Witamina ukryta w soczystej zieleni. Spożywcze źródła cennej dla zdrowia witaminy K
Dlaczego po skaleczeniu krew nie leje się strumieniami, serwując nam widok rodem z horrorów? Okazuje się, że za zahamowaniem przyprawiających o ciarki krwawych scen w rzeczywistości stoi witamina K. Bez niej cały organizm narażony jest na szwank, gdyż odpowiada nie tylko za gospodarkę wapniową, ale także chroni układ sercowo-naczyniowy. O jakie produkty wzbogacić codzienny jadłospis, by zniwelować ryzyko jej niedoboru? Podpowiadamy.
- Ze względu na wysoką biodostępność, witamina K2 pokrywa niemal 50% dziennego zapotrzebowania.
- Carl Dam, odkrywca witaminy K, oraz Edward Doisy, który opisał budowę chemiczną witaminy K, otrzymali za swoje odkrycia Nagrodę Nobla.
- Witamina K wykazuje silne właściwości antybakteryjne, przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgrzybicze.
Spis treści:
Czym jest witamina K?
Mówiąc o witaminie K, warto wiedzieć, że pod samym pojęciem kryje się cała grupa organicznych związków chemicznych rozpuszczalnych w tłuszczach. Uznaje się je za jedne z ważniejszych składników pokarmowych. Zaliczamy do nich:
- witaminę K1 - nazywaną fitochinonem lub fitomenandionem, syntetyzowaną w roślinach;
- witaminę K2 - tzw. menachinon, syntetyzowany przez bakterie jelitowe, najczęściej dostępna w postaci suplementów;
- witaminę K3 - menadion, syntetyczny analog witamin K.
Witamina K po raz pierwszy została zidentyfikowana w 1930 roku. Odkrycia dokonał Carl Peter Henrik Dam, duński biochemik.
Pierwotnie prowadził badania nad zdolnością organizmu niewielkich kurcząt do wytwarzania cholesterolu. Zwierzętom podawano dietę niskotłuszczową, w której brakowało steroli, za to obfitowała w witaminę A i D. Wyniki pokazały, że wytwarzają cholesterol, ale wiąże się to z obfitym krwawieniem w tkance podskórnej i mięśniach. Określenie witaminy K wzięło się od niemieckiego słowa koagulation. Dopiero dziewięć lat później, w 1939 roku wyizolowano ją z roślinnego źródła, którym były liście lucerny.
Funkcja witaminy K w organizmie
Główną i najlepiej poznaną funkcją witaminy K w organizmie jest udział w skutecznym krzepnięciu krwi. Witamina odpowiada za sprawną produkcję czynników, które zapobiegają nieustającym krwotokom po skaleczeniach. Jej odpowiednia ilość katalizuje syntezę białek S i C, umożliwiając w ten sposób wytworzenie skrzepu, który szybko zahamuje krwawienie.
Witamina K odgrywa rolę w procesach formowania tkanki kostnej. Tworząc skuteczne trio z witaminą C i D, reguluje gospodarkę wapniową i mineralizację kości, wspierając przy tym prawidłowy rozwój i pracę aparatu ruchu. Zaspokojenie dobowej dawki witaminy K realnie zmniejsza ryzyko złamań kości. Lekarze zalecają dietę bogatą w witaminę K jako jeden z istotniejszych elementów profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego, a także niebezpiecznej choroby wieńcowej. Spożywanie pokarmów obfitujących w witaminę K reguluje poziom odkładania się wapnia w płucach i wątrobie, przeciwdziałając zwapnieniu tętnic.
Gdzie występuje witamina K?
Odpowiednio ułożony i zbilansowany jadłospis pozwala całkowicie zniwelować ryzyko wystąpienia niedoborów witaminy K w organizmie. Prawdziwą bombą, która dostarcza sporych ilości tej konkretnej witaminy, są przede wszystkim:
- brokuły,
- brukselka,
- szpinak,
- jarmuż,
- kapusta,
- sałata,
- rukola,
- natka pietruszki,
- ogórki,
- cukinia,
- groszek,
- pomidory,
- marchew,
- ziemniaki,
- seler naciowy,
- kalafior,
- szparagi zielone,
- oliwa z oliwek,
- olej rzepakowy,
- olej sojowy,
- kiwi,
- truskawki,
- brzoskwinie,
- awokado,
- winogrona.
Nieco mniejsze ilości znajdziemy w wątróbce wołowej, świeżych jajkach, mleku oraz licznym nabiale. Chcąc zwiększyć przyswajalność witaminy K, postarajmy się serwować zawierające ją produkty w towarzystwie dobroczynnych tłuszczów.
Sprawdź: Witamina A: Rola i naturalne źródła
Objawy niedoboru składnika
Osoby zdrowe, dbające o dietę oraz aktywność fizyczną na ogół nie mają problemów z deficytem witaminy K. Powodem niedoborów są najczęściej schorzenia, wpływające na wchłanianie tłuszczów. Za głównych sprawców zamieszania uważa się przede wszystkim:
- stany zapalne jelit,
- choroby wątroby,
- mukowiscydozę,
- celiakię,
- zespół złego wchłaniania,
- urazy,
- problemy po rozległych zabiegach operacyjnych.
W grupie najbardziej narażonej na niedobory witaminy K znajdują się głównie nowo narodzone dzieci, osoby starsze oraz pacjenci onkologiczni. Z niewystarczającą ilością składnika mierzą się także pacjenci przyjmujące stałe leki przeciwkrzepliwe, niektóre antybiotyki, a także środki przeciwdrgawkowe. Alarmującymi sygnałami, wskazującymi na deficyt witaminy K są:
- krwiomocz,
- obfite miesiączki,
- krwotoki z nosa,
- często pojawiające się siniaki,
- długi czas krzepnięcia krwi po skaleczeniu,
- wzmożona łamliwość kości,
- podatność na infekcje bakteryjne,
- choroby układu sercowo-naczyniowego.
Jak rozpoznać nadmiar witaminy K?
Najbardziej narażone na dostarczanie organizmowi nadmiernych ilości witaminy K są osoby stosujące suplementy diety bez konsultacji z lekarzem. Zanim wprowadzimy je do codziennego harmonogramu, zacznijmy od wizyty u specjalisty oraz wykonania podstawowych badań krwi. Jak rozpoznać pierwsze objawy wskazujące na to, że organizm nie radzi sobie z nadmiarem witaminy K? Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na:
- nadmierną potliwość,
- nawracające uczucie gorąca,
- niedokrwistość,
- swędzenie,
- zaczerwienienie skóry,
- zmiany występujące na naskórku,
- ból i kłucie w sercu,
- problemy z wątrobą.
Sprawdź również:
