A jak rozwija się twoje dziecko?

W najnowszym wydaniu "Biuletynu Akademii Gerber" eksperci zajmujący się żywieniem niemowląt i małych dzieci zwracają uwagę, że w diecie najmłodszych pojawiają się niedobory ważnych składników odżywczych. Dzieci w wieku od 1 do 3 lat spożywają zbyt mało wapnia (ok. 60-75 proc. zalecanej dziennej ilości), żelaza (ok. 51 proc. zalecanej dziennej ilości) i jodu (66 proc. zalecanej dziennej ilości).

Ponadto w ich diecie pojawiają się niedobory innych ważnych mikroelementów, witamin, węglowodanów oraz błonnika. Jednocześnie w posiłkach maluchów stwierdzono nadmiar takich składników, jak białko, tłuszcz, cukry proste oraz sód.

Wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych w Polsce w 2010 roku na reprezentatywnej grupie dzieci w wieku od 1 do 3 lat pokazują, że zaledwie co drugie małe dziecko w Polsce (45 proc.) rozwija się w tempie odpowiednim do swojego wieku. Pozostałe mają problem z nadwagą lub otyłością albo rozwijają się poniżej norm. Jak pisze dr inż. Anna Stolarczyk w biuletynie NESTLÉ 2012: "Prawidłowe żywienie w okresie wczesnego dzieciństwa ma istotny wpływ na rozwój fizyczny i intelektualny oraz kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych na całe dorosłe życie, co z kolei pozwala ograniczyć ryzyko wystąpienia wielu chorób cywilizacyjnych związanych z dietą"

Przyczyną występowania niedoborów ważnych składników odżywczych, takich jak żelazo i wapń w diecie dzieci mogą być błędy w żywieniu. Najczęstszy z nich to zbyt szybkie przenoszenie na najmłodszych zwyczajów żywieniowych dorosłych, w efekcie czego maluchy w wieku od 1 do 3 lat otrzymują posiłki niewłaściwie zbilansowane ilościowo.

Zapotrzebowanie na żelazo u dzieci w wieku 1-3 lat wynosi 7 mg na kg na dobę i powinno być w pełni pokrywane z diety. Jest to składnik niezbędny to tworzenia składników krwi i mięśni oraz transportu tlenu w organizmie. Niedostateczna podaż żelaza jest odpowiedzialna za 40 proc. niedokrwistości u najmłodszych. Ponadto żelazo zapewnia prawidłowy rozwój układu nerwowego i wspomaga odporność na infekcje.

Niedobory tego składnika już w okresie niemowlęcym mają nieodwracalny, negatywny wpływ na rozwój mózgu, procesy poznawcze oraz iloraz inteligencji (IQ) w wieku szkolnym. Dla małych dzieci najlepszym źródłem dobrze przyswajalnego żelaza jest mięso czerwone, podroby, wątroba i nerki, ryby, ciemne pieczywo, nasiona roślin strączkowych oraz niektóre warzywa. Wchłanianie żelaza wspomaga witamina C i napary z mięty.

Wapń to podstawowy składnik budujący kości i zęby, który bierze udział w procesach krzepnięcia krwi, utrzymuje maksymalne napięcie i pobudliwość mięśni szkieletowych oraz serca. Zapotrzebowanie na wapń zależy od wieku i dla małych dzieci wynosi 800 - 1200 mg na dobę. Przewlekłe niedobory wapnia mają negatywny wpływ na rozwój masy kostnej i prowadzą do osteoporozy. Ponadto mogą być przyczyną zaparć, bolesnych skurczów mięśni i skłonności do wysypki. Najlepszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia jest mleko i przetwory mleczne, warzywa kapustne i zielone warzywa liściaste.

Jedną z witamin, której niedobory najczęściej pojawiają się w diecie dzieci w wieku od 1. do 3. roku życia jest witamina D, która jest niezbędna do prawidłowego przyswajania wapnia i fosforu, zapewnia więc odpowiednią mineralizację kości i zębów. Niedobór witaminy D może prowadzić do krzywicy, zaburzeń wzrastania i deformacji kości. Organizm człowieka pod wpływem promieni słonecznych potrafi samodzielnie wyprodukować tę witaminę, jednak należy pamiętać, że w naszej strefie klimatycznej słońca jest zbyt mało, a do tego często stosujemy filtry UV. Pediatrzy zalecają, by w diecie dzieci stosować żywność, która jest wzbogacana w witaminę D.

Zapotrzebowanie na wapń, żelazo i witaminę D u dzieci w wieku od 1. do 3. roku życia jest wysokie. Skomponowanie diety najmłodszych w taki sposób, aby nie wystąpiły w niej niedobory, wymaga dużej wiedzy na temat produktów spożywczych i szczególnej uwagi przy komponowaniu jadłospisu. O ile stosunkowo łatwo jest uwzględnić zapotrzebowanie kaloryczne i zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze, o tyle w praktyce rodzice napotykają często trudności w karmieniu małego dziecka ze względu na jego upodobania smakowe.