10 sygnałów, które zwiastują chorobę

Gdy maluch ma kaszel i gorączkę, myślisz, że to przeziębienie. Z kolei gdy boli go gardło, podejrzewasz anginę lub infekcję krtani.

Wzdęty brzuszek zaś kojarzysz z problemami żołądkowymi. Zwykle masz rację. Jednak czasem kaszel czy ból gardła może oznaczać, że maluchowi dolega coś innego, niż myślisz.

Warto więc wiedzieć, jakie choroby mogą sygnalizować typowe u dzieci objawy, a także jak wtedy pomóc cierpiącemu brzdącowi .

WYSOKA GORĄCZKA

U zdrowego malca temperatura ciała wynosi 36-37°C. Przedział 37-38°C to stan podgorączkowy, który nie wymaga natychmiastowej interwencji. Jeżeli jednak termometr wskazuje powyżej 38°C, oznacza to, że smyk ma gorączkę.

Może ona towarzyszyć m.in.: przeziębieniu, zapaleniu uszu, gardła, płuc, oskrzeli, nerek i dróg moczowych, a także grypie, zatruciu pokarmowemu, chorobom zakaźnym i... ząbkowaniu.

Jak pomóc maluszkowi?

• Podaj smykowi lek przeciwgorączkowy w syropie lub czopkach. Preparaty zawierające paracetamol (np. Panadol Baby, Apap) można stosować u dzieci już od urodzenia, a z ibuprofenem (np. Nurofen, Ibum, Ibufen) - u maluchów powyżej 3. miesiąca.

• Kilka tetrowych pieluch zmocz w letniej wodzie i owiń nimi podudzia dziecka. Okłady połóż też na brzuszku, czole i w pachwinach. Zmieniaj je co 15 minut. Głowę i kark malca przecieraj gąbką.

• Wykąp maluszka (przez ok. 5 minut) w wodzie chłodniejszej o 1-2°C od temperatury jego ciała.

• Pilnuj, by maluch dużo pił, a niemowlę częściej niż zwykle przystawiaj do piersi. Malec z wysoką temperaturą bardzo się poci, tracąc duże ilości wody. Może więc wyjątkowo łatwo się odwodnić.

Kiedy do lekarza:

• Gdy rozpalony smyk ma mniej niż pół roku.

• Jeśli gorączce towarzyszą inne objawy, np.: ból gardła lub ucha, biegunka, wymioty, a także gdy brzdąc ma drgawki lub problemy z oddychaniem;

• Maluch jest apatyczny, rzadko siusia, płacze bez łez, ma suche i spierzchnięte usta oraz mało elastyczną skórę (świadczy to o odwodnieniu).

• W sytuacji, gdy gorączka utrzymuje się u dziecka 3 dni, a oprócz niej nie ma ono innych objawów.

POCIĄGANIE ZA UCHO

Dziecko trze ucho rączką, szarpie za nie lub pociera główką o poduszkę. Może to oznaczać, że malec włożył sobie coś do ucha, boli go ząbek albo że ma świnkę, zapalenie migdałków lub węzłów chłonnych. Jednak zwykle świadczy to o ostrym zapaleniu ucha.

Jak pomóc maluszkowi:

• Gdy opisanym objawom towarzyszy gorączka, podaj dziecku preparat z paracetamolem lub ibuprofenem (patrz: akapit "Wysoka gorączka").

• Jeśli w uchu malca znajduje się jakieś ciało obce, nie wyciągaj go sama. Nie czyść też ucha, nie wkładaj do niego żadnych przedmiotów i nie wlewaj kropli.

Kiedy do lekarza:

Problemów z uszami nie wolno lekceważyć, gdyż zaniedbane mogą prowadzić do kłopotów ze słuchem u smyka. Dlatego skontaktuj się z laryngologiem, gdy:

• bólowi ucha towarzyszy wysoka gorączka;

• zauważysz w uchu ropną wydzielinę;

• niemowlę płacze i trze rączką ucho.

• dziecko włożyło sobie coś do ucha.

UCIĄŻLIWA SAPKA

Jej znak rozpoznawczy to leciutkie chrapanie, które wydaje z siebie maleństwo podczas oddychania noskiem. Sapkę mogą powodować zalegające w nosie resztki śluzu, ulany pokarm albo też katar. Często dokucza ona też dzieciom, które przebywają w pomieszczeniach, gdzie jest sucho i gorąco. Zdarza się, że sapce towarzyszą wymioty, ulewania, wzdęcia, biegunka, kolka jelitowa.

W takiej sytuacji można podejrzewać, że maluch ma alergię pokarmową, zwykle na białko mleka krowiego. Jeśli smyk ma duszności, napady kaszlu lub wodnisty katar, warto wziąć pod uwagę alergię wziewną.

Jak pomóc maluszkowi:

• Wpuść dziecku do nosa kilka kropli soli fizjologicznej albo dawkę roztworu wody morskiej i oczyść nosek, używając aspiratora.

• Nawilżaj powietrze w pokoju maluszka. Dbaj też, by temperatura nie przekraczała 18-20°C.

Kiedy do lekarza: Jeśli sapka długo się utrzymuje, utrudniając dziecku ssanie i oddychanie, albo towarzyszą jej wymienione wyżej dodatkowe objawy.

BÓL GARDŁA

Najczęściej w ten sposób ujawnia się grypa, przeziębienie lub angina. Jednak zdarza się też, że zaczerwienione gardło jest pierwszym objawem szkarlatyny albo świnki. Ponieważ przełykanie pokarmu sprawia dziecku ból, może ono odmawiać jedzenia oraz picia.

Jak pomóc maluszkowi:

• Po konsultacji z lekarzem podaj preparat przeciwbólowy w aerozolu, np. Tantum Verde.

• Podawaj smykowi dużo letnich napojów.

• Nakłoń malucha, by płukał gardło naparem ziołowym, np. z szałwii lub rumianku.

• U niemowlęcia zastosuj inhalacje za pomocą nebulizatora - przyrządu, który zamienia płyn w delikatną mgiełkę (kupisz go w aptece).

• Nawilżaj powietrze w pokoju dziecka.

Kiedy do lekarza: Infekcjom gardła często towarzyszy ból uszu. Nie bagatelizuj tego, tylko koniecznie odwiedź lekarza. Skontaktuj się z nim także wtedy, gdy:

• ból jest tak silny, że dziecko nie może jeść;

• towarzyszy mu wysoka gorączka lub wysypka

• migdałki pokryte są białym nalotem;

• smyk ma powiększone węzły chłonne na szyi albo obrzękniętą buzię między uszami a ustami.

UPORCZYWY KASZEL

Jeśli jest suchy (malec nie odkrztusza wydzieliny), najczęściej oznacza podrażnienie gardła lub tchawicy, które powstało w pierwszych dniach przeziębienia.

Gdy taki kaszel męczy szkraba zwłaszcza nocą lub po wysiłku i towarzyszą mu ataki duszności, możesz podejrzewać astmę.

Natomiast mokry kaszel (smyk odkrztusza flegmę) pojawia się w drugiej fazie przeziębienia. Niekiedy oznacza też, że wystąpiła u dziecka infekcja górnych dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli lub płuc.

Czasem zdarza się, że maluch ma szczekający kaszel, trudności w oddychaniu i chrypkę. Są to objawy zapalenia krtani, które jest bardzo groźne dla malutkich dzieci.

Jak pomóc maluszkowi:

• Gdy smyk ma suchy kaszel, układaj go w pozycji półsiedzącej. Niemowlęciu podłóż coś pod materac, by głowa była wyżej niż reszta ciała.

• Ulgę przyniosą dziecku inhalacje z dodatkiem olejku anyżowego lub eukaliptusowego. Możesz je robić nawet 3 razy dziennie.

• Jeżeli kaszel jest mokry, kilka razy dziennie oklepuj plecki dziecka

• Podawaj brzdącowi dużo napojów.

• Nawilżaj powietrze w pokoju malucha.

Kiedy do lekarza:

• Gdy kaszel trwa dłużej niż tydzień i jeśli dokucza dziecku zarówno w dzień, jak i w nocy.

• Jeśli oddech malca jest krótki i świszczący.

• Brzdąc odczuwa bóle w klatce piersiowej.

• Smyk ma podwyższoną temperaturę, ok. 38°C.

• Dziecko odkrztusza żółtozieloną wydzielinę.

BRAK APETYTU

Często jest pierwszym sygnałem problemów zdrowotnych. Prawie zawsze towarzyszy gorączce, przeziębieniu i grypie. Może też sygnalizować: nieżyt żołądka lub jelit, kłopoty z brzuszkiem, zapalenie gardła, alergię pokarmową, początek choroby zakaźnej lub pasożytniczej.

Jak pomóc maluszkowi:

• Przygotuj dziecku jego ulubione danie.

• Ogranicz ilość słodyczy - są sycące i sprawiają, że maluch nie chce zjeść wartościowego posiłku.

• Zmniejsz liczbę wypijanych w ciągu dnia słodkich napojów - tak jak słodycze odbierają apetyt.

Kiedy do lekarza:

• Niemowlę odmawia jedzenia podczas dwóch kolejnych posiłków lub przez co najmniej 8 godzin nie domagało się karmienia.

• Maluszek traci na wadze i nie rośnie.

• Od 14 dni smyk nie chce jeść, jest blady, apatyczny.

ZMIANY NA SKÓRZE

Zwykle na ciele malucha pojawiają się drobne czerwone krostki lub wypryski. Mogą one być oznaką alergii pokarmowej albo wysypki kontaktowej.

Mogą też świadczyć o jednej z chorób zakaźnych, np. ospie wietrznej, różyczce, odrze, szkarlatynie. Jeśli przed pojawieniem się różowej wysypki malec miał gorączkę, to znak, że dopadła go trzydniówka.

U niemowląt często występują też potówki, których przyczyną jest przegrzewanie szkraba.

Jak pomóc maluszkowi:

• Zakładaj dziecku bawełniane ubranka, które nie będą drażniły swędzących zmian na skórze.

• Pilnuj, by maluch się nie drapał, gdyż to może wywołać nadkażenie. Najlepiej krótko obetnij mu paznokcie lub załóż na noc rękawiczki.

• Jeśli wysypce nie towarzyszą dodatkowe objawy (np. gorączka, ból gardła), smaruj ją maścią lub kremem zawierającym tlenek cynku.

• Potówki posypuj zasypką. Jeżeli są ropne, przecieraj je 70-procentowym spirytusem.

Kiedy do lekarza: Najlepiej każdy rodzaj wysypki skonsultuj z pediatrą. Niepozorne zmiany na skórze mogą okazać się poważną chorobą, która wymaga leczenia. Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, jeśli oprócz wysypki smyk ma inne objawy, np. gorączkę, kaszel, wymioty.

NADMIERNE POCENIE

Zwykle świadczy o przegrzewaniu dziecka. Jest też sygnałem krzywicy powstałej z niedoboru witaminy D3.

Jak pomóc maluszkowi:

• Nie ubieraj dziecka zbyt grubo (tylko noworodek potrzebuje dodatkowej warstwy ubrania) i postaraj się, by w mieszkaniu było maksymalnie 18-20°C.

Kiedy do lekarza: Jeśli podejrzewasz u dziecka krzywicę (poznasz ją po tym, że maluszek obficie poci się podczas snu i karmienia, a kości z tyłu jego główki są spłaszczone oraz miękkie).

ŁZAWIENIE OCZU

Jeśli zauważysz, że po policzku dziecka płyną łzy (choć wcale nie płacze), odwraca ono główkę od światła, trze rączką oczy, które są przekrwione, możesz podejrzewać zapalenie spojówek.

Z kolei gdy łzy wypełniają całe oczy, a w ich wewnętrznych kącikach gromadzi się ropna wydzielina, to znak, że maluch ma niedrożne kanaliki łzowe. Powodem łzawienia może być też jakieś ciało obce, np. paproch.

Jak pomóc maluszkowi:

• Kilka razy dziennie wpuszczaj dziecku do oczu kilka kropel soli fizjologicznej. Po zabiegu osusz je jałowym gazikiem, przecierając delikatnie od skroni w kierunku nosa.

• Jeśli smykowi wpadło coś do oka, wyjmij to, używając brzegu czystej chusteczki. Kiedy do lekarza:

• Gdy oczy są wrażliwe na światło.

• Jedno załzawione oko różni się kształtem lub wielkością od drugiego.

• Jeśli podejrzewasz zapalenie spojówek.

• Dziecko skarży się na ból i swędzenie oczu.

WZDĘTY BRZUSZEK

Najczęściej dziecko ma powiększony i twardy brzuch (a do tego oddaje gazy) z powodu zjedzenia wzdymających produktów, np. kalafiora. Zdarza się, że wzdęcia powstają na skutek nietolerancji laktozy, czyli cukru zawartego w mleku. U niemowląt wzdęty brzuszek, któremu towarzyszy rozpaczliwy płacz, zaciskanie piąstek i podkurczanie nóżek oznacza kolkę.

Jak pomóc maluszkowi:

• Podaj maluchowi herbatkę z kopru włoskiego, miętę lub wodę koperkową (Gripe Water Woodward's).

• Zastosuj preparaty obniżające napięcie brzuszka i ułatwiające odchodzenie gazów, np. Esputicon.

• Pomasuj dziecku brzuszek - rób to kolistymi ruchami, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. ? Przyłóż maluszkowi na brzuszek ciepły termofor.

Kiedy do lekarza: Jeśli po zastosowaniu domowych sposobów, dziecko ciągle ma wzdęty brzuszek albo wzdęcia pojawiają się po zjedzeniu konkretnych produktów, np. mleka lub jego przetworów.