Kodeks rycerski: Co zawierał i do czego służył?

Kodeks rycerski najczęściej definiowany jest jako zbiór zasad i norm moralnych, którymi kierowali się średniowieczni rycerze. Ich kluczowym zadaniem była służba i ochrona króla - jeśli tylko wymagała tego sytuacja, oddawali za niego życie. Ich sposób postępowania miał być wzorem do naśladowania dla innych. Uchodzili za ludzi prawych, honorowych i dzielnych.

Co ciekawe, kodeks rycerskich zasad w formie zebranej i spisanej tak naprawdę nigdy nie powstał, próżno zatem szukać jednej pozycji książkowej, która dokumentowałaby wszystkie przymioty i wytyczne. W wielu zachowanych manuskryptach można jednak odnaleźć konkretne zalecenia i wskazówki, co do rysu charakterologicznego rycerzy, czy też ich przywilejów i obowiązków - zarówno wobec króla, królestwa jak i damy serca. Poszczególne zasady były przekazywane i rozwijane z pokolenia na pokolenie.

Rycerze mieli przede wszystkim budzić podziw i szacunek. Powinni ponadto zawsze stać po stronie króla i walczyć w jego obronie oraz nienagannie się zachowywać jak i bronić słabszych i młodszych. W obecności kobiet, płci delikatniejszej i płochliwszej, powinni służyć wsparciem i pomocą. Zawsze wyciągnąć rękę i podać ramię oraz - kiedy zajdzie taka potrzeba - stanąć w obronie białogłowy. Rycerzy obowiązywała także zasada religijności i przestrzegania boskich przykazań, miłości do króla i ojczyzny. W imię tej miłości niejednokrotnie musieli zrezygnować z życia rodzinnego, a nawet oddać życie.

Źródła podają, że rycerz w swoim życiu powinien przestrzegać trzech podstawowych zasad, zwanych przymiotami. Pierwsza z nich to przestrzeganie czystości, zarówno w miłości jak i w prawdzie. Druga to zachowanie czci rycerskiej i postępowanie zgodnie z nią, a trzecia to sprawność oręża, ku obronie słabych i przestrodze niesprawiedliwych.

Oprócz tych cech rycerze powinni kierować się męstwem i odwagą, szczególnie w obronie potrzebujących. Wyznawać prawdę i brzydzić się kłamstwem. Zawsze stawać w obronie prawdy i nigdy się nie poddawać. Danemu raz słowu należało być wiernym i nigdy się go nie wyrzekać. Bronić czci swojej pani oraz własnej rodziny. Dbać o ojcowiznę i ziemię uprawianą przez przodków. Rycerze, zgodnie z przekazywanymi prawdami, nie powinni być również pyszni i nie powinni wywyższać się nad innych. Służyć królowi i ojczyźnie w imię miłości do Boga i zgodnie z jego przykazaniami. Kierując się tymi prawdami rycerze zyskiwali podziw i szacunek królewskich poddanych.