Czego pracodawca może zakazać w pracy?
W pracy to szef ustala zasady. Pracownik ma obowiązek im się podporządkować. Ale jeśli pracodawca nadmiernie rozszerza zakazy, to może być posądzony o dyskryminację albo mobbing. Gdzie więc leży granica zakazów?
Wiele zasad obowiązujących w firmie zależy od charakteru pracy. Inne reguły dotyczą pracowników banku, inne osób stojących przy taśmie. Są też przepisy ogólnie obowiązujące.
Telefon komórkowy
Czy pracodawca może zarządzić, że podczas pracy w ogóle nie wolno dzwonić przez komórkę? Może nakazać, by zostawiać telefony w szatni?
- Nie. Całkowity zakaz dzwonienia na terenie całej firmy może być uznany za niezgodny z prawem, ograniczający wolność komunikowania się. Jedynie w niektórych miejscach taki zakaz jest uzasadniony i może być wprowadzony (np. na oddziałach intensywnej terapii, na stanowiskach obsługi klienta, przy obsłudze maszyn itp.).
Ale uwaga! Jeśli pracodawca uzna, że pracownicy nadmiernie korzystają z telefonów w celach prywatnych i przez to nieefektywnie wykorzystują czas pracy, może wprowadzić ograniczenia (np. dzwonić można tylko w czasie przerw, jakie pracownik ma ustalone).
Internet i maile
Czy szef może zakazać korzystania z internetu i wysyłania prywatnych maili?
- Tak, pracodawca ma prawo zakazać korzystania z poczty elektronicznej oraz z internetu przez personel do prywatnych celów. Ale uwaga! Jeśli przełożony chce kontrolować maile pracowników i sprawdzać, jakie strony w internecie przeglądają, to musi ich wcześniej o tym poinformować. Może to zrobić np. umieszczając odpowiedni zapis w regulaminie lub każdego pracownika powiadomić o tym indywidualnie.
Odpowiedni strój
Przełożony zakazał paniom noszenia w pracy innych rajstop niż cieliste. Miał do tego prawo?
- Tak, jeśli pracownice mają stały kontakt z klientami firmy (np. w banku, w urzędzie). Pracodawca może ustalić też, że panie noszą np. bluzki koszulowe i żakiety w określonych kolorach. Ważna zasada w ubiorze może dotyczyć też... długości spódnicy: nie za krótka i nie za długa. Źle widziany może być nadmiar biżuterii i zbyt mocny makijaż.
Ale uwaga! Nakazy dotyczące stroju należy określić w regulaminie pracy lub w umowie o pracę. Tylko wtedy za łamanie ustalonych zasad pracodawca może upomnieć pracownika.
Pamiętaj! Pracodawca musi mieć na względzie godność i poszanowanie dóbr osobistych pracownika. Nie może np. krytykować w obecności innych twojego sposobu ubierania się, nie wolno mu żartować z twojej sylwetki, tuszy itp. Takie zachowania mogą być uznane za mobbing.
Palenie papierosów
Prezes zdecydował o likwidacji palarni w firmie. Czy to zgodne z prawem?
- Tak, pracodawca nie musi organizować palarni w firmie. To jego dobra wola. Ale uwaga! Jeżeli pracodawca zakaże palenia tytoniu na terenie całego zakładu pracy, musi to zapisać w regulaminie. Tylko wtedy może karać za naruszenie zakazu.
Pamiętaj! Jeżeli nie ma palarni, to palić można wyłącznie poza terenem firmy. W przepisach nie ma jednak "przerwy na papierosa", więc na palenie można przeznaczyć przerwy, jakie są ustalone przez pracodawcę, np.: - 15-minutową, jaka się należy każdemu pracownikowi pracującemu co najmniej 6 godz. dziennie; - tzw. przerwy komputerowe (5 minut po każdej godzinie pracy), ale trzeba pamiętać, że tych przerw nie można łączyć.
Plotki o pracodawcy
Czy można stracić pracę za to, że pracownik pisze niepochlebne opinie o firmie na facebooku?
- Lepiej nie krytykować pracodawcy w internecie. Pisanie negatywnie, lub co gorsza obraźliwie o swojej firmie, może być odczytane jako naruszanie jej dobrego imienia i powód do pożegnania się z takim pracownikiem. Pisanie pozytywnych rzeczy też może się nie opłacać, jeśli informacje są objęte tajemnicą (np. dane klientów, dzienny utarg, plany zmian).
Marta Jaworska rozmawiała z Agnieszką Jaroszek, prawnikiem, ekspertem prawa pracy
