Wioska kobiet

Wieś Vardzador. Matka czworga dzieci, Susanna Asatrian, idzie na pole, by wymłócić jęczmień i grykę. Jej mąż, tak jak wielu innych mężczyzn, opuścił kraj w poszukiwaniu pracy zarobkowej. Zubożała armeńska wioska, zamieszkana obecnie niemal wyłącznie przez kobiety, staje się symbolem wyludnienia kraju.

- To totalny matriarchat. Żartujemy nawet, że powinno się zmienić nazwę naszej wioski z "Doliny róż" na "dolinę kobiet" - mówi 36-latka.

Wioska znajduje się 130 km od Erewania. Kobiety wykonują tu ciężkie prace na roli, przygotowują się do długiej zimy i zajmują się wychowaniem dzieci - a wszystko to bez mężczyzn.

- Dzieci tęsknią za swoimi ojcami, ale co możemy zrobić? - pyta Asatrian.

W wioskach takich jak ta, kobiety tradycyjnie wychodzą za mąż bardzo młodo. Bardzo często ich mężowie wyjeżdżają w poszukiwaniu pracy tuż po zakończeniu miesiąca miodowego.

Niektórzy z nich nie wracają nigdy, inni pojawiają się na kilka tygodni w roku. Na miejscu pozostają jedynie starcy.

W latach 1988-2007 Armenię opuściło ponad milion osób. 2/3 z nich, w tym mąż Asatrian, wyjechało z tej maleńkiej, liczącej 3,2 mln obywateli republiki, do dającej większe możliwości Rosji.

Asatrian ma więcej szczęścia niż inne kobiety. Jej mąż przyjeżdża do domu na Nowy Rok, często dzwoni i co kilka miesięcy przysyła kilkaset dolarów.

Inne poważnie obawiają się, że ich mężowie porzucą je i znajdą sobie nowe żony w Rosji.

Nie są to obawy bezpodstawne. Jedną z mieszkanek wsi Vardzador, mąż porzucił, kiedy spodziewała się kolejnego dziecka.

- Nie dał znaku życia od 10 lat, nawet jednego telefonu - mówi 29 latka przedstawiająca się jako Tamara.

- Ludzie mówią, że on mieszka w Omsku z jakąś starszą Rosjanką, wychowuje jej dzieci i nie chce o nas nawet myśleć - dodaje.

W ostatnich miesiącach emigracja jeszcze się nasiliła, ten trend analitycy łączą z poprawą po globalnym kryzysie finansowym.

Według Funduszu Ludnościowego NZ i statystyk rządowych, każdego roku opuszcza Armenię około 25 000 - 30 000 osób. To przede wszystkim młodzi mężczyźni.

Zjawisko to w poważny sposób narusza równowagę społeczną i, według opozycji, jest poważnym zagrożeniem dla kraju.

Badania wskazują, że 70-75 proc. emigrantów wyjeżdża z powodu braku pracy i niskich zarobków z kraju, który cierpi ekonomiczną izolację, ponieważ jego granice z Turcją i Azerbejdżanem przez długi czas były zamknięte z przyczyn politycznych.

Część specjalistów wskazuje z kolei, że zjawisko to ma też pewne pozytywne strony. Tylko w pierwszej połowie tego roku do kraju napłynęło 772 miliony dolarów.

Bardziej niepokojące statystyki mówią jednak, że 44 proc. ludności nie widzi w tym kraju przyszłości dla siebie i swoich dzieci. Emigrują nie tylko biedni, coraz częściej wyjeżdżają też ludzie lepiej wykształceni.

Podczas gdy rząd przygotowuje program redukcji emigracji, we wsi Vardadzor Susanna Asatrian i jej dzieci utrzymują kontakt z ojcem przez internet. Inne dzieci z niecierpliwością oczekują świąt licząc na to, że ich tatusiowie odwiedzą dom. Niestety wiele z nich czeka rozczarowanie.

opr. na podst. AFP