Jak się ochronić?
Coraz większa liczba osób w naszym kraju cierpi na schorzenia układu krążenia, nowotwory, cukrzycę czy osteoporozę, należące do grupy tzw. chorób cywilizacyjnych.
Skąd się biorą?
Czynniki sprzyjające rozwojowi chorób cywilizacyjnych są związane ze stylem życia, który narzucają wysoko rozwinięte społeczeństwa. Są to przede wszystkim: siedzący tryb życia oraz nieprawidłowa dieta (obfitująca w tłuszcze zwierzęce i cukry proste), palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, wysoki poziom stresu. Istotną rolę odgrywa również niestosowanie się pacjentów do zasad profilaktyki: niewykonywanie badań, nieakceptowanie konieczności eliminacji czynników ryzyka, ignorowanie wczesnych objawów chorób. Polskie społeczeństwo jest w dużej mierze narażone na czynniki sprzyjające chorobom cywilizacyjnym. Świadczą o tym dane z wieloośrodkowego ogólnopolskiego badania stanu zdrowia ludności - WOBASZ, zrealizowanego w ramach programu Ministerstwa Zdrowia, Polkard 2003-2005. Na ich podstawie oszacowano, że 42 proc. mężczyzn i 25 proc. kobiet w Polsce pali papierosy; na nadwagę i otyłość (BMI /Body Mass Index/ >= 25) cierpi 61,6 proc. panów i 50,3 proc. pań w naszym kraju, a mała aktywność fizyczna charakteryzuje ponad połowę dorosłych Polaków. Jak zatem dbać o zdrowie, aby nie dopuścić do zachorowania?
Choroby układu krążenia
- Regularne pomiary ciśnienia krwi (co najmniej raz w roku, bez względu na wiek).
- Regularne badania stężenia cholesterolu we krwi (mężczyźni powyżej 35 roku życia, kobiety powyżej 45 roku życia).
- Stosowanie odpowiedniej diety - przeciwdziałającej otyłości.
- Zwiększenie aktywności fizycznej - sport poprawia wydajność organizmu.
- Zaprzestanie palenia papierosów - palenie to jeden z głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia.
- Ograniczenie picia alkoholu oraz spożycia soli, prowadzące m.in. do podniesienia ciśnienia tętniczego krwi.
- Unikanie stresu - długotrwały stres osłabia układ odpornościowy, przyspiesza rozwój choroby niedokrwiennej serca.
Cukrzyca
- Profilaktyczne sprawdzanie stężenie cukru we krwi (każda osoba po 45 roku życia raz na trzy lata).
- Zapobieganie nadwadze i otyłości - najskuteczniejszy sposób profilaktyki cukrzycy. Pozbywając się tylko 5 procent zbędnych kilogramów, można zmniejszyć ryzyko tej choroby o 80 procent, a nawet całkowicie je wyeliminować.
- Ograniczenie się do jednej porcji mięsa raz na 2-3 dni i zmniejszenie spożycia tłuszczu do 42g dziennie.
- Zmiana diety na taką, w której połowę produktów zbożowych (chleb, makaron, ryż) stanowiłyby produkty pełnoziarniste - bogate w błonnik, który pomaga utrzymać poziom cukru w ryzach.
- Ograniczenie spożycia słodyczy i słodkich płynów.
- Zwiększenie aktywności fizycznej, ponieważ wysiłek fizyczny zapobiega magazynowaniu tkanki tłuszczowej oraz poprawia reakcję organizmu na insulinę, dzięki temu obniżając stężenie cukru we krwi.
Osteoporoza
- Regularne badania gęstości kości udowej lub kręgosłupa (kobiety powyżej 45 roku życia).
- Zrezygnowanie z palenia tytoniu oraz ograniczenie spożycia alkoholu i kawy.
- Aktywność fizyczna - wskazany jest aerobik, ale nie np. długodystansowe biegi, bo te sprzyjają osteoporozie.
- Dostarczenie organizmowi należytej ilości wapnia - dzienne zapotrzebowanie na wapń w okresie klimakterium i u osób starszych wynosi około 1500 mg.
POChP
Chorobą są zagrożeni głównie palacze, osoby narażone na bierne palenie oraz pracujące w dużym zadymieniu lub zapyleniu. Najważniejszym działaniem profilaktycznym w obszarze POChP jest zaprzestanie palenia. Rekomendowane jest również poddawanie się badaniu spirometrycznemu osób z grup ryzyka w celu wczesnego wykrycia choroby.
Choroby nowotworowe
Wiele z postaci nowotworów jest możliwych do zdiagnozowania w bardzo wczesnym stadium nawet wtedy, kiedy nie mamy jeszcze do czynienia z chorobą nowotworową, a jedynie ze zmianami przedrakowymi. Pacjenci powinni utrzymać stan tzw. podwyższonej czujności onkologicznej. Aby uchronić się przed zachorowaniem na chorobę nowotworową regularnie powinniśmy poddawać się również następującym badaniom:
- Badanie palpacyjne prostaty (mężczyźni po 50 roku życia lub po 40, gdy rak prostaty występował w rodzinie).
- Cytologia (wszystkie kobiety w ciągu 3 lat od rozpoczęcia życia płciowego, lecz nie później niż po 21 roku życia).
- Mammografia (kobiety po 50 roku życia).
- Badanie obecności krwi w kale (po 45 roku życia).
