Odprawa przy zwolnieniu z pracy
Warto znać dobrze swoje prawa, gdy w firmie szykują się redukcje.
Gdy pracodawca wręcza wypowiedzenia, często musi także wypłacić zwalnianym osobom odprawy. Wyjaśniamy, kiedy one się należą przy zwolnieniach grupowych i indywidualnych oraz co jeszcze przysługuje wówczas pracownikom.
Kiedy się należy?
Odprawa przysługuje, gdy pracodawca (zatrudniający co najmniej 20 osób) zwalnia grupowo lub likwiduje etaty. Ze zwolnieniami grupowymi mamy do czynienia, gdy w ciągu 30 dni wypowiedzenia otrzyma co najmniej:
- 10 osób (a zatrudnionych jest mniej niż sto) lub 10 proc. pracowników (gdy w firmie pracuje co najmniej 100, ale mniej niż 300 osób) lub 30 pracowników - gdy zatrudnionych jest co najmniej trzystu ludzi.
Uwaga! Firma zatrudniająca minimum 20 pracowników musi wypłacić odprawę nawet jednemu zwalnianemu, jeśli likwiduje jego stanowisko. Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy (DzU nr 90/2003, poz. 844).
Wysokość odprawy zależy od tego, ile czasu przepracował pracownik w firmie, która go zwalnia. Im dłużej był tu zatrudniony, tym wyższą odprawę otrzyma:
- 3-miesięczne wynagrodzenie, gdy był zatrudniony u tego pracodawcy ponad 8 lat;
- 2-miesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracował u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- 1-miesięczne wynagrodzenie, jeśli był zatrudniony w tej firmie krócej niż 2 lata. Odprawa musi być wypłacona nie później niż ostatniego dnia okresu wypowiedzenia.
Uwaga! Maksymalna odprawa wynosi 24 tys. zł brutto (jest to 15-krotność aktualnej minimalnej pensji krajowej, czyli 1600 zł x15).
Nie zawsze pracodawca, który przeprowadza zwolnienia grupowe, może wręczyć wypowiedzenie pracownikowi. Są bowiem osoby chronione przed zwolnieniem z pracy.
1. Kobiety w ciąży oraz na urlopach
Ochrona dotyczy kobiet w ciąży i przebywających na urlopie macierzyńskim (z wyjątkiem ciężarnych zatrudnionych na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca). Uwaga! Podczas zwolnień grupowych ochrona przed redukcją nie dotyczy mam przebywających na urlopie wychowawczym.
2. Osoby przed emeryturą
Pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia pracownikom, którym brakuje 4 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego.
3. Działacze związkowi
Nie otrzymają wypowiedzenia: członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej (są chronieni przez okres wskazany w przepisach uchwały związkowej); osoby wchodzące w skład rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego.
Ale uwaga! Pracownicy z wymienionych grup nie będą chronieni, gdy zakład upadnie lub zostanie zlikwidowany.
1. Dodatkowy urlop na szukanie pracy
Pracodawca musi dać zwalnianemu pracownikowi:
- 3 dni wolne, jeśli wypowiedzenie jest 3-miesięczne;
- 2 dni wolne, jeżeli wypowiedzenie jest 2-tygodniowe lub 1-miesięczne.
Uwaga! Trzymiesięczne wypowiedzenie ma pracownik, który przepracował u danego pracodawcy co najmniej 3 lata.
2. Ekwiwalent za urlop
Będzie wypłacony za zaległy urlop, gdyby nie było możliwości, by pracownik go wykorzystał (np. z powodu za krótkiego wypowiedzenia).
- Wylicza się go na podstawie zarówno stałych składników wynagrodzenia (z miesiąca, gdy pracownik nabył prawo do ekwiwalentu), jak i jego zmiennych składników, np. premii kwartalnych i rocznych.
3. Świadectwo pracy
Najpóźniej ostatniego dnia pracy pracownik musi otrzymać świadectwo pracy.
- Gdyby znalazły się w nim informacje niezgodne z prawdą, niepełne, można w ciągu 7 dni od daty otrzymania świadectwa wystąpić do pracodawcy o sprostowanie.
- Jeśli pracodawca wniosku nie uwzględni, pracownik może wystąpić o to do sądu pracy.
Wolne na wypowiedzeniuPracodawca ma prawo:
- wysłać pracownika w okresie wypowiedzenia na urlop wypoczynkowy (zaległy i bieżący, wyliczony proporcjonalnie do przepracowanego okresu w tej firmie);
- zdecydować, czy na wypowiedzeniu pracownik będzie świadczył pracę, czy nie. Jeśli szef tego nie wymaga, to i tak musi zapłacić pracownikowi pensję za cały okres wypowiedzenia.
