Gdy na skórze dziecka pojawią się grudki, pęcherzyki, plamki...

Erytema toxicum to pojawiające się na skórze noworodka pojedyncze pęcherzyki na podłożu rumieniowym. Często pojawiają się już w pierwszych dniach życia dziecka. Mogą pojawić się w każdej okolicy ciała - na twarzy, na kończynach. Zwykle znikają bardzo szybko. Zmiany te nie powinny niepokoić, ustępują samoistnie i nie wymagają leczenia.

To białe lub biało-żółte maleńkie grudki (o średnicy około 1-2 mm) najczęściej pojawiające się na nosku, policzkach i czole noworodka. Są to cysty zastoinowe powstające na skutek nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych. Znikają same w ciągu 2-4 tygodni w miarę dojrzewania gruczołów łojowych.

Potówki to drobne, liczne pęcherzyki pojawiające się na niezmienionej zapalnie skórze głowy, szyi, pleców, wokół uszu. Powstają na skutek pocenia się przy jednoczesnym utrudnieniu odpływu potu. Występują często u noworodków i niemowląt, czemu sprzyja niedojrzałość gruczołów potowych.

Potówki zwykłe to pęcherzyki wodojasne. Odmianą potówek są potówki czerwone - liczne, czerwone grudki z pęcherzykiem na szczycie. Potówki czerwone lokalizują się głównie w miejscach narażonych na ucisk i otarcie - w dołach pachowych, łokciowych, podkolanowych, w pachwinach i na karku. Potówki są najczęściej wynikiem przegrzania dziecka w wyniku niedostosowania ubioru do temperatury, zakładania nie przewiewnych ubrań, zbyt szczelnego okrywania lub choroby przebiegającej z gorączką.

Przede wszystkim chroń dziecko przed przegrzaniem. Ubieraj maluszka w przewiewne, bawełniane ubranka.

Najważniejsze jest usunięcie przyczyn powodujących nadmierne pocenie się i utrudnienie parowania. Dostosuj ubiór dziecka do temperatury, kąp codziennie, używając delikatnego mydła dla dzieci. Jeśli zauważysz czerwoną obwódkę wokół pęcherzyków lub ropny pęcherzyk na szczycie zmian, udaj się z dzieckiem do lekarza. Konieczne będzie zastosowanie w takiej sytuacji antybiotyków miejscowo.

Naczyniaki to płaskie lub nieco wzniesione nad poziom skóry zmiany barwy żywoczerwonej lub sinoczerwonej. Mogą być umiejscowione na każdej części ciała, mogą też być różnych rozmiarów. Około 50% naczyniaków obecnych jest już przy urodzeniu, pozostałe pojawiają się w dwóch pierwszych miesiącach życia.

Naczyniaki krwionośne młodzieńcze występujące na skórze noworodków początkowo, w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia szybko rosną, następnie utrzymują osiągnięta wielkość, aż ostatecznie zaczynają się zmniejszać w ciągu roku lub kilku lat. Większość zmian ulega regresji w ciągu 7 lat.

W związku z tendencją do samoistnego zaniku, większość naczyniaków wymaga jedynie obserwacji. Wyjątek stanowią naczyniaki umiejscowione w lokalizacji zaburzającej funkcję narządu (np. duży naczyniak powieki, utrudniający widzenie). W tych sytuacjach konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Zmiany skórne o charakterze trądziku noworodkowego lub niemowlęcego występują u około 20% noworodków. Mogą być obecne już od urodzenia lub pojawić się w pierwszych tygodniach życia dziecka. Różowo-czerwone drobne grudki lub krosty zwykle pojawiają się na czole, policzkach i podbródku dziecka. Rzadko widuje się typowe dla trądziku zaskórniki.

Trądzik powstaje w wyniku pobudzenia gruczołów łojowych przez hormony matczyne, które przeszły przez łożysko i w podwyższonym stężeniu utrzymują się we krwi noworodka przez 3-4 tygodnie.

Również te zmiany nie budzą niepokoju i ustępują samoistnie w ciągu 3 miesięcy - co związane jest z fizjologiczną inwolucją gruczołów łojowych. Jeśli zmiany są nasilone, udaj się do lekarza, który zaleci odpowiednie leczenie.

U niemowląt AZS manifestuje się jako ostry stan zapalny, pęcherzyki i grudki na podłożu rumieniowym, liczne nadżerki i strupy. Zmiany te zlokalizowane są typowo na policzkach, czole, skórze owłosionej głowy oraz na powierzchniach wyprostnych kończyn. Niekiedy zajmują też tułów.

W rozwoju AZS biorą udział czynniki genetyczne i środowiskowe - alergeny pokarmowe lub inhalacyjne. U niemowląt AZS jest związane głównie z alergenami pokarmowymi.

Leczenie AZS u niemowląt. Jeśli twoje dziecko ma objawy AZS, udaj się z nim koniecznie do lekarza. Leczenie jest dobierane indywidualnie, polega na eliminacji potencjalnych alergenów pokarmowych lub inhalacyjnych, stosowaniu preparatów miejscowych, przeciwświądowych oraz właściwej pielęgnacji skóry dziecka.

Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt objawia się najczęściej w postaci ciemieniuchy. Zmiany rumieniowe (plamy koloru łososiowego) pojawiają się na skórze owłosionej głowy między 3. a 5. tygodniem życia. Zmiany takie mogą pojawić się również na czole i na brwiach. Charakterystyczna jest obecność tłustych, żółtawych łusek. Niekiedy zmiany mogą obejmować też tułów i kończyny.

ŁZS u niemowląt zwykle ustępuje samoistnie do 12 miesiąca życia. Podstawą terapii jest właściwa pielęgnacja i stosowanie emolientów. Leczenie farmakologiczne wdrażane jest w cięższych przypadkach.

Autor: lek. Paulina Sieniawska