Słodki warunek małżeńskiego dobrobytu

Jego smak, wygląd czy wielkość zależy wyłącznie od gustu młodej pary. W dzisiejszych czasach cukiernicy i mistrzowie kuchni prześcigają się w smakowych i dekoracyjnych propozycjach. Niemal każde marzenie dotyczące tortu weselnego może zostać spełnione. A jak to wyglądało dawniej? Czy w czasach naszych prababć i pradziadków tort również spełniał tak ważną rolę podczas przyjęcia weselnego? Zacznijmy od XVI wieku...

Są różne teorie na temat pochodzenia tortu. Włosi upierają się, że to ich ojczyzna jest matką weselnego wypieku. Francuzi i Anglicy prowadzą między sobą cichą wojnę dotyczącą prapoczątków tortowego szaleństwa. Do Polski tort trafił za sprawą królowej Bony Sworzy, żony króla Zygmunta I Starego. Na ich przyjęciu weselnym pojawił się jako deser.

W tamtych czasach był to słodki cienki placek (w języku włoskim torta oznacza placek) przełożony masą migdałową i ozdobiony bogatymi wzorami. Torty były dość ekskluzywnymi i drogimi deserami, toteż przygotowywano je tylko na specjalne okazje, takie jak na przykład ślub, chrzciny, koronacje. Przez długi czas z przywileju częstowania zaproszonych gości słodkim ciastem korzystały jedynie osoby pochodzące z bogatszych rodów.

Na królewskich stołach tort jest niezwykle wysublimowanym i ekstrawaganckim elementem przyjęcia. Cukiernicy niemal prześcigają się w tworzeniu nowych, nieznanych dotąd kombinacji smakowych - tylko po to, by dogodzić najbardziej wyszukanym gustom. Jednak takie mistrzowskie dzieło sztuki kulinarnej ma swoją wartość nie tylko smakową, ale przede wszystkim materialną.

W Europie zachwycano się spektakularnymi tortami wielu monarchów.

Do niezapomnianych kreacji cukierniczych należy na pewno tort, jaki zaserwowano gościom pałacu Buckingham z okazji ślubu panującej do dziś królowej Elżbiety II i księcia Filipa. Równie imponujący okazał się tort następcy tronu brytyjskiego księcia Karola i jego pierwszej żony lady Diany Spencer. Pięciopiętrowy tort, mierzący 1,5 m, był ozdobiony herbami i pieczęciami obu rodów. Oba torty ubrano w kompozycje z żywych kwiatów - białych róż, lilii i orchidei.

Jednym ze słynniejszych tortów jest cukiernicza rzeźba, jaką zostali zaskoczeni goście weselni księcia Rainiera i księżnej Grace Kelly z Monako. Na szczycie sześciopiętrowego dzieła znajdowała się klatka z żywymi gołębiami, wypuszczonymi na wolność w momencie krojenia tortu przez Młodą Parę. Pod koniec maja 2011 roku świat z niecierpliwością oczekiwał informacji na temat wyglądu tortu ślubnego księcia Williama i księżnej Catherine. Złożony z ośmiu poziomów tort przyozdobiono w bardzo delikatny sposób motywami roślinnymi charakterystycznymi dla Wielkiej Brytanii - różą (symbol Anglii), ostem (Szkocja), koniczyną (Irlandia) oraz żonkilem (Walia).

Jeszcze nie tak dawno tort weselny był ciastem pieczonym według tradycyjnej receptury przez babcię, matkę lub siostrę panny młodej. Miał symbolizować słodycz i wszelkie dobro wnoszone do nowo powstałego domu rodzinnego. Przybierał formę chleba bądź zwykłego ciasta, którym młodzi małżonkowie mieli obowiązek podzielić się z każdym gościem obecnym na przyjęciu weselnym, co wróżyło im pomyślność, dobrobyt i słodkie życie.

W czasie przedślubnych przygotowań wiele Par zapomina o tradycyjnej symbolice i znaczeniu ciasta weselnego, uważając tort za słodki dodatek, za jeden z deserów. Większość narzeczonych nie ma konkretnego pomysłu na ten element przyjęcia weselnego. Zjawiają się w cukierni z myślą: "Tort? Nieważne jaki, ważne, żeby był". Nie o to przecież chodzi. Tort weselny powinien być częścią uroczystości, powinien pasować do państwa młodych, do ogólnej koncepcji samego ślubu i przyjęcia.

Najnowsze zestawienia trendów pokazują, że torty weselne tworzone są zazwyczaj na zamówienie. Rozwój technologii cukierniczych, dekoracyjnych i zdobniczych pozwala dzisiaj na stworzenie tortu ślubnego, który jest nie tylko oryginalny, ale także smaczny, piękny i niepowtarzalny.

Podstawę tortu weselnego stanowi najczęściej ciasto biszkoptowe, choć zdarzają się takie, gdzie zamiast tradycyjnego biszkoptu używane jest ciasto kruche, półkruche lub francuskie. Po wyrobieniu ciasto jest dzielone na dwie lub trzy części i przekładane różnego rodzaju masami smakowymi - od kwaskowych (np. powidłami, dżemem, masą cytrusową), przez średnio słodkie (np. masą śmietankową), aż do bardzo słodkich (np. karmelem, kajmakiem). Do przełożenia tortu mogą również zostać użyte owoce, galaretki czy ciastka deserowe. Doskonały smak i konsystencję, a także jego lekkość można uzyskać poprzez wprowadzenie bitej śmietany zamiast warstwy ciężkiej masy przygotowanej na bazie masła. Tutaj decyzja należy do państwa młodych.

Tort to element, który zostanie zapamiętany przez wszystkich gości. To, jaki będzie miał kształt, zależy od decyzji Młodych. Najpopularniejsze są torty piętrowe (dwu-, trzy-, cztero- i więcej). Ilość pięter zależy od liczby zaproszonych gości. Warto zdać się na opinię np. cukiernika, u którego tort jest zamawiany, czy osoby, która przygotowuje menu. Ważne jest, by tortu weselnego nie zabrakło dla żadnego z biesiadników. Najczęściej stosuje się tutaj przelicznik: 100 g ciasta tortowego na osobę.

Wśród kształtów nadal prym wiedzie tort owalny (okrągły) wraz z prostokątnym (kwadratowym). Na specjalne zamówienie może zostać zrobiony tort w kształcie serca bądź połączonych serc, w kształcie księżyca, trójkąta, może być płaski bądź przybrać kształt dowolnej formy (np. piłki nożnej). Nikt nie powiedział też, że tort musi być piętrowy. Może być zrobiony w postaci kilku kręgów, kwadratów, prostokątów ułożonych na specjalnie przygotowanym stojaku.

Decydując się na tradycyjny tort weselny, należy zastanowić się nad tym, czy powinien być wytworny i niezwykle elegancki, zainspirowany tortami serwowanymi na królewskich ślubach, czy skromny, delikatny i romantyczny w swojej formie. Pierwszy z wymienionych pasuje do wesela kreowanego na ślub bajkowy, gdzie panna młoda odgrywa rolę księżniczki poślubiającej swojego wymarzonego księcia. Drugi jest propozycją dla osób lubiących spokój, umiarkowanie i ceniących skromność. Może przybrać kształt zaskakujący, wręcz dziwny, ale doskonale oddający np. upodobania państwa młodych.

Kolor tortu łatwo dziś dopasować do kolorystyki obowiązującej we wszystkich elementach dekoracji ślubnych i weselnych. Do standardowych kolorów można zaliczyć zarówno biały, kremowy, jak i czekoladowy bądź cappuccino. Kolor tortu uzyskuje się poprzez nasączenie podstawy z ciasta kolorowym sokiem owocowym, likierem smakowym (np. kawowy daje kolor jasnobrązowy, ajerkoniak - żółty) bądź poprzez nałożenie lukru czy polewy smakowej w wymarzonym kolorze.

Od kilku lat bardzo modnym sposobem na udekorowanie tortu weselnego jest plastyczna masa jadalna. Ten zapoczątkowany w Stanach Zjednoczonych zwyczaj pojawił się na polskim rynku dopiero niedawno, ale zyskuje coraz szersze grono zwolenników. Masa ta powstaje zazwyczaj na bazie skrobi ziemniaczanej, do której dodawane są mielone orzechy, kakao, płatki migdałowe, mielone migdały, masło migdałowe bądź kakaowe itp. Spoiwem w tego typu masach jest przede wszystkim miód. Wybrany kolor masy uzyskuje się, podobnie jak kolor ciasta czy polewy, poprzez dodanie soku, kolorowego alkoholu lub użycie jadalnych barwników.

Każdy tort można dodatkowo ozdobić w sposób zaproponowany przez młodych bądź korzystając z gotowych pomysłów czy rad doświadczonych cukierników. Ostatnimi czasy wśród ozdób tortów weselnych królują żywe kwiaty, które wyparły na jakiś czas z mody plastikowe czy cukrowe figurki. W zdobieniu tego wyjątkowego deseru wykorzystuje się bardzo często kolorowe posypki, tartą czekoladę, ziarna kawy (całe lub mielone), wszelkiego rodzaju owoce (świeże lub kandyzowane), cukrowe wstążki, lukrowe elementy związane z uroczystością zaślubin.

Ozdobą tortu mogą być gotowe elementy wykonane z czekolady (białej, mlecznej lub gorzkiej), np. ażurowe listki, czekoladowe ziarenka kawowe, kropelki czekoladowe czy koronkowe formy z białej czekolady. Jeżeli młoda para nie zdecyduje się na żywe kwiaty, można je w bardzo prosty sposób zastąpić lukrowymi albo cukrowymi kwiatami, listkami bądź girlandami.

Tradycyjny tort zwieńczony jest cukrową, plastikową lub wykonaną z masy plastycznej figurką przedstawiającą młodą parę. Cukiernie proponują szeroki wachlarz dostępnych kształtów, scenek, ustawień obojga figurek młodych. W propozycjach można znaleźć pary poważne, stojące sztywno i tradycyjnie, ale także zabawne scenki, w których wykorzystywane są wszelkiego rodzaju akcesoria z życia codziennego, np. wędka, lina, rower itp.

Wspaniały i niezapomniany tort nie może tylko pięknie wyglądać, przede wszystkim musi dobrze i wyśmienicie smakować. Oczywiście należy zdać sobie sprawę z tego, że smakiem tortu Młodzi nie dostosują się do gustu wszystkich gości. Dlatego też najczęściej wybieranym smakiem jest śmietankowy, waniliowy, orzechowy lub bezowy. Te smaki są najbezpieczniejsze, ale też dają dekoratorowi tortu największe pole do popisu.

Biel, beż czy delikatny brąz doskonale komponują się z większością kolorów, zatem można tu przebierać w barwnych dodatkach i zdobieniach. Z drugiej strony, wybierając jedną z wymienionych propozycji, młoda para ma praktycznie pewność, że tego weselnego przysmaku skosztuje każdy z zaproszonych gości.

Nie jest jednak regułą ani tym bardziej obowiązkiem dostosować tort do gustów smakowych gości. Można po prostu wybrać taki, jaki najbardziej odpowiada młodym. To w końcu wasz dzień i to wy jesteście najważniejsi. Na współczesnym stole biesiadnym nie zdziwi już nikogo tort o smaku cappuccino, czekolady, tiramisu czy egzotycznych owoców. Często spotkać można torty dwu- lub więcej smakowe, gdzie podstawowym smakiem jest śmietana, czekolada, orzech lub wanilia, a dodatkowym np. jakiś smak owocowy.

Cenniki bywają różne. Podstawową zasadą decydującą o wysokości ceny tortu jest przede wszystkim planowana liczba gości weselnych. Doświadczony cukiernik na pewno pomoże dobrać odpowiednią wielkość tortu. W kosztach należy uwzględnić ilość i rodzaj elementów dekoracyjnych. Decydujący jest też, choć w mniejszym stopniu, smak, kształt tortu czy jego kolor. Na cenę wpływa również wybór cukierni, która przygotuje tort.

W ostatnich latach restauracje dają państwu młodym możliwość wyboru tortu na miejscu, bez konieczności wizyty w cukierni. Wtedy tort jest szykowany przez kucharzy i cukierników odpowiedzialnych za menu weselne. Średnie ceny wahają się w granicach 40-70 zł za kilogram ciasta. Średni koszt tortu przeznaczonego dla 120 osób to około 800-1500 zł - wszystko jest tutaj uzależnione od dekoracji, smaku, formy.

Dostawą tortu do sali weselnej zajmuje się zazwyczaj cukiernia, w której jest on zamawiany i przygotowywany. Koszty dostawy wykonawca określa indywidualnie. Za dodatkową opłatą, najczęściej w formie kaucji zwrotnej, cukiernie wypożyczają specjalne stojaki, na których tort prezentuje się bardzo okazale. Jeżeli jest on zamawiany w restauracji, której odbywa się wesele, odchodzą koszty dostarczenia ciasta na miejsce, jak i ewentualne koszta wypożyczenia podstawy.

Najlepiej dokonać zamówienia wybranego tortu na około trzy tygodnie przed planowaną uroczystością.

Nawet najlepsi cukiernicy, mistrzowie w swoim fachu potrzebują czasu na wykonanie wypieku oraz ozdobienie go. Przy składaniu zamówienia należy wziąć pod uwagę porę roku, urlopy pracowników cukierni itp., dlatego też najlepiej wybrać się do wymarzonego lokalu wcześniej, aby osobiście dopytać o wszystkie szczegóły, zwłaszcza o to, jak długo trzeba będzie czekać na tort.

Młodzi powoli odchodzą od podawania tortu weselnego tuz przed oczepinami, chcąc by tego przysmaku skosztował każdy gość. Coraz częściej jest on podawany w formie deseru po obiedzie. Tort jest wielką niespodzianką dla gości - jest przejawem indywidualnych wyobrażeń i preferencji Nowożeńców. Wjeżdża na specjalnym wózku przyozdobionym świeczkami, kwiatami, fontannami, światła na sali gasną, goście śpiewają jednym głosem Sto lat, w tle gra muzyka... Młodzi niecierpliwie czekają na moment krojenia pierwszych porcji.

Tradycja zobowiązuje do tego, by pierwszy kawałek tortu weselnego ukroił pan młody, jako głowa nowej rodziny. Pierwsze porcje wraz ze słowami podziękowania dostają rodzice Młodych i sami świeżo poślubieni małżonkowie. Dopiero gdy pan młody nakarmi swą wybrankę, a ona jego, tortu mogą skosztować pozostali goście, dla których kawałki tortu szykuje już obsługa sali.

W wielu miejscach Polski zachowała się tradycja przesyłania porcji tortu gościom, którzy nie mogli uczestniczyć w przyjęciu weselnym. Taki gest zostanie na pewno doceniony przez rodzinę i przyjaciół, bowiem świadczy o tym, że państwo młodzi nawet w tak ważnym dla siebie dniu nie zapomnieli o tych, którym nie dane było przyjechać i radować się wraz z nimi.

Tort weselny to uwieńczenie wielu przygotowań przedślubnych.

Niech zatem będzie jedyny w swoim rodzaju, oryginalny i zaskakujący. Niech będzie niespodzianką nie tylko dla gości, ale także dla Was wstępujących na nową drogę życia. Warto na chwilę przysiąść i na spokojnie wybrać ten jeden jedyny tort, który będziecie wspominać z łezką w oku. Na zakończenie pozostaje życzyć Narzeczonym udanego wyboru ciasta tortowego, niezapomnianych wspomnień z ceremonii zaślubin i uroczystego wesela ukoronowanego niezwykłym i oryginalnym smakiem weselnego tortu.

Halina Wilusz