do naśladowania, daje też przyzwolenie na jej publiczny kult.
Okoliczności, pozwalające uznać kogoś za świętego, zmieniały się na przestrzeni dziejów. We wczesnym Chrześcijaństwie wiązano je ze szczególnym wydarzeniem, do którego musiało dojść w życiu danej osoby (np. cudem lub męczeńską śmiercią). Obecnie, według ustaleń Soboru Watykańskiego II, "każdy jest powołany do świętości".
"Święci nie pochodzą z «równoległego świata» - tłumaczył w ostatnich latach papież Franciszek - są wierzącymi i należą do wiernego ludu Bożego oraz są osadzeni w codziennym życiu, na które składają się: rodzina, nauka, praca, życie społeczne, gospodarcze czy polityczne" (Cyt. za "Deon").
Na przestrzeni lat zmieniały się również procedury kanonizacyjne. Początkowo cześć wybitnym zmarłym oddawano spontanicznie, do XII wieku przyzwolenie na publiczny kult danej osoby dawał biskup, od XIII wieku zaś, stało się to prerogatywą papieża.
Dziś kanonizacja jest żmudną i szczegółową procedurą. Jej zasady reguluje konstytucja apostolska Divinus perfectionis Magister z 1983 roku. W czasie procesu kanonizacji życie "kandydata na świętego" poddawane jest szczegółowej analizie, podobnie jak okoliczności jego śmierci. Aby dana osoba została wyniesiona na ołtarze jej postawy i wybory życiowe nie mogą budzić zastrzeżeń, musi też zostać potwierdzony przynajmniej jeden cud, dokonany za jej sprawą.
Decyzja papieża o kanonizacji uznawana jest za nieomylną (za dogmat) i nie może zostać cofnięta.
Zobacz również: Benedykt XVI nie był jedynym papieżem, który abdykował
Czy każdy papież zostaje świętym?
Choć dziś Kościół głosi, że "każdy jest powołany do świętości", przez wieku na ołtarze wynoszeni byli głównie męczennicy lub duchowni. Wśród tych ostatnich nie brakowało wysokich dostojników kościoła, w tym rzecz jasna papieży. Wbrew powszechnemu wrażeniu jednak, nie każdy zmarły papież poddawany jest procesowi kanonizacji. Jak podaje "Przewodnik Katolicki", na ołtarze wyniesiony został "zaledwie" co trzeci z nich.
Co ciekawe w Kościele bywały okresy mniej i bardziej obfite w kanonizacje papieży. Dla przykładu, za świętych została uznana zdecydowana większość papieży, sprawujących swoją funkcję w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. W XX wieku, poczet świętych Kościoła Katolickiego również powiększył się o spore grono papieskich postaci. Na ołtarze wyniesieni zostali: Jan XXIII, Paweł VI i Jan Paweł II.
