Do czego masz prawo jako mama?

Urlop macierzyński jest obowiązkowy, urlop wychowawczy - fakultatywny. Ten ostatni przysługuje pracownikowi zatrudnionemu co najmniej przez okres do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia.

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego. Ma natomiast obowiązek przyjąć kobietę z powrotem do pracy.

Wyjątkiem jest ogłoszenie przez pracodawcę upadłości lub likwidacja zakładu. Inny wyjątek to stwierdzenie umyślnej winy pracownika, która uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Wcześniejszy powrót z urlopu macierzyńskiego

Jeśli po urodzeniu dziecka kobieta nie zamierza korzystać z urlopu wychowawczego, powinna wrócić do pracy bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.

Warto jednak wiedzieć, że po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni tego urlopu kobieta ma prawo zrezygnować z pozostałej jego części. Może ją wówczas wykorzystać pracujący ojciec dziecka.

Młoda mama powinna zgłosić pracodawcy pisemny wniosek w sprawie wspomnianej rezygnacji najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy; do wniosku dołącza się zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego ojca dziecka.

Przerwanie urlopu wychowawczego

Kobieta może także przerwać urlop wychowawczy i wcześniej wrócić do pracy. Jeśli pracodawca wyraża na to zgodę, może ona wrócić do pracy w dowolnym terminie.

Zgoda pracodawcy nie jest natomiast wymagana, jeśli zostanie powiadomiony o planowanym powrocie najpóźniej na 30 dni przed jego terminem.

Urlop wychowawczy nie musi być wykorzystany od razu w całości. Można podzielić go na maksymalnie cztery części.

Warto wiedzieć, że kobieta z prawem do urlopu wychowawczego, która chce wrócić do pracy, może zwrócić się z wnioskiem o obniżenie czasu pracy (do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy). Dotyczy to okresu, w którym mogłaby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca ma obowiązek wniosek uwzględnić.

Na co może liczyć młoda mama?

Pracodawca przyjmuje kobietę na dotychczasowe stanowisko. Jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisko równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na inne, odpowiadające jej kwalifikacjom.

Ponadto, pracodawca ma obowiązek przyjąć pracownika z wynagrodzeniem nie niższym od przysługującego przed rozpoczęciem urlopu.

Młoda mama nie może być, do ukończenia przez dziecko 4. roku życia, zatrudniana bez swej zgody, w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w przerywanym systemie czasu pracy. Nie może być też oddelegowana poza stałe miejsce pracy.

Ponadto, do ukończenia przez dziecko 14. roku życia, przysługuje jej zwolnienie od pracy na 2 dni w roku kalendarzowym, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Na granicy prawa...

Niestety, prawo nie do końca chroni młode matki. Zdarza się, że po powrocie z urlopu wychowawczego są przywracane do pracy zgodnie z przepisami, a po kilku tygodniach lub miesiącach pracodawca rozstaje się z nimi pod byle pretekstem.

W rzeczywistości, to "odroczone" zwolnienie jest swoistą karą za skorzystanie z urlopu wychowawczego, chociaż oczywiście w wypowiedzeniu umowy o pracę nie ma o tym mowy.

Jest to działanie na granicy prawa, szkodliwe dla matek i ich dzieci. Dlatego warto, by w przyszłości ustawodawca uporał się z tym problemem.