Ludzie Księgi

Jest to bezcenny manuskrypt z XIV wieku i swoiste kuriozum: bogate ilustracje jawnie przeczą religijnej zasadzie, zakazującej sporządzania wizerunków żywych istot. Dziwnym trafem dzieło uratował muzułmański bibliotekarz Ozren Karaman, ukrywając je podczas bombardowań w podziemiach banku.

Hanna przystępuje do pracy i idąc tropem drobnych śladów, znajduje klucze do niezwykłej historii manuskryptu. Skrzydełko owada, plama rozlanego wina, biały włos... - każdy z tych drobiazgów wprowadza czytelnika w osobny rozdział dziejów księgi: najpierw cofamy się w czasy drugiej wojny światowej i grozy okupacji, potem do XIX-wiecznego Wiednia, gdzie mieszka pewien wredny introligator, w roku 1609 odwiedzamy Wenecję, w której inkwizytor Domenico Vistorini prowadzi teologiczną dysputę z rabbim Judą Arje, i wreszcie trafiamy do Sewilli z okresu "złotego wieku", gdzie żydzi, chrześcijanie i muzułmanie żyją w przykładnej zgodzie. Tu odsłania się wreszcie tajemnica powstania przepięknego manuskryptu...

Każda opowieść to perełka literacka, a wszystkie łączą się w zaskakujący ciąg wydarzeń, pokazując na przestrzeni 500 lat kolejnych jej bohaterów - tytułowych "ludzi księgi", który mieli swój udział w jej powstaniu, przechowaniu i ratowaniu.

Tymczasem Hanna nawiązuje romans z dzielnym bibliotekarzem, a równocześnie okazuje się, że księga wzbudziła zainteresowanie paru innych osób: jej kolegów konserwatorów, władz Bośni oraz agenta Mosadu. Co jeszcze się wydarzy? Ile ludzi połączy lub podzieli tajemnicza księga?

Autentyczna historia tytułowej księgi

Powieść Geraldine Brooks oparta jest na autentycznej historii tak zwanej Sarajewskiej Hagady Pesachowej, żydowskiej księgi datowanej na 1350 rok, jednej z najstarszych powstałych w średniowiecznej Hiszpanii (Katalonii). Jest to piękny manuskrypt spisany na cielęcej skórze, bogato ilustrowany i złocony. Prawdopodobnie powstał na zamówienie, jako prezent ślubny, a plamy po winie świadczą, że musiał być używany podczas uroczystych uczt sederowych z okazji święta Pesach.

Jest to jedna z najdroższych ksiąg świata. Jej wartość została wyceniona na 700 milionów dolarów!

Kiedy w 1492 roku Żydzi zostali dekretem królewskim wypędzeni z Hiszpanii, Hagada opuściła kraj wraz z ostatnimi uchodźcami i trafiła do Włoch, gdzie najprawdopodobniej uniknęła spalenia przez inkwizycję (na marginesie zamieszczono notkę, że nie zawiera treści antykościelnych). W 1894 roku została sprzedana przez żydowskiego właściciela do muzeum w Sarajewie. Nigdy nie udostępniano jej publiczności, trzymana była w sejfie i pilnie strzeżona.

Po wkroczeniu armii hitlerowskiej w 1941 dyrektor biblioteki muzealnej (muzułmanin pochodzący z szacownej miejscowej rodziny), zdołał wynieść Hagadę z sejfu i ukryć w bezpiecznym miejscu, prawdopodobnie w małej wiosce koło Sarajewa. Po zakończeniu wojny księga wróciła nieuszkodzona do sarajewskiego muzeum.

Po raz drugi została uratowana przed zniszczeniem podczas wojny na początku lat 90. XX wieku i - podobnie jak pół wieku wcześniej - ocalił ją dyrektor muzeum (również muzułmanin), umieszczając ją w podziemnym skarbcu jednego z banków. Podczas trwania konfliktu bałkańskiego media spekulowały, że Hagada mogła zostać zniszczona lub że rząd Bośni i Hercegowiny sprzedał ją, aby uzyskać fundusze na zakup broni. Aby położyć kres domysłom i pomówieniom, pokazano ją publicznie podczas święta Pesach w 1995 roku.

W 2002 roku Muzeum Narodowe w Sarajewie udostępniło Hagadę dla zwiedzających w specjalnym pomieszczeniu, a rok później wydrukowało specjalną edycję w nakładzie 613 egzemplarzy (cena jednego 1700 euro). Historię uratowania Hagady podczas drugiej wojny światowej opisał niedawno "The New Yorker", December 3, 2007, p. 74,

Geraldine Brooks - pisarka i dziennikarka, pochodząca z Australii. Studia ukończyła na uniwersytecie w Sydney, następnie przez kilka lat pracowała jako reporterka dla "The Sydney Morning Herald".

W 1982 r. zdobyła stypendium na udział w programie studiów dziennikarskich na Columbia University w Nowym Jorku. Pracowała dla "The Wall Street Journal", gdzie zajmowała się kryzysem i konfliktami w Afryce, na Bliskim Wschodzie i na Bałkanach. Jej pierwsza powieść Year of Wonders: A Novel of the Plague, stała się międzynarodowym bestsellerem.

W 2006 roku otrzymała nagrodę Pulitzera za kolejną powieść historyczną z czasów wojny secesyjnej pt. March (opowiadającą o losach nieobecnego ojca bohaterek słynnej książki Małe kobietki L.M. Alcott). Jest także autorką wyróżnionych nagrodami wspomnień Foreign Correspondence o poszukiwaniach korespondencyjnych przyjaciół w dzieciństwie.
Wygraj książkę!
Geraldine Brooks
Ludzie Księgi