Symbolika potraw wigiljnych

Tradycja spożywania 12 potraw podczas wieczerzy wigilijnej gości w Polsce od całkiem niedawna. Kiedyś liczba dań wigilijnych była zupełnie inna, a co najważniejsze - nieparzysta. Wierzono, że miała zapewnić dostatek i urodzaj przez kolejny rok. Dlatego w Wigilię podawano 11, dziewięć lub siedem potraw. Co ciekawe, 11 dań gościło zazwyczaj na stołach magnackich, dziewięć u szlachty, a siedem u mieszczaństwa.

Co zatem oznacza liczba 12? Przede wszystkim nawiązuje do wiary chrześcijańskiej, a konkretnie do 12 apostołów. W niektórych regionach naszego kraju liczbę tę utożsamia się z 12 miesiącami.

Tradycja wigilijna od wieków nakazuje, by na stole znalazły się potrawy przygotowane z płodów ziemi: pola, lasu, sadu i wody. Dlatego do dań wigilijnych dodajemy zboża, grzyby, mak czy groch. W czasie wieczerzy nie może zabraknąć również ryb i owoców. Każda z potraw, a konkretnie jej składniki, niosą ze sobą inną symbolikę.

Trudno wyobrazić sobie stół wigilijny bez ryb. To zdecydowanie jedno z podstawowych dań podczas tej wyjątkowej wieczerzy. A jakie znaczenie ze sobą niosą ryby?

Według prastarych wierzeń ludowych ryby symbolizują płodność oraz narodziny. W wierze chrześcijańskiej są znakiem Jezusa Chrystusa, a konkretnie – odradzania się oraz chrztu. Ryba na stole wigilijnym ma również zapewnić harmonię i spokój w nowym roku liturgicznym.

Niewątpliwie na stołach wigilijnych króluje przyrządzany na wiele sposobów karp, który jest symbolem długowieczności. Tradycja głosi, że ten, kto zje karpia w Wigilię, będzie długo żył! Co ciekawsze, zasuszone rybie łuski noszone w portfelu mają zapewnić dostatek przez cały rok.

Barszcz czerwony

Barszcz czerwony to również w wielu domach podstawa kolacji wigilijnej. Podawany jest zazwyczaj z uszkami lub grochem. Według wierzeń ludowych jedzenie barszczu w Wigilię miało zapewnić piękno i młodość do końca życia.

Mak jest symbolem obfitości. Dawniej wierzono, że zjedzenie potraw z makiem w Wigilię zapewni dobrobyt domownikom przez cały rok. Natomiast brak maku na stole wigilijnym mógł ściągnąć na domostwo nieszczęście. Dla chrześcijan to symbol wiary i płodności.

Kapusta i grzyby

Pierogi lub uszka z kapustą i grzybami to pyszna potrawa wigilijna, szczególnie lubiana przez dzieci. A czego symbolem są składniki tych dań? Według prastarych wierzeń kapusta kiszona miała chronić od złego, a także zapewnić witalność i siłę na wiosnę. Z kolei grzyby miały zapewnić szczęście i dostatek domownikom.

Kompot z suszu

Dalej mamy kompot z suszu, czyli najważniejszy napój wigilijny. Przygotowujemy go na bazie różnych suszonych owoców. Znajdziemy w nim jabłka, śliwki, rodzynki, a także w figi. Kompot z suszu symbolizuje pokój, miłość i zdrowie. Ludowe przesądy głoszą, że suszone śliwki miały odpędzać złe moce od domowników podczas wigilijnej wieczerzy. Natomiast figi i rodzynki to symbol oczyszczenia i obfitości.

Miód i orzechy, czyli podstawowe składniki wigilijnej kutii, mają bardzo bogatą symbolikę. Miód od wieków uznawany jest w wierzeniach ludowych za substancję magiczną, w której tkwią nadprzyrodzone moce. Zjedzony podczas Wigilii miał chronić przed złem, a także zapewnić radość i dostatek. To również znak obfitości, szczęścia i miłości.

Orzechy to z kolei symbol tajemnicy, płodności i pieniędzy, choć każdy rodzaj niesie dodatkowe znaczenie. Orzechy włoskie symbolizują mądrość, laskowe płodność i cierpliwość. Natomiast migdały to znak nowego życia i nadziei.

Groch

Według ludowych wierzeń groch w wigilijnych potrawach zwiastował płodność, urodzaj oraz pieniądze. Przesądy głoszą, że ten, kto zje w Wigilię groch, przez cały kolejny rok nie będzie narzekał niedostatek! Potrawy z fasoli miały mieć również pozytywny wpływ na relacje międzyludzkie.

Podczas wieczerzy wigilijnej należy skosztować każdej potrawy, by w kolejnym roku niczego nam nie zabrakło!