Urlopy wypoczynkowe, dni wolne od pracy w 2014 roku

Sytuacja na rynku pracy sprawia, że niektóre firmy nie dbają nawet o podstawowe prawa swoich pracowników. Takim jest prawo do urlopu.

Gdy podejmiesz nową pracę, zyskasz prawo do urlopu po każdym miesiącu pracy123RF/PICSEL

Gdy podejmiesz nową pracę, zyskasz prawo do urlopu po każdym miesiącu pracy (1/12 wymiaru twojego rocznego urlopu). Twój pracodawca nie może pozbawić cię tego najważniejszego przywileju pracowniczego! Zresztą prawidłowe udzielanie urlopów leży również w interesie pracodawcy.

Inspekcja pracy bowiem, gdy tylko stwierdzi nieprawidłowości w tym względzie, nakłada grzywny na pracodawców nieprzestrzegających przepisów. Wyjaśniamy więc, na jakich zasadach musi być udzielony urlop wypoczynkowy oraz kiedy należy ci się wolne w święta ustawowe.

Twój urlop wypoczynkowy – dobrze wyliczony

Długość urlopu zależy od twojego stażu pracy i wynosi:

20 dni, jeżeli jesteś zatrudniona krócej niż 10 lat;
26 dni, jeśli jesteś zatrudniona co najmniej 10 lat lub dłużej.

Pamiętaj! Przy wyliczeniu urlopu uwzględnia się ogólny staż pracy we wszystkich firmach, gdzie pracowałaś. Wlicza się też lata nauki: 8 lat, jeśli ukończyłaś studia; 6 lat, masz szkołę policealną; 5 lat – średnią zawodową; 4 lata – średnią ogólnokształcącą; 3 lata – zasadniczą zawodową.

Szef nie może nakazać pracownikowi, żeby podzielił urlop na części. To możliwe tylko na życzenie pracownika. Kodeks pracy nie mówi, na ile części możesz podzielić urlop. Ważne, by jedna trwała nieprzerwanie co najmniej 14 kolejnych dni (wlicza się soboty i niedziele).

Urlop na żądanie

W ramach urlopu wypoczynkowego możesz wykorzystać 4 dni na żądanie (pojedynczo lub łącznie). W zasadzie pracodawca nie może odmówić, bo ten urlop jest na szczególne sytuacje życiowe. Sama decydujesz o terminie. Musisz poinformować o tym szefa najpóźniej w dniu urlopu (telefonicznie, czy choćby SMS-em). Art. 154, 155, 167 ze znaczkiem 3 k.p.

Niedziele i święta – kto ma wolne, kto pracuje

Większość z nas nie pracuje w niedziele i święta. Są nieczynne urzędy, szkoły, biura i wiele innych instytucji. W święta ustawowo wolne również supermarkety muszą być zamknięte. Mniejsze sklepy mogą być czynne w dni ustawowo wolne, ale wtedy za ladą mogą stanąć osoby zatrudnione np. na zlecenie lub właściciel. Pracownicy etatowi muszą mieć wolne!

Wyjątki od zasady

Chociaż niedziele i święta są generalnie dniami wolnymi od pracy, to przepisy przewidują wyjątki od tej zasady i zezwalają na wykonywanie pracy w te dni. Pracować mogą osoby wezwane w nagłych sytuacjach, np.: do prowadzenia akcji ratowni czej, do usuwania awarii (np. gazowych, ciepłowniczych).

W dni ustawowo wolne i w niedziele pracują też zatrudnieni w następujących bran żach: w transporcie i komunikacji, przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, w zakładach gastronomicznych, hotelach, szpitalach, jednostkach gospodarki komunalnej.

Wynagrodzenie

Jeśli pracujesz w niedziele lub święta, to należy ci się: inny dzień wolny od pracy (w ciągu 6 dni przed lub po pracującej niedzieli, a za święto – do końca okresu rozliczeniowego), jeśli to niemożliwe: to musisz otrzymać 100-proc. dodatek do pensji według twojej stawki godzinowej za każdą godzinę pracy w niedzielę lub w święto. Art. 151 ze zn. 9 i 151 ze zn. 10 i 11 k.p.