Projektantki, które zmieniły oblicze współczesnej mody

- Ich wpływ na modę sprowadza się do przekształcenia całej branży - nie poprzez dostosowanie się do reguł korporacyjnych ustalonych przez mężczyzn, ale poprzez ufanie własnym instynktom i otwarcie przestrzeni twórczej dla kolejnych pokoleń - pisze o wybitnych współczesnych designerkach Sarah Mower na łamach amerykańskiego "Vogue'a". Od rewolucyjnej uniseksowej estetyki Rei Kawakubo, poprzez uwolnienie kobiet od presji noszenia tego, co konwencjonalnie ładne w wydaniu Miucci Prady, aż po odzież produkowaną w zgodzie z ekologią, którą wylansowała Stella McCartney - bez nich, kobiet, które przekraczają granice i za nic mają utarte schematy, nie byłoby mody, jaką dziś znamy i którą się fascynujemy.

Ewolucja mody damskiej w XX w. jest w dużej mierze historią wyzwolenia kobiet - najpierw z jarzma gorsetów, potem długich spódnic, wreszcie z niewygodnych szpilek. Miuccia Prada miała w tym swój niemały udział, redefiniując pojęcie atrakcyjności. Jej kolekcja na wiosnę 1996 r. była festiwalem modowych anachronizmów: od nadruków tapicerki, poprzez zgniłe, kwaśne kolory, aż po toporne buty z paskiem w kształcie litery T.

- Brzydota jest atrakcyjna, bo jest ekscytująca. Eksplorowanie brzydoty jest dla mnie bardziej interesujące niż burżuazyjna idea piękna - wyznała projektantka w jednym z wywiadów.

Specyficzna estetyka Prady zmieniła modowe oblicze późnych lat 90. To, co dotychczas uznawano za kiczowate czy zwyczajnie szpetne, stało się najbardziej pożądane. Stylowe panie zaczęły chadzać w przeskalowanych okularach, ubraniach pokrytych dużymi, wyrazistymi printami i ciężkich butach. Od tego czasu Miuccia Prada znalazła setki innych sposobów na uatrakcyjnienie tego, co tradycyjnie uważano za wyjątkowo nieatrakcyjne. Połączyła spódnice midi z masywnymi mokasynami, bluzki z kołnierzykiem typu babydoll śmiało zestawiała z krótkimi spodenkami, a sandały parowała ze skarpetami i wełnianymi rajstopami. Zabawa kontrastem i igranie z modowymi konwencjami sygnowane nazwiskiem Prady na zawsze zmieniło sposób postrzegania kobiecego ubioru.

To jedna z projektantek, których nikomu przedstawiać nie trzeba. Donatella Versace należy do najjaśniej świecących gwiazd na modowym firmamencie, a jej charakterystyczny styl nacechowany przepychem i seksownym glamourem, jest nie do podrobienia. Jej sława zrodziła się jednak z tragedii, gdy musiała bronić rodzinnego biznesu Versace po zamordowaniu brata Gianniego w 1997 r. Ta szokująca historia - tak często opowiadana i fabularyzowana, choćby w głośnym serialu sprzed roku - w pewien sposób stała się częścią popkultury. Gianni Versace był gigantem designu, koloru, seksapilu w modzie. To głównie za jego sprawą Mediolan zyskał miano najmodniejszej stolicy mody. Siostra mistrza pozostawała długo w cieniu genialnego designera.

Po jego tragicznej śmierci Donatella przyczyniła się do ukształtowania fundamentów marki, którą znamy dzisiaj. To ona nawiązała relacje z gwiazdami rocka i raperami, zaprzyjaźniła się z topowymi supermodelkami i celebrytami. Był to przełom w historii współczesnej mody. Donatella zasłynęła także jako promotorka różnorodności, aktywistka na rzecz przyznania homoseksualistom równych praw oraz walki z AIDS. Drzwi domu mody Versace otworzyła na oścież przed utalentowanymi adeptami sztuki projektowania, takimi jak Christopher Kane, Jonathan Anderson czy Michael Halpern. Za to wszystko Donatella Versace - kolorowy ptak świata mody - jest słusznie czczona.

Od czasu przybycia do Londynu pod koniec lat 60. Vivienne Westwood prezentowała zupełnie nowy sposób, w jaki kobieta wyraża się poprzez ubranie. Jej moda była krzykliwa, nonszalancka, zaskakująca. Po raz pierwszy świat o niej usłyszał, kiedy połączyła siły z menedżerem Sex Pistols, Malcolmem McLarenem, wraz z którym wypuściła rewolucyjną kolekcję ubrań wpisujących się w stylistykę punkową.

- Moda punkowa jest ikonograficzna: to deformacja, rozdarcia, agrafki, zamki, slogany i duże fryzury - oświadczyła kiedyś. Westwood bynajmniej nie ograniczyła się jednak w swoich projektach do buntu i nonszalancji - na przestrzeni lat niezmiennie oferowała swoim klientom ubrania, które wyróżniały się genialnym krawiectwem.

- Pracuję w trzech odcieniach czerni - powiedziała kiedyś założycielka Comme des Garcons i matka chrzestna modowego minimalizmu. Rewolucyjny, ascetyczny i w istocie oszczędny pod względem kolorystyki styl Kawakubo, który zadebiutował na modowej scenie pół wieku temu, był zaprzeczeniem konwencjonalnego piękna w modzie.

- Aby coś było piękne, nie musi być ładne - zwykła mawiać projektantka. Jest to, skądinąd, jedna z nielicznych wypowiedzi Kawakubo. Designerka słynie bowiem z małomówności, dążąc do tego, by jej prace mówiły sama za siebie. Te zaś zachwycają uwodzicielską surowością. Styl, który oferuje, to przede wszystkim obszerne, zdekonstruowane formy, które skutecznie zacierają granice między tym, co męskie i damskie w ubiorze.

Victoria Beckham - znana niegdyś jako Posh Spice, członkini święcącego w latach 90. triumfy zespołu Spice Girls - z impetem wkroczyła do świata wielkiej mody. Prezentując swoje pierwsze kolekcje podczas kameralnych spotkań z redaktorami mody i kupcami, dała się poznać jako projektantka skromna i zdeterminowana. Jej projekty - przemyślane i zawierające sporą dozę wyrafinowanej elegancji - znakomicie odzwierciedlają współczesną kobiecość, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientek oczekujących od ubioru nie tylko kunsztownego wykonania, ale i funkcjonalności. Dziś Victoria Beckham należy do grona najbardziej cenionych designerek, a jej nazwisko kojarzone jest w większym stopniu z luksusowym krawiectwem niż z przebojami Spice Girls.

Kiedy w 2001 r. Stella McCartney zaprezentowała swoją kolekcję wyprodukowaną bez użycia futer i naturalnej skóry, spotkała się w branży z dużym sceptycyzmem - osiągnięcie w ten sposób komercyjnego sukcesu w świecie mody luksusowej zdawało się wówczas niewykonalne. McCartney się to jednak udało. Bardzo szybko projektantka stała się znana nie tylko ze sportowych ubrań idealnych do noszenia na co dzień, ale także ze swoich wartości. Designerka wyprzedziła popularny obecnie ruch na rzecz zrównoważonego rozwoju, gdy wiele lat temu głośno podnosiła kwestię wpływu branży odzieżowej na środowisko.

Zawsze przekonywała, że moda nie powinna ograniczać się jedynie do tego, jak wyglądamy. Dzięki udanej kooperacji Adidas x Stella McCartney wprowadziła na rynek kolekcję uszytą z poliestru z recyklingu, a na wybiegach prezentuje ubrania z ekologicznych alternatyw naturalnej skóry i jedwabiu na bazie roślin. Nawet suknia ślubna Meghan Markle zaprojektowana przez McCartney została wykonana z wiskozy - materiału pozyskanego z miazgi drzewnej.

- Myślę, że w branży modowej nadszedł czas na uczciwość. Potrzebuję wsparcia kolegów, którzy pójdą tą drogą ze mną ramię w ramię, ponieważ w ten sposób możemy dokonać znaczących zmian - przekonywała w rozmowie z magazynem "Vogue".

Kiedy Maria Grazia Chiuri została dyrektorem kreatywnym Diora w lipcu 2016 r., jako pierwsza kobieta w historii francuskiego domu mody, jej nazwisko znalazło się na ustach wszystkich. W debiutanckiej kolekcji Włoszki pojawiły się koszulki z hasłami, które przed erą MeToo głosiły odważnie: "wszyscy powinniśmy być feministami". Połączyła je na wybiegu z tiulowymi, bogato zdobionymi spódnicami, dając jasny sygnał, że nie zamierza pozostawać w cieniu swoich wielkich poprzedników. Oto bowiem pojawiła się nowa kobieta Diora: niezależna, nowoczesna, ale zarazem eteryczna i delikatna. Sama Chiuri, artystka o wyrazistych poglądach oraz iście włoskim temperamencie, zdaje się być kwintesencją współczesnej kobiecości.

Od punkowej zadziorności Vivienne Westwood, aż po feministyczną odzież autorstwa Marii Grazii Chiuri oraz tę tworzoną w zgodzie z ideą zrównoważonego rozwoju, sygnowaną nazwiskiem Stelli McCartney. Współczesna moda to głównie ich dzieło - projektantek rewolucjonistek, które dzięki kreatywności i bezkompromisowemu realizowaniu własnej wizji, dotarły na sam szczyt. I na zawsze zmieniły sposób, w jaki wyrażamy siebie poprzez ubiór.