To, jacy jesteśmy, zależy w dużej mierze od tej postawy. Sprawdź, czy ją reprezentujesz
W psychologii ego jest kluczowym pojęciem, które tworzy nas samych i wpływa na to, jacy jesteśmy w kontakcie z innymi ludźmi. Są także różne pokrewne zagadnienia, które mogą działać na naszą korzyść lub niekorzyść. Tak jest ze zjawiskiem "cichego ego". Czym jest i kto je reprezentuje?
Co nami kieruje? Czym jest ego?
Ego "rządzi" człowiekiem i w psychologii jest czymś, co fascynuje naukowców od lat. W zależności jednak od danego nurtu psychologicznego jest nieco inaczej rozumiane i przedstawiane w literaturze naukowej.
Jednak ogólnie ego w naszym umyśle jest odpowiedzialne za postrzeganie świata, planowanie, podejmowanie decyzji i radzenie sobie z emocjami w sposób racjonalny.
Ego to nasza świadoma tożsamość, która pomaga nam funkcjonować w rzeczywistości i komunikować się ze światem zewnętrznym, a także wpływa na to, jak jesteśmy postrzegani przez świat, kim jesteśmy i jakie mamy wartości.
Między wieloma zagadnieniami znajdziemy też termin "Ciche ego" (ang. Quiet Ego), stworzony przez naukowców zajmujących się psychologią pozytywną i rozwojem osobowości, m.in. przez Bauer, Wayment i innych.
Ciche ego składa się z 4 głównych komponentów:
- Zrównoważonego podejście do "ja" i "innych" - nie chodzi o rezygnację z siebie, ale o równowagę.
- Uważności - obecność w tu i teraz, bez osądzania.
- Współczucia (compassion) - dla siebie i dla innych.
- Rozwoju osobistego (personal growth) - dążenie do wewnętrznej przemiany, a nie tylko sukcesów zewnętrznych.
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że ciche ego jest bardzo korzystne dla człowieka, ale czym dokładnie się charakteryzuje i jakie są korzyści i szkody dla człowieka, który charakteryzuje się cichym ego?
Ciche czy głośne ego? Jaka jest różnica?
Koncepcja "cichego ego" została wprowadzona przez dr Heidi A. Wayment oraz dr Jacka J. Bauera, którzy opisują je jako "współczujące poczucie tożsamości, stanowiące przeciwwagę dla 'głośnego ego' - bardziej skoncentrowanego na sobie i potencjalnie destrukcyjnego aspektu jaźni, napędzanego potrzebą uznania, dominacji i nieustannej uwagi".
Głośne ego jest mniej wyczulone na dobrostan swój i innych, może zagłuszać empatię, hamować rozwój osobisty i powodować napięcia w relacjach międzyludzkich.
Dla kontrastu, ciche ego reprezentuje sposób postrzegania świata oparty na wzajemnych powiązaniach, z wartościami promującymi rozwój oraz równowagę między współczuciem dla siebie, sprawczością i troską o innych.
"Ciche ego tworzy tożsamość, która nie jest ani nadmiernie skoncentrowana na sobie, ani nadmiernie skoncentrowana na innych - tożsamość, która włącza innych bez zatracania siebie" - piszą autorzy w badaniu z 2015 roku.
Sprawdź, czy masz w sobie ciche ego
Pierwszym czynnikiem pomagającym zidentyfikować funkcjonowanie cichego ego w człowieku jest zdystansowana świadomość.
Zdystansowana świadomość jest podobna do praktyki uważności. Polega na obserwowaniu siebie, innych i otoczenia bez oceniania i obronności.
Współczujące, niereaktywne podejście do doświadczeń pozwala odpuścić potrzebę kontroli nad wynikiem sytuacji i lepiej zrozumieć swoje emocje, myśli i zachowania, bez przytłoczenia nimi.
Drugim aspektem wyróżniającym ciche ego na tle innych zachowań jest włączająca identyfikacja.
Oznacza postrzeganie siebie jako podobnego do innych, nawet tych, z którymi nie dzielimy oczywistych cech. Tworzy to poczucie połączenia i jedności, a także sprzyja postawie współpracy oraz zmniejsza kłótliwość w kontaktach z ludźmi.
To także łączy się z cechą ja przyjmowanie perspektywy innych, a to z kolei jest nierozerwalne z empatią i rozumieniem cudzych punktów widzenia bez zatracania własnej tożsamości.
Takie podejście w cichym ego promuje współczucie i więź z innymi, zmniejsza konflikty, a także wspiera otwartość na nowe idee i gotowość do zmiany przekonań w świetle przekonujących argumentów.
Jakie są korzyści z kierowania się cichym ego?
Badanie z 2022 roku wykazało, że interakcje oparte na cichym ego mogą zwiększyć tzw. psychologiczne rozkwitanie, czyli stan optymalnego dobrostanu, m.in. poprzez rozwój inteligencji emocjonalnej. Ciche ego wiąże się także z większą odpornością, lepszym radzeniem sobie ze stresem, autentycznością i regulacją emocji.
Ciche ego to też lepsze relacje społeczne, bo sprzyja ono budowaniu głębszych więzi, zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym. Zwiększa współpracę i skuteczność komunikacji, zachęca do empatii i przyjmowania perspektywy innych.
Zmniejsza za to nadmierne skupienie na sobie, co przekłada się na większe poczucie dobrostanu i bardziej prospołeczne zachowania.
Według badania z 2015 roku osoby z cichym ego częściej przejawiają takie cechy jak: wybaczanie, wdzięczność, pokora, altruizm i mniejszy materializm. W 2022 roku potwierdzono też, że ciche ego wiąże się z większą klarownością w postrzeganiu siebie i wyższą samooceną, co wspiera rozwój osobisty.
Ciche ego to nie tylko zalety. Dbaj o siebie, jeżeli masz je w sobie
Ciche ego to zdecydowanie postawa, która może nam pomóc lepiej funkcjonować w świecie, ale nie jest ona pozbawiona wad.
Osoba z cichym ego może tak bardzo skupić się na równowadze i trosce o innych, że zaniedba własne granice, potrzeby lub ambicje. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do wypalenia emocjonalnego lub utraty kierunku życiowego.
Zobacz także: Ta jedna czynność nam nie służy. Osoby inteligentne emocjonalnie doskonale o tym wiedzą
Istnieje także ryzyko, że ze względu na swoją empatyczną postawę, zostaniemy wykorzystani przez inne osoby, zwłaszcza funkcjonujące w środowiskach nastawionych na rywalizację. Tam osoby o cichym ego mogą być postrzegane jako "zbyt łagodne" lub "mało asertywne", przez co mogą łatwiej paść ofiarą wykorzystywania lub manipulacji.
Osoby z cichym ego mogą być postrzegane jako "zawsze życzliwe" i oczekuje się od nich nieustannej empatii i wyrozumiałości, nawet w sytuacjach, gdy asertywność czy sprzeciw są bardziej adekwatne.
