Skuteczne sposoby radzenia sobie z nadreaktywnym pęcherzem

Nadreaktywny pęcherz to potoczna nazwa zespołu pęcherza nadreaktywnego (w skrócie OAB lub OBS, z j. ang. overactive bladder syndrome), który występuje zarówno u kobiet i mężczyzn. Charakteryzuje się on wzmożonym, nagłym i dokuczliwym uczuciem potrzeby mikcji oraz parcia na mocz, które jest nieadekwatne do poziomu wypełnienia pęcherza moczowego [1].

Schorzenie to wiąże się nie tylko z częstym oddawaniem moczu w dzień i w nocy, może mu także towarzyszyć nietrzymanie moczu. Przez częste oddawanie moczu należy rozumieć:

• więcej niż 8 wizyt w toalecie na dobę (więcej niż 3 mikcje w nocy)
• bądź sytuację, w której czas pomiędzy kolejnymi mikcjami nie przekracza 2 godzin [1].

Etiologia nadreaktywnego pęcherza nie jest do końca rozpoznana, natomiast jego mechanizm opiera się na tym, że dochodzi do parcia naglącego, wywołanego nadwrażliwością pęcherza i prowokującego uczucie konieczności dokonania mikcji oraz do nadaktywności wypieracza, gdzie skurcze jego mięśni następują za wcześnie, jeszcze zanim pęcherz rzeczywiście zdąży się napełnić [1]. Specjaliści biorą też pod uwagę takie możliwe przyczyny jak m.in.:

• zwężenie cewki moczowej;
• zaburzenia neurologiczne w obszarze obwodowego i centralnego układu nerwowego [1];
• otyłość;
• nieprawidłowa dieta;
• brak aktywności fizycznej;
• zaburzenia psychologiczne (badania wskazują, że zespół pęcherza nadreaktywnego aż 3-krotnie częściej dotyka osoby chorujące na depresję) [1];
• choroby przewlekłe (m.in. cukrzyca, choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane) [1,2].

Warto mieć na uwadze to, że dolegliwość ta jest najpewniej wypadkową wielu czynników.

Drażliwości nie należy mylić z nadreaktywnością pęcherza, choć w każdym z tych przypadków mogą wystąpić takie objawy jak: naglące parcie na pęcherz, częstomocz i niekontrolowane popuszczanie moczu.

Potencjalne przyczyny drażliwości pęcherza to m.in.:

• infekcje układu moczowego;
• kamienie zlokalizowane w pęcherzu moczowym;
• zaparcia;
• schorzenia ginekologiczne;
• wypijanie napojów o działaniu moczopędnym, które zawierają składniki wykazujące działanie podrażniające (np. napoje gazowane, zawierające kofeinę).

Niezależnie od tego, jaki jest powód nadreaktywności pęcherza, drażliwości pęcherza lub/i nietrzymania moczu, konieczna jest konsultacja ze specjalistą, ponieważ objawy te świadczą o nieprawidłowym działaniu układu moczowego [3].

Pacjent może zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego, udać się do ginekologa w przypadku kobiet lub do urologa w przypadku mężczyzn. W pierwszej kolejności lekarz zbierze dokładny wywiad i przeprowadzi badanie fizykalne [3]. Następnie standardową procedurą jest zlecenie badań:

• krwi i moczu,
• USG układu moczowego,
• USG jamy brzusznej.

Jeśli na tej podstawie nie uda się ustalić przyczyny i wdrożyć skutecznego leczenia pęcherza nadreaktywnego, specjalista powinien zlecić badanie urodynamiczne [3]. Nie wymaga ono szczególnego przygotowania od pacjenta, natomiast koniecznie trzeba zadbać o higienę narządów płciowych. Jednym z przeciwwskazań do wykonania badania jest infekcja dróg moczowych [1].

Nadreaktywność pęcherza to nie wyrok! Obecnie istnieje naprawdę wiele skutecznych sposobów radzenia sobie z tą uciążliwą i krępującą dolegliwością, z których część zostanie szerzej omówiona poniżej. Aby jednak którykolwiek z nich zadziałał, należy wykonać ten pierwszy i najważniejszy krok - przełamać zupełnie nieuzasadnione poczucie wstydu i udać się do specjalisty. Niezmiernie istotne jest również to, aby działać wielotorowo.

Oto najważniejsze kwestie:

• konsultacja lekarska - po przeprowadzeniu badań i postawieniu diagnozy specjalista może zalecić trening pęcherza (patrz poniżej!), terapię behawioralną, farmakologię, zabiegi elektrostymulacji, a w ostateczności - jeżeli wszystkie inne procedury nie przyniosą pożądanych efektów - zabieg chirurgiczny [2];
• zmiana stylu życia - zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, rezygnacja z palenia papierosów, picia alkoholu i innych napojów wykazujących niekorzystny wpływ na działanie pęcherza moczowego, dbałość o higienę osobistą;
• stosowanie produktów higienicznych zapewniających ochronę przed nietrzymaniem moczu - należą do nich m.in. wkładki, podpaski, pieluchomajtki a nawet specjalnie zaprojektowana, niezwykle estetyczna bielizna na nietrzymanie moczu marki TENA, która jest dyskretna i wygodna.

Jeśli istnieje taka potrzeba, warto ponadto podjąć terapię u psychologa. Wielu pacjentów dotkniętych problemem nadreaktywności pęcherza oraz często wiążącego się z nim nietrzymania moczu traci radość życia i wycofuje się z wszelkich aktywności do tego stopnia, że niemal zamyka się w domu. Tymczasem walka z problemem jest znacznie prostsza i skuteczniejsza, jeśli pacjent ma motywację i niezbędne wsparcie.

Prawidłowe żywienie może złagodzić przykre objawy nadreaktywności pęcherza. Warto postawić na dietę zapobiegającą zaparciom [3]. W praktyce oznacza to m.in. spożywanie produktów bogatych w błonnik pokarmowy (warzywa, owoce, produkty zbożowe), który reguluje pracę jelit. Posiłki powinny być regularne, niewielkie i lekkostrawne.

Należy zrezygnować z napojów moczopędnych i podrażniających pęcherz, jak m.in.:

• alkohol,
• kawa,
• napoje gazowane,
• napoje cytrusowe,

lub przynajmniej w znacznym stopniu je ograniczyć [2,3]. Warto też ograniczyć przyjmowanie płynów zaraz przed ważnym wyjściem i przed snem.

Ćwiczenia mięśni dna miednicy, inaczej nazywanych mięśniami Kegla, to podstawa w przypadku nietrzymania moczu. Wystarczy, że poświęcisz na nie kilka minut dziennie, a niebawem odczujesz realne efekty. Istotne jest jednak to, aby ćwiczyć regularnie. W pierwszej kolejności musisz ustalić, gdzie są mięśnie dna miednicy. Jak to zrobić? W trakcie oddawania moczu spróbuj zatrzymać strumień. Mięśnie, które zepniesz to właśnie mięśnie dna miednicy.

Uwaga! Nie ćwicz podczas oddawania moczu, ponieważ w dłuższej perspektywie możesz doprowadzić do sytuacji, w której pęcherz nie będzie prawidłowo opróżniany do końca. Zrób to tylko raz, aby ustalić, które mięśnie ćwiczyć.

Możesz ćwiczyć zarówno w pozycji leżącej, siedzącej i stojącej, w każdej sytuacji, np. w drodze do pracy czy podczas rozmowy, gdyż ćwiczenia te nie są widoczne. Początkowo jednak zadbaj o wolną chwilę w domu i skup się, aby wykonywać ćwiczenia poprawnie i starannie. Nie spiesz się. Naprzemiennie wykonuj serie wolne i szybkie:

• mocno napnij mięśnie i odczekaj 5 sekund (możesz liczyć lub patrzeć na zegar), rozluźnij i ponownie zaciśnij na 5 sekund - zrób 5 powtórek;
• napnij mięśnie i tym razem odlicz tylko 2 sekundy, powtórz 5 razy [3].

Ten naprzemienny cykl wykonuj przez 5 minut, nie mniej niż 3 razy dziennie. Ćwicz regularnie i staraj się powoli wydłużać czas napinania mięśni, aby dojść do 10 sekund.

Zarówno techniki relaksacyjne, jak i terapia behawioralna mogą stanowić uzupełnienie leczenia (np. farmakologicznego) lub być jedyną formą terapii w zespole nadreaktywnego pęcherza. W drugiej z wymienionych opcji mają szansę przynieść poprawę, jeśli dolegliwości są umiarkowane.

Decydując się na terapię, warto zwrócić się do specjalisty z zakresu rehabilitacji urologicznej, który przeprowadzi odpowiedni trening pęcherza. Jego celem jest przede wszystkim nauka prawidłowego rytmu mikcji, by następowała ona w regularnych odstępach czasu [1].

Nadreaktywny pęcherz moczowy znacznie pogarsza jakość codziennego funkcjonowania, potrafi skutecznie odebrać radość i pewność siebie. Obecnie jednak istnieją rozmaite sposoby leczenia tej przykrej przypadłości, dlatego nie należy się poddawać!

Osoby zmagające się z OAB nie powinny cierpieć w milczeniu, ale czym prędzej poszukać pomocy lekarza. Duże znaczenie w procesie dochodzenia do zdrowia ma również stosowanie produktów higienicznych, jak np. produkty marki TENA, które zapewniają wysoki stopień ochrony, a tym samym poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Najlepszym rozwiązaniem jest działanie wielotorowe - konsultacja lekarska, jednoczesna modyfikacja stylu życia, ćwiczenia i terapia behawioralna pod okiem specjalisty. W ostateczności, jeśli pozostałe metody zawiodą, lekarz może zalecić leczenie chirurgiczne.

Pęcherz nadreaktywny to potoczne określenie zespołu pęcherza nadreaktywnego. Zmagają się z nim zarówno kobiety i mężczyźni. Dla pacjentów borykających się z pęcherzem nadreaktywnym jest to dolegliwość wyjątkowo niekomfortowa i wstydliwa, która obniża jakość życia i powoduje wycofanie się z większości aktywności. Wiele osób latami ukrywa chorobę, w skutek czego ta jeszcze bardziej się pogłębia. Nie należy tego robić. Po zaobserwowaniu pierwszych objawów trzeba udać się do lekarza, poddać wyznaczonym badaniom i podjąć zalecane leczenie, gdyż domowe sposoby mogą okazać się niewystarczające. W licznych przypadkach istnieje szansa na znaczne lub nawet całkowite wyeliminowanie objawów zespołu pęcherza nadreaktywnego, takich jak częste oddawanie moczu w dzień, oddawanie moczu w nocy i nietrzymanie moczu.

Bibliografia:

1. Dr n. med. Wroński S., dr hab. n, med. Radziszewski P., lek. med. Lewczak D., Pęcherz nadreaktywny i naglące nietrzymanie moczu - choroba jednostki czy choroba społeczeństwa. Etiologia i leczenie, Przegląd Urologiczny - Pęcherz nadreaktywny i naglące nietrzymanie moczu - choroba jednostki czy choroba społeczeństwa. Etiologia i leczenie (przeglad-urologiczny.pl), data dostępu: 01.06.2023.
2. Zespół pęcherza nadreaktywnego (OAB) - przyczyny, objawy, leczenie, Nadreaktywny pęcherz - jak sobie pomóc? - portal DOZ.pl, data dostępu: 01.06.2023.
3. Dr n. med. Drabczyk R., Nietrzymanie moczu - rodzaje, leczenie i sposoby zapobiegania, Nietrzymanie moczu - rodzaje, leczenie i sposoby zapobiegania | Nefrologia - mp.pl, data dostępu: 01.06.2023.

Podmiot prowadzący reklamę: Essity Poland sp. z o.o.; Producent: Essity Hygiene and Health AB; Stosuj przy nietrzymaniu moczu.