Choroba atakująca domowe rozsady. Czym jest zgorzel siewek i jak zabezpieczyć przed nią rośliny?
Jak zaoszczędzić na corocznym kupowaniu nowych sadzonek owoców, warzyw oraz roślin ozdobnych? Odpowiedzią jest przygotowywanie domowych rozsad. Choć na ogół nie przysparzają zbyt wielu problemów, zdarza się, że siewki obumierają lub nie rozwijają się prawidłowo. Jedną z najczęstszych przyczyn takiego stanu jest tzw. zgorzel siewek, czyli choroba, która w kilka dni potrafi zniszczyć pieczołowicie wysiewane rośliny. Sprawdź, jakie kroki podjąć, by skutecznie zapobiegać jej rozwojowi.
- Jeśli chcemy zminimalizować ryzyko wystąpienia zgorzeli siewek, postarajmy się kupować nasiona jedynie u sprawdzonego sprzedawcy.
- Zmianowanie, szczególnie w przypadku warzyw pozyskiwanych z siewu wprost do gruntu, chroni przyszłe plony przed rozwojem choroby.
- W przypadku zauważenia pierwszych objawów choroby na siewkach, warto potraktować je specjalnym preparatem. Aktualna lista dostępna jest w Rejestrze Środków Ochrony Roślin.
Spis treści:
Pierwsze objawy zgorzeli siewek
Młode oraz nie w pełni dojrzałe siewki są szczególnie narażone na atak ze strony zgorzeli siewek, zwanej także czarną nóżką. Choroba rozwija się już od momentu kiełkowania, aż do pojawienia się 2-3 liści właściwych.
Za jej powstaniem stoją patogeny, głównie o podłożu grzybowym, m.in. Alternaria, Fusarium, Pythium spp., Stemphylium oraz Rhizoctonia. Pierwsze oznaki choroby zauważymy już na etapie rozpoczęcia kiełkowania. Jak je rozpoznać? Znakiem ostrzegawczym powinny być puste miejsca w rozsadniku. Są one efektem zamierania roślin, zanim zdążą wyrosnąć ponad powierzchnię gleby. Kiedy rozsady zaczną wschodzić, śladów infekcji należy szukać w części podliścieniowej. Zaatakowaną roślinę wyróżnia wodnista i ciemniejąca łodyga.
Przyczyny powstawania choroby
Dlaczego czarna nóżka jest tak niebezpieczna dla roślin? Okazuje się, że większość patogenów powodujących rozwój oraz rozprzestrzenianie się choroby może być nieumyślnie przenoszona wraz z:
- zainfekowanym podłożem,
- zanieczyszczonymi nasionami,
- niedokładnie wymytymi pojemnikami przeznaczonymi do upraw,
- brudnymi narzędziami ogrodniczymi.
Co ciekawe, przetrwalniki grzybów zimują również w kompoście oraz resztkach pozostałych po żniwach. Zaniedbania na tle sanitarnym to niejedyne przyczyny pojawienia się zgorzeli siewek. Często główną przyczyną są nagminne błędy uprawowe, m.in.:
- sadzenie roślin do zbyt kwaśnej gleby,
- nieodpowiednia ilość światła naturalnego,
- narażenie siewek na wahania temperatury,
- zbyt gęste nasadzenie roślin,
- trzymanie w nadmiernie wilgotnym powietrzu,
- częste i bardzo obfite podlewanie.
Sprawdź: Samodzielna produkcja rozsady warzyw
Gatunki atakowane przez zgorzel siewek
Choroba nie oszczędza wielu gatunków roślin. Nie ma znaczenia czy wysiejemy nasiona pod specjalnymi osłonami, czy zdecydujemy się na siew bezpośrednio do gruntu. Szczególnie narażone są:
- warzywa kapustne - kapusta, kalafior, brokuł;
- warzywa psiankowate - pomidor, bakłażan, papryka, ziemniaki;
- warzywa dyniowate - ogórek, dynia, cukinia;
- rośliny ozdobne - chryzantemy, dalie, begonie;
- sałaty.
Zgorzel siewek charakteryzuje się szybkim rozprzestrzenianiem. Najczęściej mamy niewielkie szanse na odratowanie oraz wyleczenie zainfekowanych siewek. Jedynym sposobem, który może uchronić rośliny przed chorobą, jest odpowiednia profilaktyka.
Profilaktyka roślin w kilku krokach
W przypadku czarnej nóżki doskonale stwierdza się powiedzenie, że "lepiej zapobiegać niż leczyć". Jakie kroki warto wpisać do rutyny pielęgnacyjnej młodych siewek, by uchronić je przed zainfekowaniem?
- Higiena
Choć często nie zwracamy na to uwagi, zachowanie sterylności używanych narzędzi ma ogromny wpływ na uchronienie siewek przed zachorowaniem na zgorzel. W czyszczeniu dobrze sprawdza się mydło potasowe oraz roztwór nadmanganianu potasu. Takie mieszanki pozbywają się drobnoustrojów, bakterii oraz grzybów.
- Sterylna gleba
Za główne źródło infekcji uważa się nadmiernie zanieczyszczone podłoże. To właśnie w glebie formy przetrwalnikowe grzybów mogą spokojnie przetrwać nawet najcięższe warunki, a następnie zaatakować siewki. Czy istnieje skuteczny sposób niszczenia patogenów grzybowych? Często stosuje się dezynfekcję termiczną podłoża, wykorzystującą suchą parę o temperaturze ok. 200 st. C. Metoda ta ma jednak wady, gdyż zbija pożyteczną mikroflorę. Alternatywnie warto sięgnąć po środek na bazie 10 l wody oraz 5 g kryształków manganianu potasu, którymi spryskujemy podłoże.
- Zaprawianie nasion
Czemu służy zaprawianie nasion przed wysianiem? Okazuje się, że odpowiednio przygotowane stają się bardziej odporne na choroby oraz ataki szkodników. W sklepach ogrodniczych możemy znaleźć już zaprawione nasiona. Jeśli jednak nie uda nam się na nie natrafić, możemy samodzielnie przygotować zaprawę. Najprostsza wymaga jedynie dwóch łyżek suszonego rumianku, który następnie zalewamy 500 ml wrzątku i zaparzamy. Gotowy napar rozcieńczamy z wodą w stosunku 1:1 i namaczamy nasiona.
- Regularne nawadnianie
Niska temperatura w połączeniu z dość wysoką wilgotnością gleby to wprost wymarzone warunki do rozwoju zgorzeli siewek. Jeśli rozsady zabezpieczamy szkłem lub folią, pamiętajmy o regularnym ich wietrzeniu. Niewskazane jest także zbyt częste podlewanie oraz zraszanie roślin. Ogrodnicy doradzają, by do nawadniania koniecznie używać ciepłej wody. Optymalną porą dostarczania roślinom wody są godziny przed południem, gdyż chłodniejsze wieczory wpływają na szybszy rozwój zarodników grzybów.
- Oświetlenie oraz temperatura
Rozsadniki najlepiej trzymać po przykryciem ze szkła lub folii w dość słonecznym miejscu. Chcąc zapewnić siewkom zdrowe warunki do rozwoju, zadbajmy o utrzymanie stałej temperatury, oscylującej w okolicach 15-20 st. C. Zbyt częste wahania wpływają na szybszy rozwój zgorzeli siewek oraz innych chorób atakujących system korzeniowy. Przygotowaną domowym sposobem rozsadę warto naświetlać przez 12-16 godzin dziennie. W tym celu dobrze jest wykorzystać specjalne żarówki LED.
Sprawdź również:
