Imiona na literę "F"

Filip
Pochodzenia greckiego, od słowa filihippos (kochający konie lub znawca koni). Imię to nosił Filip Macedoński, ojciec Aleksandra Wielkiego. W Polsce, szczególnie w średniowieczu, popularne jako jedno z imion apostolskich. Ostatnio ponownie stało się modne. ZDROBNIENIA: Filek, Filipek. INNE FORMY: Filipko, Filusz, Pilip, Pylyp. OBCE FORMY: Filip (ogólnie przyj. forma), Philip (ang.), Philipp, Philippus (niem.), Philippe (fr.), Felipe (hiszp.), Filippo, Filippino (wł.), Pilypas, Pylipas, Filypas (litew.), Vilppu, Filippu (fiń.), Fülöp (węg.). Forma żeńska: Filipa, Filipina.
NAZWISKA:
Billip, Chfilip, Filepowicz, Filip, Filipak, Filipcewicz, Filipczak, Filipczuk, Filipczyk, Filipczyński, Filipecki, Filipek, Filipiak, Filipiecki, Filipiński, Filipiuk, Filipkiewicz, Filipkowicz, Filipkowski, Filipow, Filipowicz, Filipowiec, Filipowski, Filipp, Filipski, Fiłypczuk, Hilip, Lipiński, Lipkowski, Lipski, Philip, Philipiak, Philipowski, Pilip, Pilipak, Pilipcew, Pilipcewicz, Pilipienko, Pilipiński, Pilipkiewicz, Pilipowicz, Pilipowski, Pilipski, Pyłyp, Pyłypoński, Pyłypowicz.
PATRON:
Znanych jest ok. 30 świętych o tym imieniu.Filip Diakon (I w.), wg Dziejów Apostolskich jeden z 7 diakonów w Jerozolimie, nazywany też Ewangelistą. Działał w Samarii, Aszdodzie i Cezarei Palestyńskiej, nawrócił Szymona Maga i dworzanina królowej etiopskiej. (Wspomnienie 11 października).Św. Filip Apostoł lub Filip z Betsaidy (I w.). Wspomniany w Ewangelii Jana jako pośrednik między Jezusem a poganami. Ukamienowany i ukrzyżowany we Frygii za panowania Dioklecjana. Patron czapników. (Wspomnienie 6 maja).Św. Filip, biskup Heraklei, za czasów Dioklecjana zginął śmiercią męczeńską razem z Sewerem i Hermesem, za odmowę wydania ksiąg świętych i złożenia ofiary bogom. (Wspomnienie 22 października).Św. Filip, biskup Krety. (Wspomnienie 11 kwietnia).Św. Filip Bwenicjusz, generał zakonu serwitów (1233–85). Założył żeńską gałąź serwitów. Zasłużył się także krzewieniem pokoju na ziemi włoskiej. (Wspomnienie 23 stycznia).Św. Filip Nereusz, kaznodzieja wł. Żył w latach 1515–95. Jeden z największych reformatorów kościelnych. (Wspomnienie 26 maja).
ZNANE POSTACIE:
Filip II Macedoński, król, ojciec Aleksandra Wielkiego (382 p.n.e.–336 p.n.e.). Filippo Brunelleschi (Brunellesco), jeden z największych włosk. architektów renesans. (1377–16 IV 1446). Filip Buonaccorsi (Kallimach), założ. tzw. Akademii Rzymskiej, uciekł z Włoch do Polski (2 V 1437–31 X 1496). Filippino Lippi (Fra Filippo di Tommaso), malarz wł. (ok. 1406–9 X 1469). Filippino Lippi, syn, malarz wł. (ok. 1457–18 IV 1504). Philipp Melanchton, właśc. Philipp Schwartzerdt, reformista, współpr. M. Lutra (16 II 1497–19 IV 1560). Filip II, król Hiszpanii i Portugalii (21 V 1527–13 IX 1598). Giordano Bruno (znany jako Filippo Bruno), filozof wł. (1548–17 II 1600). Filip Cluverius, geograf gdański (1580–1622). Philippe de Champaigne, malarz fr. (26 V 1602–12 VIII 1674). Georg Philipp Telemann, kompozytor niem. (14 III 1681–25 VI 1767). Jean Philippe Rameau, kompozytor fr. (przed 25 IX 1683–12 IX 1764). Carl Philip Emanuel Bach, kompozytor niem. (8 III 1714–14 XII 1788). Filip Neriusz Golański, pol. teoretyk lit. (30 VIII 1753–26 I 1824). Philippe de Girard, twórca przem. włókienn. w Polsce (Żyrardów) (1 II 1775–26 VIII 1845). Philipp Otto Runge, malarz niem. (23 VII 1777–2 XII 1810). Filip Eberhard, pol. hipolog („Eberharda efekt”) (26 IV 1797–3 XI 1871). Filip Sulimierski, pol. geograf i wydawca (13 XI 1843–8 I 1885). Filip Fortunatow, ros. językoznawca (14 I 1848–3 X 1914). Philipp Eduard Anton Lenard, fizyk niem. (7 VI 1862–20 V 1947). Philip Warren Anderson, fizyk amer., laureat Nagrody Nobla (ur. 13 XII 1923). Philippe Noiret, fr. aktor film. (ur. 1 X 1930). Philip Milton Roth, powieściopisarz amer. (ur. 19 III 1933). John Philip Law, aktor amer. (ur. 1937). Felipe Gonzáles Márquez, polityk hiszp. (ur. 5 III 1942). Philips Holmes, aktor amer. (ur. 1942). Filip Bajon, pol. reżyser filmowy (ur. 25 VIII 1947). Phil David Charles Collins, bryt. muzyk rockowy (ur. 30 I 1951).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Apokryfy Ewangelia Filipa i Dzieje Filipa. Fylyp z Ogniem i mieczem H. Sienkiewicza (1884). Filip Gonzaga z powieści P.H. Févala Kawaler de Lagardère (1858). Filip z powieści M. Krleži Powrót Filipa Latinovicza (1932). Philip Marlowe z powieści kryminalnych i opowiadań R. Chandlera. Filip Marcenat z powieści A. Maurois Klimaty (1928). Filip Golarz z opowieści J. Brzechwy Akademia Pana Kleksa (1946).
NA EKRANIE:
Film wg powieści A. Maurois Klimaty, reż. S. Lorenzi (1961), rolę Filipa Marcenata odtwarzał Michel Piccoli. Filmy na podst. opowiadań kryminalnych R. Chandlera: rolę detektywa Philipa Marlowe’a w reż. H. Hawksa (1946) grał Humphrey Bogart, w reż. D. Dmytryka (1944) – Dick Powell, a w filmach w reż. M. Winnera (1978) i D. Richardsa (1975) – Robert Mitchum.
PRZYSLOWIA:
Lepiej było panie Filipie siedzieć sobie w Lipie.Wyrwał się, jak Filip z konopi.Śmieje się, jak Filip na jelito.Benedykt w pole z grochem, Wojciech z owsem jedzie,Marek ze lnem, a Filip tatarkę wywiedzie.
Filipa i Jakuba gdy dzień zimny będzie, nic gorszego na zboże, plenności nie będzie.
Na świętego Filipa drze się dobrze lipa.Zimny Filip, Jakub – wcześnie żyta zakup.(związane ze świętem 11 maja)
AFORYZM:
Filip zawsze przynosi do domu graty niepotrzebne nikomu.
Filipa
Żeńska forma imienia -> Filip. ZDROBNIENIA: Filka, Filipinka, Filipka. INNE FORMY: Filipina. OBCE FORMY: Filipa, Filippa (łac.), Philippa (ang.), Philippa, Filippine, Philippine (niem.), Philippine (fr.), Felipa (hiszp.), Filippa, Filippina (wł.), Filippija (ros.), Pilipë (litew.), Hilppa, Filippa (fiń.).
Filipina
Forma imienia -> Filipa. W Polce używane dopiero od XVIII wieku ZDROBNIENIA: Filipinka, Filipka, Filka. Forma męska: Filip.
PATRONKA:
Św. Filipina Duchesne, w wieku 72 lat udała się na misję wśród Indian. Żyła w latach 1769–1852. (Wspomnienie 18 listopada).
ZNANE POSTACIE:
Filipina Płaskowicka, współorganiz. pierwszych kółek socjalistycznych w Królestwie Polskim (17 IX 1847–3 I 1881). Jadwiga Filipina Smosarska, aktorka pol. (23 IX 1898–1 XI 1971).
Filomen
Pochodzenia greckiego, od słowa phileo (kochać, umiłować). ZDROBNIENIA: Filek, Filomenek. INNE FORMY: Filemon, Filon. OBCE FORMY: Philomenus (niem.), Filomeno (hiszp.), Filimon (ros.), Filomen (czes., słowac., połud.-słow.). Forma żeńska: Filomena.
MITOLOGIA:
Filemon i Baucis, w mit. gr. frygijska para biedaków, jedynych, którzy przyjęli gościnnie Zeusa wędrującego z Hermesem po kraju. W nagrodę Zeus zmienił ich chatę w świątynię i powierzył ją ich opiece, po śmierci zaś przeobraził w drzewa (Filemona – w dąb, Baucis – w lipę) splecione ze sobą korzeniami.
PATRON:
Św. Filomen, męczennik. Zginął w III wieku, za panowania cesarza Aureliusza. (Wspomnienie 29 lisstopada).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Mit o Filemonie i Baucis znalazł odbicie w literaturze staroż. (Owidiusz) i nowoż. (J. Swift, F. Hagedorn, J.H. Voss, M. Gawalewicz i in.), w malarstwie (m.in. A. Elsheimer, P.P. Rubens, Rembrandt) oraz muzyce operowej (m.in. J. Haydn, Ch. Gounod).
Filomena
Żeńska forma imienia -> Filomen. ZDROBNIENIA: Fila, Filoma, Filomenia, Filomenka, Filonka. OBCE FORMY: Filomena (ogólnie przyj. forma), Philomena (ang.), Filomena, Filomela, Philomena, Philomela (niem.), Philomène (fr.), Filina (wł.).
PATRONKA:
Św. Filomena, męczennica rzymska (II w.). Jedna z najbardziej tajemniczych postaci w dziejach hagiografii. (Wspomnienie 11 sierpnia).
W POEZJI:
Żelazna nieugięta baba, wysoka, szeroka w ramionachi pasie, o wielkim kroku dobrego żołnierza.Rano, skoro świt i pierwszy dzwon kościelny dźwiękasennie, Filomena już wstała i ulice puste przemierzaku kościołowi(...) Kazimiera Iłłakowiczówna, „Filomena”
Flawia
Pochodzenia łacińskiego, od słowa flavus (złoty, żółty, jasnowłosy, płowy). Oznacza: kobieta o jasnych włosach. ZDROBNIENIA: Flawiusia. INNE FORMY: Flawianna, Flawina. OBCE FORMY: Flavia, Flaviana (ogólnie przyj. forma), Flavie (fr.), Flavija (połud.-słow). Forma męska: Flawian, Flawiusz.
PATRONKA:
Św. Flawia Domitylla, córka św Plantylli (I w.). Na wygnaniu nauczaniem i cudami nawróciła wielu pogan. Zginęła w płomieniach, gdy podpalono jej dom. (Wspomnienie 12 maja).
Flawian
Pochodzenia łacińskiego, od słowa flavus (złoty, żółty, jasnowłosy, płowy), również kojarzone z nazwą rodu rzymskiego pochodzenia plebejskiego — Flawiuszów. INNE FORMY: Flawiusz. OBCE FORMY: Flavian, Flavius, Flavio (ogólnie przyj. forma). Forma żeńska: Flawia, Flawiana.
PATRON:
Św. Flawian, patriarcha Konstantynopola (V w.). Za wierność papieżowi został wypędzony ze swego biskupiego miasta. Dwa lata po jego śmierci sobór chalcedoński uznał niezłomnego patriarchę za męczennika. (Wspomnienie 18 lutego).Św. Flawian, biskup Antiochii (V/VI w.). Znany z obrony uchwał soboru chalcedońskiego (451). Stało się to przyczyną skazania go przez cesarza Anastazego na śmierć przez ścięcie. (Wspomnienie 20 lipca).
ZNANE POSTACIE:
Flavio Cotti, prezydent Szwajc. Konfederacji.
Flora
Pochodzenia łacińskiego, od słowa flos (kwiat) lub florens (kwitnący). Imię rzymskiej bogini wiosny i kwiatów. ZDROBNIENIA: Florcia, Florka. INNE FORMY: Florencja, Florentyna, Floriana, Florianna, Floryna. OBCE FORMY: Flora (ogólnie przyjęta forma), Fleur, Flower, Florence (ang.), Fleur, Flore, Florence (fr.), Flora, Flore (niem.), Florijana, Cveta, Cvetana, Cvijeta (połud.-słow), Kvietë (litew.), Kukka, Floora (fiń.), Virág (węg). Forma męska: Florencjusz, Florenty, Floryn, Florestan.
MITOLOGIA:
Flora, rzymska bogini roślinności wiosennej w stadium kwitnienia. Ku jej czci obchodzono święto zwane Floraliami (28 IV–3 V), które charakteryzowała pewna swoboda obyczajowa. Urządzano także igrzyska – Ludi Florales.
PATRONKA:
Św. Flora, męczennica rzymska (III w.). Zamordowana za panowania cesarza Galiena wraz z ok. dwudziestoma chrześcijanami. (Wspomnienie 29 lipca).Św. Flora, dziewica z Kordoby, za wiarę chrześcijańską ścięta przez Maurów w 851 roku, razem ze św. Marią. (Wspomnienie 24 listopada i 25 października).Św. Flora, opiekunka pielgrzymów. Miała dar ekstaz przeżywanych przed wizerunkiem ukrzyżowanego Chrystusa. Zmarła w 1347 roku. (Wspomnienie 5 października).
ZNANE POSTACIE:
Flora Tristan, pisarka fr. (ur. 1803). Fleur (Kareen) Adcock, poetka ang. (ur. 10 II 1934).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Flora, rzymska bogini, pojawia się często w sztuce staroż. (malowidła ścienne w Stabiach, posąg Flora Farnese z Pompejów) i w nowoż. malarstwie (Tycjan, Palma Vecchio, N. Poussin, Rembrandt). Flora ze sztuki A. Fredry Pan Geldhab (1818). Fleur z powieści Saga rodu Forsytów J. Galsworthy’ego.
NA EKRANIE:
Ekranizacja pow. Saga rodu Forsytów J. Galsworthy’ego w reż. D.B. Wilsona (1967), rolę Fleur grała Susan Hampshire.
AFORYZM:
Chcieli chłopcy uwieść Florę,Lecz oprzytomnieli w porę...Andrzej Morski
W POEZJI:
Tu, gdzie się w amfiteatr wyższe łączą góry,Wznieś mieszkanie dla naszej przyjaciółki Flory.Nie (...) jest ona niewdzięczną: jej opłatnym daremGiąć się będą jesiennym gałęzie ciężarem.Ignacy Krasicki, „Zofijówka”
Florencjusz
Pochodzenia łacińskiego, od słowa flos (kwiat) lub florens (kwitnący). Kojarzone z imieniem rzymskiej bogini wiosny i kwiatów Flory. ZDROBNIENIA: Florek, Floruś. INNE FORMY: Florenty, Florentyn, Florestan, Florian, Floryn. OBCE FORMY: Florence (ang.), Florentius, Florens, Florenz (niem.), Florent (fr.), Florencio (hiszp.), Florenzo, Fiorenzo (wł.), Florentij (ros.), Florentius (czes.), Florenc (słowac.), Florencij, Florencije, Florentije (połud.-słow.). Forma żeńska: Floriana, Florentyna.
PATRON:
Św. Florencjusz, biskup Strasburga. Żył na przełomie VI i VII wieku. Uważany za patrona chroniącego od chorób dróg moczowych. (Wspomnienie 7 listopada).
Florentyn
Pochodzenia łacińskiego, od słowa flos (kwiat) lub florens (kwitnący). Kojarzone z imieniem rzymskiej bogini wiosny i kwiatów Flory. ZDROBNIENIA: Florek, Floruś. INNE FORMY: Florian, Florencjusz, Florestan, Floryn. OBCE FORMY: Florentius (łac.), Florence (ang.), Florentin, Florentinus (ogólnie przyj. forma). Forma żeńska: Florentyna.
PATRON:
Bł. Florentyn Wacław Koźmiński, kapucyn, urodzony w 1829 roku. Beatyfikowany w 1988 roku.
ZNANE POSTACIE:
Florenty Potkański, pijar, prefekt Collegium Nobilium (1711–1749). Zygmunt Florenty Wróblewski, pol. fizyk, uczestn. powstania w 1863 roku (1845–1888).
Florentyna
Żeńska forma imienia -> Florentyn. ZDROBNIENIA: Florka, Florcia. INNE FORMY: Flora, Florencja, Floriana, Floryna. OBCE FORMY: Florentina (ogólnie przyj. forma), Florence (ang.), Florentine (niem., fr.), Fiorentina (wł.).
PATRONKA:
Św. Florentyna, zakonnica hiszpańska. Żyła na przełomie VI i VII wieku. Pochodziła z książęcego rodu. (Wspomnienie 20 czerwca).
AFORYZM:
Piękna panna FlorentynaChciała zostać gwiazdą kina.Wnet znalazła się na płótnieW hoteliku w mieście Kutnie...Kuplet Tadzia-Tadzia w „Małym Qui Pro Quo”
Florestan
Pochodzenia łacińskiego, od słowa flos (kwiat) lub florens (kwitnący). Kojarzone z imieniem rzymskiej bogini wiosny i kwiatów Flory. ZDROBNIENIA: Florek, Floruś. INNE FORMY: Florian, Florentyn, Florencjusz. Forma żeńska: Floriana, Florentyna.
ZNANE POSTACIE:
Florestan Rozwadowski, uczestnik powstań polskich i węgierskich 1848, badacz dorzecza Amazonki (1805).
Florian
Pochodzenia łacińskiego, od słowa flos (kwiat) lub florens (kwitnący). Kojarzone z imieniem rzymskiej bogini wiosny i kwiatów Flory. W Polsce znane od XIII w. jako Florianus, występuje także w postaciach: Tuorian, Tuorianus, Tworian, Tworianus, Tworsian, Tworzian oraz w formie skróconej Tworek. ZDROBNIENIA: Florek, Floruś. INNE FORMY: Florentyn, Florenty, Florencjusz, Florestan, Floryn. OBCE FORMY: Florian (ogólnie przyj. forma), Florien (fr.), Floriano (hiszp., wł.), Florianus (niem.), Florián, Květoslav (czes.), Florijan, Cvetko, Cvjetko (połud.-słow.). Forma żeńska: Flora, Floriana, Florentyna, Floryna.
NAZWISKA:
Flera, Fleran, Flerczyński, Flerek, Flerian, Flerianowicz, Flerkowski, Floracki, Florak, Florakowski, Floran, Florans, Florańczyk, Floraszak, Florczak, Florczewski, Florczkowski, Florczyk, Florczykowski, Florczyński, Florecki, Florek, Floren, Florencki, Florenski, Floreński, Florianczyk, Florianowicz, Florianowski, Florikiewicz, Florianowski, Floriańczyk, Floriański, Floriński, Florjanowicz, Florjańczyk, Florjański, Florkiewicz, Florkowicz, Florkowski, Florowski, Florus, Floryan, Floryanowicz, Floryański, Floryjański, Florykowski, Floryn, Floryński, Florysiak, Fluryn.
PATRON:
Św. Florian, oficer rzymski w prow. Noricum, na terenach dzisiejszej Austrii. Uwięziony za wystąpienie w obronie prześladowanych chrześcijan i odmowę złożenia ofiary bogom pogańskim. W 304 roku, uprzednio poddany torturom, poniósł śmierć za wiarę, utopiony w rzece Enns. Patron archidiecezji wiedeńskiej. Część jego relikwii sprowadził do Krakowa Kazimierz Sprawiedliwy w roku 1184. W wierzeniach lud. miał chronić od pożaru, z czasem stał się patronem strażaków i hutników. (Wspomnienie 4 maja).
ZNANE POSTACIE:
Kazimierz Florian Czartoryski, prymas Polski,1673–74 (ok. 1620–15 V 1674). Florian Stanisław Ceynowa (Cenowa), badacz folkloru i dialektów kaszubskich (5 V 1817–26 III 1881). Florian Cajori, amer. historyk matematyki (28 II 1859–14 VIII 1930). Florian Stablewski, prymas pol., w latach 1891–1906. Bolesław Ignacy Florian Długoszowski-Wieniawa, generał pol. (22 VII 1881–1 VII 1942). Florian Witold Znaniecki, pol. socjolog (15 I 1882–23 III 1958). Florian Dąbrowski, kompozytor pol. (ur. 2 VI 1913). Florian Marciniak, założyciel i pierwszy komendant harcerskich Szarych Szeregów (4 V 1915–21 II 1944). Florian Domka, chemik pol. (ur. 1932). Mitosław Florian Tokarczyk, pol. grafik i wydawca (ur. 1934).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Święty Florian z Austrii na obrazach przedstawiany jest jako rycerz w zbroi, ze sztandarem. Częste atrybuty: wiadro z wodą i dom w płomieniach.
PRZYSLOWIA:
Kiedy poleje na świętego Floriana,potrwa jeszcze czas jakiś pogoda zakichana.(związane ze świętem 4 maja)
Floriana
Żeńska forma imienia -> Florian. ZDROBNIENIA: Florcia, Florka. INNE FORMY: Flora, Florentyna, Floryna. OBCE FORMY: Floriana (ogólnie przyj. forma), Floriána, Květoslava (czes.), Florijana, Cvetka, Cvetanka (połud.-słow.).
Fortunat
Pochodzenia łacińskiego, od słowa fortunatus (szczęśliwy ten, któremu sprzyja los). Imię to, jak i jemu podobne (Feliks, Faust i inne), w pierwszych wiekach chrześcijaństwa miało odmienne znaczenie: szczęśliwy ten, kto poniósł śmierć męczennika i osiągnął szczęśliwość wieczną. ZDROBNIENIA: Fortunacik. INNE FORMY: Szczęsny. OBCE FORMY: Fortunat, Fortunatus (ogólnie przyj. forma), Fortune (ang.), Fortuné (fr.), Fortunato (hiszp., wł.), Fortünas, Fortünatas (litew.), Fortounatos (gr.), Szerencsés (węg.). Forma żeńska: Fortunata.
NAZWISKA:
Fortona, Fortoński, Fortonko, Fortun, Fortuna, Fortunak, Fortunat, Fortuniewicz, Fortunkowicz, Fortunkowski, Fortunowicz, Fortuński, Fortyn, Fortynowski, Fortyński.
PATRON:
Fortunat, bohater średniowiecznej legendy – biedak, któremu bogini przeznaczenia Fortuna daje do wyboru: siłę, zdrowie, mądrość, urodę, długowieczność i bogactwo. Ten wybiera bogactwo, co ani jemu, ani jego synom nie przynosi szczęścia.
ZNANE POSTACIE:
Leopoldo Fortunato Galtieri, prezydent Argentyny (ur. 1926).
PRZYSLOWIA:
Fortunatów mieszek.(chodzi o Fortunata, bohatera opowieści ludowej, który zawsze miał w sakiewce złoto)
Fortunata
Żeńska forma imienia -> Fortunat. ZDROBNIENIA: Fortunatka. INNE FORMY: Fortuna. OBCE FORMY: Fortune, Evadne (ang.), Fortunée, Fortunade (fr.), Fortunata (niem.), Fortunata (połud.-słow).
PATRON:
Św. Fortunata, męczennica. Żyła w Cezarei Palestyńskiej na przełomie III i IV wieku. (Wspomnienie 14 października).
PRZYSLOWIA:
Fortuna kołem się toczy.Fortuna jest matką głupich.Chwitać fortunę za nogi.Fortuny ubywa, a dzieci przybywa.
Franciszek
Pochodzenia germańsko-romańskiego, od słowa Frank (należący do plemienia Franków). Imię utworzone przez matkę św. Franciszka z Asyżu, z pochodzenia Francuzkę. Oznacza: szczery, prosty, wolny lub wolno urodzony. W Polsce występuje od XIII w. w formach Franc, Francek, Francik, Franciszek, Frank, Froncek. ZDROBNIENIA: Franc, Francik, Franio, Franek, Franuś. INNE FORMY: Francek, Francik, Frank, Franko, Frano, Frąc, Frącek, Frenc, Froncek. OBCE FORMY: Francis (ogólnie przyj. forma), Frank (ang.), Franz, Franziskus (niem.), François (fr.), Francisco, Franco (hiszp.), Francesco (wł.), Franko (ros.), František (czes., słowac.), Franc, Franko, Franja, Franjo, Francisko (serb., chorw.), Franèiček (słoweń.), Pranciškus, Pranas, Pranis, Pranys (litew.), Ransu, Frans (fiń.), Ferenc (węg.). Forma żeńska: Franciszka.
NAZWISKA:
Frachowicz, Franasowicz, Franc, Francewicz, Fracewicz, Fracikowski, Fraczkiewicz, Franasz, Franciewicz, Francik, Francikowski, Francisz, Franciszak, Franciszczak, Franciszecki, Franciszewski, Franciszkiewicz, Franciszkowski, Francki, Franckiewicz, Franckowiak, Franczak, Franczewski, Franczkowski, Franczowski, Franek, Franiak, Franiewsski, Franikowski, Frank, Frankiewicz, Frankowicz, Frankowski, Franowicz, Franskiewicz, Fransowski, Franus, Franusiewicz, Fransz, Franuszewicz, Franzkowski, Frański, Frasyniuk, Fraszewski, Frącek, Frącewicz, Frąckiewicz, Frąckowiak, Frącz, Frączak, Frączek, Frączkiewicz, Frączkowski, Frączyk, Frąsiak, Fręczowicz, Fronc, Fronckiewicz, Froncowski, Fronczykowski, Frończak, Fruncyński.
PATRON:
Znanych jest 45 świętych o tym imieniu.Św. Franciszek z Asyżu, właśc. Giovanni Bernardone, założyciel zakonu franciszkanów, franciszkanek (II zakon) oraz III zakonu dla świeckich. Syn bogatego kupca, urodził się w 1181 roku. Wydziedziczony przez ojca, który nie aprobował jego stylu życia i rozdawania majątku ubogim, rozpoczął pracę kaznodziejską, nawołując do surowego ubóstwa i miłości bliźniego. W 1209 r., w czasie pobytu w Rzymie, uzyskał od papieża Innocentego III ustne zatwierdzenie reguły zakonu franciszkanów. W roku 1212 wręczył habit Klarze z Asyżu, dając tym początek zakonowi „ubogich pań” (klarysek). Po powrocie z podróży misyjnej do Egiptu opracował zasady życia chrześc. dla świeckich, czym zapoczątkował ruch tercjarzy franciszkańskich. Żarliwy, pokorny, obdarzony żywą wyobraźnią (żłobek i pasterka w Greccio, kazanie do ptaków i ryb, Pieśń słoneczna), zdołał pogodzić potrzebę kontemplacji z aktywnością misyjną. Zmarł w 1226 roku. Patron Włoch, Bazylei, pokoju, tapicerów i gałęzi swego zakonu, a w Polsce Akcji Katolickiej. Papież Jan Paweł II ogłosił go także patronem ochrony środowiska. (Wspomnienie 4 października).Św. Franciszek z Paoli, franciszkanin wł. Zmarł w 1507 r. w wieku 91 lat jako pustelnik. Patron włoskich marynarzy. (Wspomnienie 2 kwietnia).Św. Franciszek Ksawery, właśc. Francisco de Javier (Xavier), jezuita hiszpański. Żył w latach 1506–52. Jeden z pierwszych czł. zakonu i najbliższych współpracowników św. Ignacego Loyoli. Jako misjonarz pracował w Indiach, Chinach, Japonii, na Cejlonie i Goa. Chory i opuszczony, zmarł opodal Kantonu. Spoczywa na wyspie Goa. Patron misjonarzy oraz Indii i całego Wschodu. (Wspomnienie 3 grudnia).Święty Franciszek Borgiasz, jezuita. Żył w latach 1510–72. Najpierw był dostojnikiem królewskim, a po śmierci żony Eleonory de Castro wstąpił do zakonu jezuitów. Zmarł w Rzymie, pochowany w Madrycie. Przystąpił do zakonu św. Stanisława Kostki. (Wspomnienie 10 października).Św. Franciszek Caracciolo, urodził się koło Neapolu. Żył w latach 1563–1608. Założył Zgromadzenie Zakonne Kanoników Regularnych, dając mu surową regułę i zobowiązując do opieki nad chorymi i biednymi. (Wspomnienie 4 czerwca).Św. Franciszek Solano, misjonarz, jeden z patronów Ameryki Łacińskiej. Żył w latach 1549–1610. (Wspomnienia 13 i 14 lipca).Św. Franciszek Salezy, biskup fr.; doktor Kościoła, zakładał szkoły i kolegia. W roku 1610, wraz ze św. Joanną Franciszką de Chantal, założył zakon wizytek. Autor wielu prac, gł. z dziedziny ascetyki, m.in. Filotea albo Droga do życia pobożnego (1608, wyd. pol. 1679), Teotyma albo Traktat o Bożej Miłości (1616, wyd. pol. 1751). Zmarł w 1622 roku. Patron literatów, dziennikarzy i prasy katolickiej. (Wspomnienie 24 stycznia).Św. Franciszek Regis, jezuita (ok. 1580–1640). Zakładał liczne stowarzyszenia i bractwa, mające służyć pogłębieniu życia religijnego. (Wspomnienie 16 czerwca).Św. Franciszek. jezuita, nazw. „Apostołem Neapolu” i „Ojcem ubogich” (1642–1716). Prawo i teologię studiował w Neapolu, gdzie spędził 40 lat. (Wspomnienie 11 maja).Św. Franciszek Fasani, franciszkanin wł. (1681–1742). Jest autorem kilku dzieł teologicznych. (Wspomnienie 29 listopada).Św. Franciszek Maria z Camporosso, kapucyn wł. (1804–66). Uważano, że swoją śmiercią uchował Genuę od rozprzestrzenienia się zarazy i tragicznych skutków cholery. (Wspomnienie 20 września).
ZNANE POSTACIE:
François Villon, poeta fr. (1431–po 1463). Francesco di Giorgio Martini, wł. malarz, arch. i rzeźb. (1439–1501). Francesco Petrarca, wł. poeta (20 VII 1304–19 VII 1374). Francisco de Almeida, pierw. wicekról Indii portugalskich (ok. 1450–? 1 3 1510). Franciszek I de Valois, król Francji (12 IX 1494–31 III 1547). Francis Drake, ang. korsarz i podróżnik (ok. 1542–28 I 1596). Francis Bacon, filozof ang. (22 I 1561–9 IV 1626). Francesco Mochi, wł. rzeźbiarz (ur. 1580). Francis Beaumont, ang. dramaturg i poeta (ok. 1585–6 III 1616). Francesco Borromini, właśc. Francesco Castelli, wł. architekt (25 IX 1599–2 VIII 1667). François Girardon, fr. rzeźbiarz (17 III 1628–1 IX 1715). François Fénelon de Salignac, pisarz fr. (3 VIII 1651–7 I 1715). Franciszek Bieliński, marszałek wielki koronny, od niego pochodzi nazwa warsz. ulicy Marszałkowskiej (ok. 1683–8 X 1766). Francis Hutcheson, ang. filozof (8 VIII 1694–1746). François Marie Arouet Voltaire, pisarz fr. (1694–1778). François Boucher, malarz fr. (21 IX 1703–30 V 1770). Franciszek I, cesarz rzym.-niem. (8 XII 1708–18 VIII 1765). Francesco Guardi, wł. malarz (1712–1792). Franciszek Bohomolec, pol. komediopisarz (29 I 1720–24 IV 1784). Francisco José Goya y Lucientes, hiszp. malarz (30 III 1746–16 IV 1828). Franciszek Zabłocki, poeta pol., komediopisarz (1752–1821). François Noël Babeuf, fr. rewolucjonista, główny przedst. utopij. komunizmu (23 IX 1760–27 V 1797). Franciszek Ksawery Dmochowski, pisarz pol., tłumacz i działacz polityczny (2 XII 1762–20 VI 1818). François René de Chateaubriand, pisarz fr. (4 IX 1768–4 VII 1848). Francis Scott Key, kompozytor amer. (1 VIII 1779–11 I 1843). Daniel François Auber, kompozytor fr. (29 I 1782–12 V 1871). Franciszek Wężyk, pisarz pol. (1785–1862). Franciszek Armiński, pol. astronom (2 X 1789–14 I 1848). Jean-François Champollion, fr. egiptolog, odczytał hieroglify egipskie (23 XII 1790–4 III 1832). Franz Schubert, austr. kompozytor (31 I 1797–19 XI 1828). France Prešeren, słoweń. poeta (3 XII 1800–8 II 1849). Franciszek Salezy Dmochowski, pol. pisarz i wydawca (14 III 1801–3 VIII 1871). Jean-François Gigoux, fr. malarz i grafik (ur. 1806). Francesco De Sanctis, wl. pisarz i działacz polit (28 III 1817–29 XII 1893). Charles-François Daubigny, malarz fr. (15 II 1817–19 II 1878). Francesco Giuseppe Nullo, generał wojsk polskich (1 III 1826–5 V 1863). Franciszek Kostrzewski, malarz i rysownik Warszawy (26 IV 1826–30 IX 1911). Franciszek Józef I, ces. Austrii, król węgierski (18 VIII 1830–21 XI 1916). Franciszek Teodor Ejsmond, malarz pol. (23 III 1859–13 VIII 1931). Franciszek Brzeziński, kompozytor pol. (6 IX 1867–6 VIII 1944). Ferenc Lehar, węgier.-austr. kompozytor (30 IV 1870–24 X 1948). Franciszek Bujak, pol. historyk (16 VIII 1875–21 III 1953). Francis William Aston, ang. fizyk, laureat Nagrody Nobla 1922 (1 IX 1877–20 XI 1945). Franco Alfano, kompozytor wł., dokończył operę G. Pucciniego Trubadur, wg szkiców po zmarłym twórcy (8 III 1876–27 X 1954). Franklin Delano Roosevelt, prezydent USA 1933–45 (30 I 1882–12 IV 1945). Franciszek Kleeberg, pol. generał (1 II 1888–5 IV 1941). Francisco Franco, właśc. Francisco Paulino Hermenegildo Franco Bahamonde, dyktator hiszp. (4 XII 1892–20 XI 1975). Franciszek Strynkiewicz, rzeźbiarz pol. (1893–1996). Frank Borzage, amer. reż. film. (23 IV 1893–19 VI 1962). Francis Scott Key Fitzgerald, pisarz amer. (24 IX 1896–21 XII 1940). Frank Capra, amer. reżyser film. (19 V 1897–3 IX 1991). Franciszek Hynek, pol. pilot balonowy (1897–1958). Gary Cooper (Frank James Cooper), amer. aktor filmowy (7 V 1901–13 V 1961). Franciszek Kamiński, generał, komendant Batalionów Chłopskich, działacz PSL (20 IX 1902–24 II 2000). Francis Bacon, malarz irl. (28 X 1909–28 IV 1992). Jan Franciszek Adamski, pol. pisarz i aktor (ur. 1923). Franco Zeffirelli, właśc. Gianfranco Corsi, wł. reżyser i scenograf (ur. 12 II 1923). Franciszek Bartoszek, malarz, współzałoż. grupy Czapka Frygijska (1910–1943). Francisco Rabal, właśc. Francisco Valera, hiszp. aktor (8 III 1926–29 VIII 2001). Kard. Franciszek Macharski, metropolita krakowski (ur. 20 V 1927). Franciszek Pieczka, aktor pol. (ur. 18 I 1928). Francesco Cossiga, prezydent Włoch (ur. 26 VII 1928). Franciszek Adamski, socjolog pol. (ur. 1930). Franciszek Starowieyski, pol. grafik i malarz (ur. 1930). François Truffaut, fr. aktor i reżyser filmowy (6 II 1932–21 X 1984). Francis Ford Coppola, amer. reżyser filmowy (ur. 7 IV 1939). Franco Nero, wł. aktor filmowy (ur. 1941). Franz Beckenbauer, piłkarz niem. (ur. 11 IX 1945). Franciszek Maśluszczak, malarz pol. (ur. 1948).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Kult św. Franciszka z Asyżu sięgnął daleko poza Kościół. Niezwykła osobowość Biedaczyny z Asyżu (przydomek świętego) do dziś fascynuje poetów, pisarzy, plastyków i muzyków. W sztukach plast. jego atrybutami są habit, ptaki i stygmaty. Bohater utworów wielu autorów (Tomasz z Celano, G.K. Chesterton, W. Syrokomla, J. Kasprowicz, S. Themerson, T. Miciński i inni). Franciszek Moor z dramatu Zbójcy F. Schillera (1781). Jan Franciszek z utworu Kuzynek mistrza Rameau D. Diderota. Franciszek z cyklu powieści E. Zoli o rodzinie Rougon-Macquart (1871–93). Franz Biberkopf z powieści Berlin – Alexanderplatz A. Döblina. Karol Franciszek Myriel z powieści Nędznicy V. Hugo (1862). Franciszek Mouret z powieści E. Zoli Grzech księdza Mouret (1875). Krótkie szczęśliwe życie Franciszka Macombera, opowiadanie E. Hemingwaya (1936). Szczęście Frania, powieść W. Perzyńskiego. Franek z komedii W. Perzyńskiego Aszantka (1906). François z powieści R. Radigueta Opętanie (1923). François Sorel z powieści Mój przyjaciel Meaulnes Alain-Fourniera (1913). Franz Müller z powieści W. Berenta Próchno (1903). Frank Kennedy z powieści M. Mitchell Przeminęło z wiatrem (1936). Franek Rakoczy, bohater dwóch utworów W. Orkana: powieści W roztokach i dramatu Franek Rakoczy (1908). Franciszek Murek z dylogii powieściowej T. Dołęgi-Mostowicza Dr Murek zredukowany (1936) i Drugie życie doktora Murka (1936). Szczęśćia Frania powieść W. Perzyńskiego (1909).
NA EKRANIE:
Film o życiu św. Franciszka pt. Francesco w reż. L. Cavaniego (1990), postać świętego odtwarzał Mickey Rourke. Ekranizacja powieści Opętanie R. Radigueta, pt. Diabeł wcielony, w reż. C. Autant-Lary (1947), rolę François grał Gérard Philipe. Ekranizacje pow. Nędznicy V. Hugo w reż. R. Bernarda (1934), R. Bolesławskiego (1935), LeChanoisa (1957), R. Hosseina (1982) i A. Bille’a (1998). Ekranizacja pow. Przeminęło z wiatrem M. Mitchell w reż. V. Fleminga (1939). Ekranizacje Doktora Murka T. Dołęgi-Mostowicza: rolę Franciszka Murka w reż. J. Gardana (1939) grał Franciszek Brodniewicz, a w reż. W. Lesiewicza (serial TV 1979) – Jerzy Zelnik. Ekranizacja pow. Grzech księdza Mouret E. Zoli w reż. G. Franju (1970). Ekranizacja pow. Alain-Fourniera Mój przyjaciel Meaulnes w reż. J.G. Abicocco (1967).
PRZYSLOWIA:
Na świętego Franciszka przylatuje pliszka.Na świętego Franciszka zielenią się łanyi ze swego zimowiska wracają bociany.
Po świętym Franciszku już rżną na żytnisku.Na świętego Franciszka chłop już w polu nic nie zyska.(związane ze świętem 4 października)
AFORYZM:
Jeśli chodzi o dobre chęci,To Franciszek ma je w ogóle.Franciszkami bywali święciI króle(...)
Dziś, gdy królem być trudnoA jeszcze trudniej świętym,Franciszkom żyje się równoOd kołyski do renty.(...)Ludwik Jerzy Kern
W POEZJI:
Czasem nosi imię to człowiek giętki, czarny,o połyskach płaszcza z aksamitnego fioletu,nosi je z wdziękiem, brawurą, lecz ginie młodo napiorunującą chorobę lub od ostrza sztyletu.Jasnowłosy bywa trwalszy, lepszy, bardziej godnyzaufania i szacunku,wszakże w karty grywa nieostrożnie, często gęsto nieunika sideł trunku.Kazimiera Iłłakowiczówna, „Franciszek”Światek nasz jest bardzo miły,Bartek pracuje nad siły,Za to Wit robi niewiele,Piotr obdziera i w niedziele,Jaś pełza przez życia drogę,Zdziś podstawia bliźnim nogę,Franio kłamie jak najęty,Prot całuje możnych w pięty,Stach rozbija, Leoś kradnie,I zabawnie jest, i ładnie.Mikołaj Rodoć, „Światek nasz...”Franciszku! Ja na morze publicznej obradyJak łódka za okrętem płynąłem w twe ślady.Żagielek mój z papieru i liny z jedwabiu,Spotkałem wroga! weź mię do twego korabiu.Adam Mickiewicz, „Do Franciszka Grzymały”
Franciszka
Żeńska forma imienia -> Franciszek. ZDROBNIENIA: Frania, Franka, Franusia. INNE FORMY: Franceska, Francka, Franiszka. OBCE FORMY: Francisca (ogólnie przyj. forma), Frances, Francine, Fanny (ang.), Francine, Franziska, Franzine (niem.), Françoise (fr.), Francesca, Franca (wł.), Franka (ros.), Františka (czes., słowac.), Franka, Franja, Frančiška (połud.-słow.), Pranciška (litew.), Fanny (fiń.), Fanni, Ferike (węg.).
PATRONKA:
Św. Franciszka, żyła w Rzymie w latach 1384–1440. Zasłynęła z działalności charytatywnej. (Wspomnienie 9 marca).Święta Franciszka Ksawera Cabrini, założycielka Instytutu Misjonarek Serca Jezusowego (1850–1917). (Wspomnienie 13 listopada).
ZNANE POSTACIE:
Franciszka Urszula z Wiśniowieckich Radziwiłłowa, pierwsza pol. dramatopisarka (13 II 1705–23 V 1753). Fanny (Frances) Burney, powieściopisarka ang. (13 VI 1752–6 I 1840). Fanny (Frances) Ann Kemble, aktorka ang. (27 XI 1809–15 I 1893). Frances Eliza Burnett, pisarka ang. (24 XI 1849–29 X 1924). Franciszka Arnsztajnowa, pisarka pol. (19 II 1865–? VIII 1942). Françoise Sagan, pisarka fr. (ur. 21 VI 1935). Françoise Dorléac, aktorka fr. (1942–26 VI 1967). Francesca Annis, amer. aktorka filmowa (ur. 1946).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Francesca z Rimini, postać historyczna, bohaterka wielu utworów (Dante, S. Pellico, G. D’Annunzio, S. Philips i in.). Franka z powieści P. Gojawiczyńskiej Dziewczęta z Nowolipek (1935). Franka Rębkówna z powieści E. Orzeszkowej Zygmunt Ławicz i jego koledzy (1882). Franka Chmocówna z powieści E. Orzeszkowej Cham (1889). Fanny Hill, powieść J. Glelanda.
NA EKRANIE:
Ekranizacje pow. Cham E. Orzeszkowej: rolę Franki w reż. J. Nowininy-Przybylskiego (1931) odtwarzała Krystyna Ankwiczówna, a w reż. L. Adamika (1979) – Monika Niemczyk. Ekranizacje pow. Dziewczęta z Nowolipek P. Gojawiczyńskiej: rolę Franki w reż. J. Lejtesa (1937) grała Jadwiga Andrzejewska, a w reż. B. Sass (1985) – Maria Ciunelis.
AFORYZM:
Zachwala wdzięki swe Franciszka,Tak jak swój ogon chwali pliszka.Włodzimierz Ścisłowski
W POEZJI:
Pełna niespodzianek jak ongi dana ziemi z Olimpuprzedziwna puszka Pandory,zadziwia nieustannie, biorąc na siebie wciąż nowe odmiany,kształty i kolory.(...)Ciemno- czy jasnowłosa, miękka, lękliwa, czy odważnajak Atene w kasku,młode i stare serca bez trudu za sobą, modlącą się czy tańczącą,wodzi po pasku.Kazimiera Iłłakowiczówna, „Franciszka”

Horoskopy zodiakalne

Horoskopy alternatywne oraz symbolika