Jak leczyć świerzb u kota?

Świerzb jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez świerzbowce - pajęczaki należące do rzędu roztoczy. Występują one powszechnie na całym świecie i mogą zaatakować zarówno ludzi, jak i zwierzęta, np. koty, psy, bydło czy inne. Bytują na skórze żywiciela i odżywiają się komórkami naskórka oraz płynami wysiękowymi. Świerzbowiec w zatrważającym tempie się rozmnaża. Samica składa jaja w wydrążonych w naskórku korytarzach, z których po kilku dniach wykluwają się sześcionożne larwy. Te zaś po 3-4 dniach zmieniają się w ośmionożne nimfy, które po następnym linieniu przekształcają się w dorosłe samice i samce. Cały cykl rozwojowy świerzbowca trwa 3-4 tygodnie. Pasożyt potrafi przetrwać poza ciałem żywiciela od 3 do 14 dni w zależności do warunków środowiska.

Świerzbowce świetnie rozwijają się w ciepłym i wilgotnym środowisku z ograniczonym dostępem do powietrza. Dlatego też najczęstsza postać choroby u kota wywołana jest świerzbowcem usznym, rozwijającym się na skórze w zewnętrznych przewodach słuchowych. Rzadziej atakuje koty świerzbowiec drążący, który mierzy około 0,23 mm długości, ma tendencję do gromadzenia się w niewielkie grupy i drąży tunele w skórze, gdzie składa jaja. Ten rodzaj świerzbu dotyka jedynie koty, rzadko przenosi się na inne gatunki zwierząt i na ludzi. Atakuje zwykle wolnożyjące osobniki z osłabioną odpornością, a także kocięta.

Koty mogą zarazić się świerzbem poprzez kontakt bezpośredni z osobnikiem zarażonym. W przypadku świerzbu usznego pasożyt może też przenosić się na koty od innych gatunków zwierząt, np. psów, lisów czy fretek. Rzadziej zarażenie się następuje poprzez kontakt pośredni, np. legowiska, kuwety, miski czy akcesoria do pielęgnacji. Co ważne, ryzyko rozwoju choroby zwiększa się, gdy koty przebywają w dużych skupiskach (np. w schroniskach lub hodowlach) albo wychodzą z domu i mają kontakt z innymi osobnikami.

Świerzb może siać duże spustoszenie w organizmie kota, dlatego warto wiedzieć, jak go rozpoznać. Jeśli mruczka zaatakował świerzbowiec uszny, to choroba prowadzi do zapalenia i zaczerwienienia kanałów słuchowych oraz tworzenia się woskowej, brązowej wydzieliny. To z kolei przyczynia się do wystąpienia silnego i uciążliwego dla kotów świądu. Z jego powodu zwierzęta drapią się po uszach, potrząsają łebkiem lub też kładą uszy po sobie. Uszy mogą bardzo boleć kota, dlatego może wystąpić reakcja obronna w chwili głaskania go po głowie.

Wydzielinie z ucha może towarzyszyć również nieprzyjemny zapach, a z czasem mogą pojawiać się też strupy, łuszczenie, a także zgrubienie i marszczenie skóry. Drapanie się i pocieranie uszami o przedmioty przez kota może też przyczyniać się do dodatkowych urazów, które sprzyjają infekcjom bakteryjnym. Nieleczony świerzb uszny u kotów może prowadzić nawet do utraty słuchu. Świerzbowca usznego można jeszcze rozpoznać po obecnych w uszach czarno-białych paproszkach przypominających fusy z kawy. Są to zanieczyszczenia z wydzieliny i krwi, a białe kropeczki to świerzbowce.

Świerzb drążący początkowo atakuje zewnętrzne powierzchnie małżowin usznych i pyszczek. Z czasem rozprzestrzenia się po całym ciele, np. na łapy, brzuch i rzadziej na grzbiet. Pojawiają się wtedy miejscowe wyłysienia i zaczerwienienia oraz łuszczenie się skóry i grube, szarożółte strupy. Uporczywe drapanie się prowadzi do dalszych uszkodzeń skóry i powikłań bakteryjnych. Gdy świerzb drążący rozprzestrzeni się i nie będzie leczony, może powodować ogólny stan zapalny, a nawet śmierć zwierzęcia.

Jeśli zauważymy u kota niepokojące objawy takie jak świąd, uporczywe drapanie się, wyłysienie czy strupy, należy jak najszybciej skonsultować się z weterynarzem i wdrożyć odpowiednie leczenie. W celu zdiagnozowania świerzbu u kota weterynarz może wykonać badania otoskopowe, pobrać zeskrobinę skórną lub też zlecić badanie mikroskopowe materiału pobranego z kału. Nie należy rozpoczynać leczenia choroby u kota w domu na własną rękę.

Pierwszym krokiem powinno być dokładnie wyczyszczenie obszaru objętego pasożytami. Gdy jest to skóra, należy ją przemyć, a gdy świerzbowiec zaatakował uszy, zaleca się ich wypłukanie i pozbycie się wydzieliny. Następnie stosuje się preparaty przeciwpasożytnicze przepisane przez weterynarza, np. w postaci kropli, sprayu lub maści. Terapię wspomaga się preparatami na skórę typu on-spot (aplikowanymi na kark kota). Leczenie trwa od dwóch do sześciu tygodni w zależności od nasilenia inwazji świerzbowca. Czasami konieczne jest podawanie środków przeciwzapalnych i antybiotyków, które pomagają zwalczyć bakteryjne nadkażenia zmian chorobowych. Jeśli w domu przebywa więcej zwierząt, profilaktycznie powinno się przeleczyć wszystkie. Należy też wyczyścić dokładnie miski, kuwety, legowiska i akcesoria do pielęgnacji kota, na których mógł osiąść świerzbowiec.