Jak nie dać się nabrać na fałszywe oferty pracy

Podejrzane oferty z internetu obiecują zazwyczaj pracę z superzarobkami. Oszuści wmawiają także, że dobrze płatne zajęcie nie wymaga wcale specjalnych kwalifikacji. Stosują też bardziej wyszukane chwyty, byle tylko naciągnąć jak najwięcej osób.

1. Brak nazwy firmy. Uważaj na ogłoszenia, w których podany jest tylko numer telefonu do kontaktu. Żądaj podania nazwy, dokładnego adresu pracodawcy wraz z numerem stacjonarnym. Jeśli nabór robi firma rekrutacyjna, musi podać swoją nazwę i opis przyszłego pracodawcy (jaka branża).

2. Opłata za pośrednictwo! Pamiętaj, że żaden pracodawca, agencja pośrednictwa pracy ani firma doradztwa personalnego nie mają prawa pobierać od kandydatów opłat. Żądanie pieniędzy za znalezienie pracy jest zakazane!

3. Anonimowy adres mejlowy. Zwróć uwagę na mejl firmy oferującej pracę. Prośba o wysłanie CV na adres mejlowy typu księgowa@gmail.com powinna wzbudzić twoją czujność.

4. Płatna informacja. Nie odpowiadaj na ogłoszenia, które są tak skonstruowane, że by dowiedzieć się więcej, trzeba np. zadzwonić pod płatny numer, zamówić broszurę albo dokonać choćby drobnej wpłaty. To oszustwo!

5. Wyłudzanie danych. Zdarza się, że oszuści zamieszczają fikcyjne ogłoszenia, by wyłudzić dane osobowe. Dlaczego? Bo informacje z CV (nazwisko, telefon, adres) to wartościowe źródło wiedzy o nas. Oszuści odsprzedają te dane innym firmom! Potem na twój mejl będą np. przychodzić reklamy. Nie odpowiadaj więc na ogólnikowe oferty!

6. Brak firmy w ewidencji. Jeśli masz wątpliwości co do uczciwości firmy, sprawdź ją w ewidencji działalności gospodarczej lub Krajowym Rejestrze Sądowym (jak długo działa, gdzie się mieści). Wyszukiwarka firm na: www.ms.gov.pl (rejestry i ewidencje).

7. „Spotkanie na mieście”. Jeśli ktoś proponuje ci spotkanie np. w kawiarni, bądź czujna. Poważne rozmowy o pracy są prowadzone w siedzibie pracodawcy!

8. Szukaj ofert na stronach godnych zaufania. Wejdź na www.eures.europa.eu (to zbiór zagranicznych ofert, które trafiły do urzędów pracy w krajach UE). Są tu też linki do stron z ofertami pracy: www.eures.praca.gov.pl

9. Nawiąż kontakt z doradcą. W szukaniu ofert może ci pomóc doradca EURES z wojewódzkiego urzędu pracy. Wykaz takich doradców znajdziesz na: www.eures.praca.gov.pl Oferty z EURES są sprawdzane przez urząd pracy z danego kraju (np. czy firma nie zatrudnia nielegalnie cudzoziemców).

10. Sprawdź, czy agencja ma certyfikat (pośrednik oferujący pracę za granicą powinien mieć nr certyfikatu agencji zatrudnienia). Wykaz certyfikowanych polskich agencji zatrudnienia znajdziesz na stronie Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia: www.kraz.praca.gov.pl

11. Ustal dokładnie koszty. Jedyne opłaty, jakie ponosi osoba korzystająca z usług pośrednictwa pracy, to faktyczne koszty: dojazdu do danego kraju i powrotu do Polski, wydania wizy, badań lekarskich, tłumaczenia dokumentów.

12. Poczytaj w internecie opinie o firmie. Fora internetowe to bezcenne źródło informacji o agencjach zatrudnienia. Warto również nawiązać kontakt z osobą, która pracowała lub pracuje u danego pracodawcy.

13. Żądaj warunków pracy na piśmie! Przed wyjazdem powinnaś – dla bezpieczeństwa – postarać się o uzyskanie w formie pisemnej potwierdzenia warunków pracy i zamieszkania. Zdarza się bowiem, że nieuczciwe firmy stawiają pracownika będącego już na miejscu przed faktem dokonanym, dając mu wybór: albo zaakceptuje mniej korzystne warunki pracy czy zamieszkania, albo może nie podjąć pracy i wrócić do Polski. A to często jest niemożliwe ze względu na koszty, jakie się już poniosło.

14. Dokładnie przeczytaj umowę zawartą z agencją. Może być długa, ale uważnie ją przeczytaj. Musi zawierać m.in.: nazwę zagranicznego pracodawcy, okres zatrudnienia, rodzaj pracy, wysokość wynagrodzenia, warunki ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków, zakres odpowiedzialności cywilnej stron w razie niewykonania umowy między agencją a pracownikiem.

15. Reaguj, gdy pracodawca nie wywiązuje się z umowy. Zgłoś ten fakt do agencji zatrudnienia. Możesz też nawiązać kontakt ze związkiem zawodowym, inspekcją pracy lub miejscowym urzędem pracy (w niektórych państwach te instytucje też udzielają pomocy). Gdyby to nie dało rezultatu, masz prawo pozwać pracodawcę do sądu pracy w danym kraju. Najlepiej zrobić to przed powrotem do Polski.

Możesz mieć zaufanie do ofert zatrudnienia (także ze stron internetowych) w urzędach pracy. Urzędy sprawdzają aktualność i legalność anonsów. Ponadto treść oferty pracy nie może naruszać zasady równego traktowania i nie może w żaden sposób dyskryminować kandydatów (np. ze względu na płeć, wyznanie, narodowość). Urzędy pracy nie mają prawa przyjmować takich ofert.

Jeżeli urząd ma uzasadnione podejrzenia, że oferta pracy jest oszustwem, ma obowiązek zawsze zawiadomić organy ścigania.

Agnieszka Jaroszek prawnik, ekspert prawa pracy

Agnieszka Zamojska pracownik urzędu pracy

Sebastian Prokop specjalista ds. rekrutacji w firmie Jobland.pl