W Polsce powstanie nowe uzdrowisko? Mają wody lecznicze, ale i problem z powietrzem
Oprac.: Łukasz Piątek
Niewykluczone, że w niedalekiej przyszłości na mapie Polski pojawi się kolejne uzdrowisko. Mowa o podkrakowskich Krzeszowicach, które posiadają zasoby wód leczniczych, co potwierdziły specjalistyczne odwierty i badania. Otrzymanie statusu uzdrowiska byłoby dla gminy ogromną szansą na rozwój – podkreślają władze miasta.
Uzdrowisko Krzeszowice - tak to się zaczęło
Temat reaktywacji uzdrowiska w Krzeszowicach już od wielu lat intryguje tamtejszą społeczność. Mowa o odzyskaniu tego statusu, bo Krzeszowice w dalekiej przeszłości już były uzdrowiskiem.
Około 1778 r. na zlecenie księcia Augusta Czartoryskiego ocemborwano źródło wody siarczanej i po kilku miesiącach tamtejszy zespół uzdrowiskowy składał się z pięciu niewielkich domków kąpielowych. W Krzeszowicach przy użyciu wód mineralnych leczono m.in. schorzenia narządów ruchu, różnego rodzaju urazy i reumatyzm.
Znajdowały się tam dwie łaźnie, lazaret i mieszkania dla ubogich gości, pałacyk "Vauxhall" prowadzący działalność rozrywkową dla kuracjuszy, oberża oraz kilka obiektów pomocniczych i gospodarczych - o czym na swojej stronie informuje Gmina Krzeszowice.
Szczyt popularności uzdrowiska w Krzeszowicach przypadł na 1835 r., kiedy to najwięcej osób korzystało z leczniczych właściwości wód mineralnych siarczanowo-wapniowo-magnezowych, ale później zainteresowanie Krzeszowicami zdecydowanie zmalało. Do takiego stanu bez wątpienia przyczynił się kryzys gospodarczy w Europie w latach 1846 - 1848 i zmiany społeczno-ekonomiczne, zachodzące w zaborze austriackim.
"Ówcześni właściciele uzdrowiska większy interes widzieli wtedy w rozwijaniu przemysłu i górnictwa, niż w wysłużonych łazienkach i urządzeniach uzdrowiskowych, niewytrzymujących zresztą konkurencji z podkrakowskimi Swoszowicami, a także rozwijającymi się i coraz modniejszymi uzdrowiskami karpackimi - Krynicą, Szczawnicą, Zakopanem, Iwoniczem" - czytamy w raporcie pt. "Powrót do źródeł. Założenia reaktywacji Uzdrowiska Krzeszowice".
W latach 1966-68 przeprowadzono prace adaptacyjne w budynku łazienek "Zofia" i częściowo rozbudowano obiekt - informuje gmina.
Z kolei autorzy wspomnianego wcześniej raportu wskazują, że Krzeszowice to także pierwsze polskie uzdrowisko, obok Druskiennik, Iwonicza, Jaremczy, Lubnia, Nałęczowa, Rymanowa, Solca, Swoszowic, Truskawca, Worochty i Zaleszczyk, któremu w sposób formalny, rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 1922 roku, nadano status uzdrowiska użyteczności publicznej. Tytuł ten Krzeszowice utraciły z dniem 1 stycznia 1967 r.
Czy Krzeszowice znowu staną się uzdrowiskiem?
Autorzy raportu podkreślają, że wykorzystanie surowców leczniczych w Krzeszowicach ma miejsce nieprzerwanie, gdyż tradycje uzdrowiskowe kontynuuje Ośrodek Rehabilitacji Narządu Ruchu "Krzeszowice".
Temat przywrócenia Krzeszowicom statusu uzdrowiska powrócił po wykonaniu niezbędnych prac i badań potwierdzających istnienie pod ziemią źródeł wód leczniczych.
Gmina Krzeszowice poinformowała Interię, że w latach 2021 i 2022 wykonano dwa otwory poszukiwawczo-rozpoznawcze mające na celu udokumentowanie występowania wód leczniczych w obszarze planowanej inwestycji. W wyniku przeprowadzonych prac uzyskano dostęp do dwóch wód o właściwościach leczniczych. Ujęcie Krzeszowice Zdrój I to ujęcie wód leczniczych o typie wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowym.
Woda ma właściwości odczulające i poprawiające elastyczność skóry, wspomaga również prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, wpływa m.in. na obniżenie ciśnienia tętniczego żył, obniżenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów oraz na obniżenie poziomu glukozy u chorych na cukrzycę.
Ujęcie Krzeszowice Zdrój II zasobne jest w leczniczą wodę siarczkową. W świadectwie potwierdzającym właściwości lecznicze tej wody wskazano m.in. jej prozdrowotne działanie epitelizujące na skórę, co wspomaga jej odbudowę i przywraca jędrność, działanie lecznicze przy chorobach zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa.
Woda z tego ujęcia charakteryzuje się również działaniem leczniczym dla osób borykających się z niedoczynnością tarczycy, wspomaga prawidłowe działanie układu sercowo-naczyniowego, wpływa na obniżenie kwasu moczowego we krwi, wspomaga leczenie pourazowe narządów ruchu. Obydwie wody lecznicze mogą być używane w lecznictwie uzdrowiskowym m.in. do kuracji pitnej i kąpielowej.
- W grudniu zeszłego roku odebrano operat klimatyczny wykonany przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. S. Leszczyckiego Polskiej Akademii Nauk. Wskazano wówczas, że działalność uzdrowiskowa powinna być prowadzona na wzniesieniach powyżej dna Rowu Krzeszowickiego, równocześnie w pewnym oddaleniu od DK 79, a autorzy opracowania jako jedno z miejsc posiadających korzystne warunki akustyczne i areosanitarne wskazali parki z ich starodrzewem.
- Dopiero opracowywany operat uzdrowiskowy pozwoli na wskazanie możliwości realizacji uzdrowiska i granic jego stref m.in. w oparciu o wyniki badań przedstawione w operacie klimatycznym. Natomiast odtworzenie uzdrowiska jest uzależnione od podjęcia stosownej uchwały przez Radę Miejską w Krzeszowicach w sprawie przyjęcia operatu uzdrowiskowego i uzyskania stosownej zgody Ministerstwa Zdrowia. W związku z powyższym wskazanie daty przywrócenia części miasta Krzeszowice statusu uzdrowiska jest na tę chwilę niemożliwe - informuje Interię Gmina Krzeszowice.
Krzeszowice muszą najpierw zmierzyć się z innym problemem, ponieważ największym zagrożeniem dla przywrócenia funkcjonowania uzdrowiska są niepożądane wskaźniki dotyczące jakości powietrza, co niestety od lat ma miejsce w wielu miejscowościach uzdrowiskowych, zwłaszcza na południu Polski.
Autorzy raportu "Powrót do źródeł. Założenia reaktywacji Uzdrowiska Krzeszowice" piszą w nim, że mimo entuzjastycznego nastawienia do wizji przekształcenia Krzeszowic w uzdrowisko towarzyszył im również sceptycyzm "(...) jeżeli chodzi o możliwości uczynienia tego w żywej tkance dobrze funkcjonującego organizmu miasta o ambicjach rozwoju stref gospodarczych i z działającymi dookoła miasta kopalniami kruszywa.
Dodają jednak, że po przeprowadzeniu wielu rozmów z samorządowcami, przedsiębiorcami, mieszkańcami, a także po dokonaniu szeregu analiz, zarówno związanych z zagospodarowaniem terenu, jak i prawnych "(...) jesteśmy przekonani, że ten kierunek zmian i podjęcie próby powrotu do odzyskania statusu uzdrowiska jest najlepszym kierunkiem rozwoju tak miasta, jak i otaczających go miejscowości".
"Samo uzyskanie statusu uzdrowiska to szansa na rozwój miasta i gminy, na powstanie nowych firm i miejsc pracy, na powiększenie bazy podatkowej krzeszowickiego samorządu" - czytamy publikacji pt. "Powrót do źródeł". Jej autorzy - Barbara Łączna i Grzegorz Godziek twierdzą, że przyznanie statusu uzdrowiska miałoby duży wpływ na zbudowanie nowej marki Krzeszowic i przyczyniłoby się do rozwoju usług typu beauty & spa, rekreacyjnych i turystyki.
Gmina Krzeszowice współpracuje już z Małopolskim Szpitalem Rehabilitacyjnym w Krzeszowicach, jako podmiotem posiadającym koncesję dotyczącą obszaru górniczego Krzeszowice I, celem docelowego wykorzystania wskazanych wód leczniczych na potrzeby Krzeszowickiego Kompleksu Zdrojowego.
- Przewidujemy obecnie wykorzystanie wód leczniczych na potrzeby budowanego basenu i planowanej do realizacji pijalni wód mineralnych. Krzeszowicki Kompleks Zdrojowy jest przedsięwzięciem mającym na celu stworzenie dla mieszkańców Gminy Krzeszowice i odwiedzających ją gości miejsca wypoczynku, rekreacji oraz usług "medical-spa", w którym będzie można korzystać ze wskazanych powyżej wód leczniczych i uroków naszego miasta - informują nas przedstawiciele Krzeszowic.
Na obecnym etapie zrealizowana została tężnia, ciąg pieszo rowerowy, budowany jest basen kryty, a koszt tych inwestycji to ponad 60 mln zł. Planowana jest również realizacja basenów odkrytych, pijalni wód, zewnętrznych siłowni oraz innych obiektów.
Gmina Krzeszowice zaznacza jednak, że czas zakończenia realizacji wszystkich zamierzeń, uzależniony jest również od możliwości pozyskania środków finansowych na ich realizację.
