Dieta trzustkowa - produkty zalecane i zakazane

Najbardziej rozpoznawalną funkcją trzustki jest produkcja insuliny, hormonu, który pozwala redukować poziom glukozy we krwi. Tymczasem trzustka, choć niewielka, ma ogromne znaczenie dla prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych, nie tylko węglowodanowych. Wydziela enzymy, bez których trawienie węglowodanów, białek i tłuszczów nie byłoby możliwe.

Czytaj także: Dieta kopenhaska. Surowe wytyczne, sztywny jadłospis. Żujesz gumę? To koniec wyzwania

Gdy dochodzi do zaburzenia pracy trzustki, pojawiają się zaburzenia metaboliczne. Najczęściej dochodzi do niech w wyniku zapalenia trzustki, czyli stanu, który - jak każda jednostka chorobowa - wymaga modyfikacji jadłospisu. Wszak dobrze dobrane produkty spożywcze powinny być pierwszym, bo są najbezpieczniejszym, lekiem na pojawiające się dysfunkcje.

Skłonność do ostrych i przewlekłych stanów zapalnych trzustki są skorelowane ze stylem życia, czynnikami genetycznymi oraz chorobami przewlekłymi. Wyższe ryzyko zapalenia trzustki obserwowane jest u osób, które:

• mają kamicę dróg żółciowych,
• spożywają duże ilości alkoholu,
• żyją z chorobami autoimmunologicznymi,
• mają skłonności genetyczne do schorzeń tego narządu.

Dieta trzustkowa jest modelem odżywiania zalecanym przy ostrych i przewlekłych stanach zapalnych trzustki. Warto by pomyślały o niej również osoby, które są genetycznie obciążone tymi schorzeniami. Wszak nie ma skuteczniejszej metody działania niż profilaktyka.

Nadrzędnym celem diety trzustkowej jest odciążenie gruczołu, w którym toczy się stan zapalny. Dla usprawnienia regeneracji trzustki konieczne jest włączenie diety lekkostrawnej, w której ograniczone będzie spożycie tłuszczów i błonnika. Zakres modyfikacji jadłospisu jest uzależniony od przebiegu choroby i indywidualnych reakcji organizmu. Im gorszy przebieg zapalenia trzustki, tym bardziej restrykcyjne zasady trzeba wdrożyć.

Zobacz również: "Złoto Inków" jedz jak najczęściej. Dostarczy białka, obniża cukier, pomaga schudnąć

Zapalenie trzustki wymaga konsultacji lekarskiej. W ostrym stadium choroby, specjalista może zalecić wstrzymanie się od przyjmowania posiłków, a nawet płynów. Czasem trwa to kilka godzin, czasem kilka dni. Po tym czasie trzeba bardzo ostrożnie włączać do diety produkty spożywcze.

Ważne jest nie tylko to, co zjadamy. Nie mniej ważny jest sposób przyrządzania potraw, czas ich spożywania i wielkość porcji. Dietę trzustkową trzeba oprzeć na produktach gotowanych, optymalnie na parze. Tak przygotowane posiłki są lekkostrawne i zachowują najwięcej wartości odżywczych.

Bardzo ważne jest, żeby spożywać świeże i ciepłe, ale nie gorące posiłki i dokładnie je przeżuwać. Najważniejsze, żeby jeść w spokoju, stres jest jedną z najgorszych toksyn trawiennych, i spożywać małe porcje, podzielone na 4-5 posiłków w ciągu aktywnej części doby. Zaleca się wypijanie minimum 1,5 litra wody.

Zgodnie z regułą: po pierwsze nie szkodzić, przy kłopotach z trzustką wykluczamy z diety to, co ją obciąża. Na czarnej liście są:

• alkohol (nasila stany zapalne),
• kawa, mocna czarna herbata,
• pełnotłuste mleko i powstałe na jego bazie napoje (kefir, maślanka),
• gazowane napoje (łącznie z gazowaną wodą),
• tłuszcze odzwierzęce: smalec, słonina, boczek,
• mięso wieprzowe i wołowe, dziczyzna, podroby (szczególnie flaki i mózg),
• tłuste ryby: śledzie, sardynki, karp, łosoś, węgorz,
• ciężkostrawne warzywa kapustne (kapusta, kalafior, brokuł), cebulowe (cebula, czosnek, por), a także ogórki i rzodkiewki,
• nasiona roślin  strączkowych: ciecierzyca, soczewica, fasola, groch, bób, a także fasolka szparagowa i zielony groszek,
• warzywa marynowane i solone,
• gruszki, czereśnie, figi, daktyle, owoce marynowane,
• chleb żytni, razowy, graham,
• pieczywo z dodatkiem słonecznika, soi i otrębów,
• pieczywo chrupkie.

Lista zakazów może przestraszyć. Okazuje się jednak, że lista produktów dozwolonych jest na tyle bogata, że pozwala komponować smaczne i zróżnicowane posiłki. Na białej liście produktów dla zdrowia trzustki są:

• niegazowana woda mineralna,
• czarna herbata (słaby napar), herbatki ziołowe i owocowe,
• kawa zbożowa, ewentualnie z dodatkiem mleka o niskiej zawartości tłuszczu,
• chude białe mięso, mięso królicze, chuda cielęcina i wołowina,
• dorsz, pstrąg, szczupak, morszczuk,
• młoda marchew, dynia, kabaczek, seler, pietruszka, pomidory (bez skórki), warzywa podgotowane, rozdrobnione lub przetarte,
• w pełni dojrzałe owoce jagodowe, owoce cytrusowe, brzoskwinie, morele, banany i winogrona (bez pestek i najlepiej bez skórek),
• świeżo wyciskane soki warzywne,
• pszenne pieczywo, bułki, biszkopty, sucharki.

W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki, opisanych zaleceń dietetycznych trzeba konsekwentnie trzymać się przez całe życie. Przy ostrym zapaleniu trzustki - przynajmniej do czasu wyciszenia objawów. Warto jednak zrobić dodatkowy margines, który pozwoli trzustce na regenerację.

Przeczytaj też: Jak wygląda dieta w poście przerywanym?