Co to jest tornado i skąd się bierze?
Tornado to gwałtownie wirująca kolumna powietrza, która jest jednocześnie w kontakcie z powierzchnią Ziemi i podstawą cumulonimbusa. Zwykle przyjmują postać widzialnego leja, zwanego lejem kondensacyjnym, który węższym końcem dotyka ziemi. Dolna część leja jest często otoczona chmurą odłamków i pyłu. Tornada potoczenie nazywane są trąbami powietrznymi i zdarzają się również w Polsce.
Jak powstają trąby powietrzne?
Tornada powstają poprzez nagłe wahania temperatur, które są główną przyczyną powstawania trąb powietrznych. Wtedy gdy ścierają się masy chłodnego i ciepłego powietrza, możemy mieć do czynienia z silnym wiatrem, który swoją siłą zasłuży na miano tornada.
Trąba powietrzna, tornado - co to jest?
Trąba powietrzna, czyli inaczej tornado, to silny wir powietrza, który powstaje w kłębiastej chmurze deszczowej zwanej cumulonimbusem.
Powietrze, które wznosi się wewnątrz tornada na skutek niższego ciśnienia ochładza się szybciej wraz ze wzrostem wysokości, niż wznoszące się powietrze o wyższym ciśnieniu, znajdujące się dalej od środka tornada. Wznoszenie powietrza doprowadza do kondensacji i powstania widocznej chmury. Ponieważ ciśnienie jest najniższe w osi tornada, im dalej od tej linii, tym wyżej znajduje się punkt rosy wznoszącego powietrza - stąd bierze się charakterystyczny kształt leja, który jest widoczną częścią tornada, o charakterystycznym stożkowym kształcie.
Większość badaczy twierdzi, że do powstania tornada najczęściej przyczynia się uskok wiatru i silny prąd strumieniowy, który sięga wierzchołków chmur zwanych cumulonimbus. Dla powstania trąby powietrznej niezbędna jest duża wilgotność powietrza. Najpierw trąba powietrzna jest raczej pionowa, jednak wraz z ruchem chmury macierzystej – zaczyna się odchylać, czasem wręcz ulega oderwaniu. Bywa, że z jednej chmury powstaje kilka tornad.
Powstawanie tornad
Powstawanie tornad to zetknięcie się ciepłych oraz wilgotnych mas powietrza z chłodnymi. W Polsce jest to szczególnie możliwe latem, kiedy ciepłe powietrze zwrotnikowe może zderzyć się z zimnym polarnym.
Jak tworzy się lej kondensacyjny?
Podczas trwania trąby powietrznej widoczny dla nas lej kondensacyjny o charakterystycznym, stożkowatym kształcie tworzy się na skutek różnicy ciśnień między powietrzem wewnątrz i na zewnątrz tornada. Lej kondensacyjny węższym końcem dotyka ziemi, a jego dolna część jest często otoczona chmurą odłamków.
Prędkość wiatru podczas tornada
Większość tornad ma siłę wiatru nie większą niż 180 km/h, a szerokość leja dochodzi do 75 metrów i pozostaje w zetknięciu z Ziemią na tyle długo, by przemierzyć po jej powierzchni kilka kilometrów (5-9 km). Przerażająca jest prędkość wiatru, jaka panuje wewnątrz wiru – bywa, że wynosi ona około 360 km/h.
Gdy wiatr osiąga dużą prędkość, niesie zniszczenie i widoczny jest charakterystyczny lej, mówi się, że w danym obrębie przeszło tornado. Trąba powietrzna potrafi powalać drzewa, podnosić dachy w budynkach i powodować inne poważne zniszczenia. Tornada osiągają różne rozmiary, a siłę tornad mierzy się w skali Fujity.
Gdzie występuje najwięcej tornad?
Trąby powietrzne występują na każdym kontynencie, za wyjątkiem Antarktydy, na której tornad nie zaobserwowano. Najwięcej tornad zaobserwowano w Stanach Zjednoczonych.
