Jak się bronić przed przestępstwami internetowymi

Internet ułatwia nam życie. Niestety, nie każdy jego użytkownik jest uczciwy - wielu przestępców także wykorzystuje sieciowe narzędzia. Warto wiedzieć, jak się bronić przed takimi zagrożeniami.

1. PHISHING, CZYLI WYŁUDZENIE

Phishing to wyłudzanie od użytkowników internetu informacji, takich jak dane logowania, hasła, kody PIN itp. Dane te najczęściej służą potem do dokonania kradzieży z konta bankowego albo przejęcia konta mailowego w celu wysyłania z niego spamu (niechcianych najczęściej reklamowych e-maili).

Jak do tego dochodzi: Oszuści wysyłają do swoich ofiar wiadomości, które przypominają e-maile od instytucji (banków, towarzystw ubezpieczeniowych) albo organizacji (mogą to być np. petycje, których podpisanie wymaga podania danych). Wiadomości te są tak spreparowane, by ich odbiorca był pewny, że wszystko jest w porządku. W takich e-mailach znajduje się zwykle odnośnik sugerujący kliknięcie w celu wprowadzenia pożądanych przez instytucję informacji. Kliknięcie doprowadza zazwyczaj do zainstalowania na komputerze użytkownika złośliwego oprogramowania, które kradnie informacje, nawet jeśli ich nie podamy.

W jaki sposób się bronić: Po pierwsze, zainstalować w komputerze program antywirusowy. Po drugie, nigdy nie klikać w odnośniki w wiadomościach mailowych, zanim dokładnie ich nie przeczytamy. Po trzecie, nie podawać żadnych haseł numerów PIN ani innych numerów sugerowanych w takich wiadomościach mailowych. Poważne instytucje, takie jak banki czy operatorzy telefonii komórkowej, nigdy nie wysyłają e-maili z takimi żądaniami.

Kiedy dojdzie do oszustwa: Gdy zorientujemy się, że ktoś przejął nasze dane, przede wszystkim jak najszybciej zainstalujmy program, który usunie złośliwe oprogramowanie. Należy też zmienić wszystkie hasła i numery PIN. Gdy doszło do kradzieży z konta internetowego, trzeba zgłosić to na policji lub w prokuraturze, najlepiej najbliższej dla miejsca zamieszkania lub miejsca, w którym w danym momencie się znajdujemy. Jeśli podejrzewamy jakąś stronę o wyłudzanie danych, powinniśmy też zgłosić ją na: www.google. com/safebrowsing/report_ phish/?hl=pl.

2. KRADZIEŻ TOŻSAMOŚCI

Przestępcy uzyskują nasze dane, by popełniać kolejne przestępstwa, m.in. wyłudzać kredyty (które to my będziemy musieli spłacać), dokonywać tzw. prania brudnych pieniędzy (za co możemy odpowiedzieć karnie).

Jak do tego dochodzi: Narzędziem kradzieży tożsamości bardzo często są fałszywe oferty pracy. Oferujący wymagają od nas przesłania nie tylko CV, ale także skanów dokumentów takich jak dowód osobisty, paszport i prawo jazdy, bywa, że proszą też o numer konta.

W jaki sposób się bronić: Pamiętać, że poważni i uczciwi pracodawcy nie wysyłają ofert pracy w tej formie. Tego typu dane nie są potrzebne w procesie rekrutacji, więc jeśli ktoś ich żąda, powinno to wzbudzić naszą czujność. Nie należy nigdy podawać swoich pełnych danych ani wysyłać skanów dokumentów żadnym nieznanym podmiotom. Jeśli praca nas bardzo interesuje, poszukajmy danych firmy takich jak adres, NIP, REGON (np. sprawdzając, kto jest właścicielem strony internetowej, do której prowadzi przekierowanie) i zadzwońmy do niej.

Kiedy dojdzie do oszustwa: Jeśli podejrzewamy, że padliśmy ofiarą kradzieży tożsamości, jak najszybciej zgłośmy to na policję.

3. CYBERBULLYING - NĘKANIE W SIECI

Może przybrać formę zamieszczania obraźliwych komentarzy i gróźb na portalach społecznościowych albo wysyłania ich w e-mailach, instalowania w internecie filmów oraz zdjęć z wizerunkiem ofiary, zgłaszania danych nękanej osoby na portalach randkowych. Osoba nękająca może też wysyłać oczerniające nas e-maile do znajomych i potencjalnych pracodawców.

W jaki sposób się bronić: Jeśli staliśmy się ofiarą nękania, powinniśmy zebrać jego dowody (e-maile, wydruki stron z obraźliwymi wpisami) i zgłosić to (wraz z wnioskiem o ściganie przestępstwa) na policji albo w prokuraturze (osobiście albo e-mailowo lub pocztą tradycyjną). Gdy to zrobimy, zostaniemy poproszeni o złożenie zeznań. Nękanie jest zagrożone karą do trzech lat więzienia.

Dziecko w internecie: środki ostrożności

Przed różnego rodzaju internetowymi oszustwami powinniśmy szczególnie chronić nasze dzieci.

➤ Kontroluj strony, które dziecko przegląda, blokuj dostęp do tych, których treści uważasz za nieodpowiednie (np. za pomocą funkcji "kontrola rodzicielska" w systemie Windows). Jeśli zauważysz, że dziecko trafiło na stronę, której treści uznajesz za nielegalne (np. namawianie do stosowania przemocy albo popełnienia innego przestępstwa), zgłoś to na stronie www.dyzurnet.pl.

➤ Uczul dziecko na niebezpieczeństwa związane z nawiązywaniem nowych znajomości w internecie. Ostrzeż je przed ludźmi, którzy mogą chcieć zrobić im krzywdę. Wytłumacz także, dlaczego nie powinno na stronach internetowych podawać swoich danych, a szczególnie adresu i numeru telefonu.

Franciszka Zawadzka