12 objawów, których nie można bagatelizować. To może być rak!

Zasada "zostań w domu" nie dotyczy chorych na nowotwory. Nie można zostać w domu z rakiem. Nie można lekceważyć objawów, które mogą sugerować rozwój nowotworu czy przerywać leczenia z powodu obecnej pandemii – podkreśla znany onkolog, prof. Jacek Jassem z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Łatwe powstawanie siniaków po nawet błahym urazie powinno nas zaniepokoić
Łatwe powstawanie siniaków po nawet błahym urazie powinno nas zaniepokoić123RF/PICSEL

W ostatnim czasie w mediach pojawiło się wiele publikacji i wypowiedzi wskazujących na to, że w bieżącym roku z powodu pandemii wywołanej przez nowego koronawirusa, zmniejszyła się w naszym kraju liczba tzw. pierwszorazowych pacjentów onkologicznych.

Jeśli sygnały te znajdą potwierdzenie w ogólnopolskich statystykach prowadzonych przez NFZ będzie to oznaczać, że grozi nam w najbliższych miesiącach i latach wzrost liczby trudnych do leczenia, bo już mocno zaawansowanych, przypadków raka.

Rak, nazywany przez niektórych "cesarzem wszech chorób", nie robi sobie przecież wakacji, ani też nie zamraża swojej działalność w związku z Covid-19. Dlatego onkolodzy podkreślają, że zwłaszcza osoby, które są w grupach ryzyka zachorowania na nowotwór, zauważyły u siebie niepokojące objawy lub też już na raka zachorowały, nie mogą z powodu pandemii odkładać badań diagnostycznych czy leczenia.

- Zasada "zostań w domu" nie dotyczy chorych na nowotwory. Nie można zostać w domu z rakiem. Nie można lekceważyć jego objawów czy przerywać leczenia. Czas ma tutaj ogromne znaczenie - bo czekając można zniweczyć szanse na skuteczne leczenie - podkreśla prof. Jacek Jassem, kierownik Katedry i Kliniki Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Jakich objawów nie wolno przegapić?

Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w Polsce notuje się ponad 160 tys. nowych zachorowań na nowotwory złośliwe rocznie! Oznacza to średnio ponad 13 tys. nowych przypadków miesięcznie. Tym samym średnio w każdym  tygodniu aż ponad 3 tys. osób otrzymuje diagnozę: rak.

Czego nie lubi rak?

Nie ma żywności, która mogłaby całkowicie ochronić nas przed rakiem, jednak istnieją produkty o właściwościach antynowotworowych. Podstawą zdrowej diety jest jadłospis obfitujący w warzywa i owoce oraz zdrowe tłuszcze. Warto wiedzieć, które z nich zmniejszają ryzyko chorób i włączyć je do diety już dziś!

Rośliny strączkowe - fasola, groszek i soczewica zawierają dużo błonnika, który usprawnia trawienie, a tym samym może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Wyniki badań pokazują, że osoby które spożywają produkty bogate w błonnik fasolowy, są o 20 proc. mniej narażone na rozwój raka piersi niż ci, którzy nie osiągają zalecanej, dziennej dawki spożywanego błonnika.
Rośliny strączkowe - fasola, groszek i soczewica zawierają dużo błonnika, który usprawnia trawienie, a tym samym może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Wyniki badań pokazują, że osoby które spożywają produkty bogate w błonnik fasolowy, są o 20 proc. mniej narażone na rozwój raka piersi niż ci, którzy nie osiągają zalecanej, dziennej dawki spożywanego błonnika.
O jedzeniu orzechów często zapominamy, a szkoda - szczególnie włoskie mają korzystny wpływ na zdrowie. Zawierają substancję zwaną pedunculagin, którą organizm metabolizuje do urloitynów. Są to związki odgrywające ważną rolę w zapobieganiu raka piersi. O właściwościach przeciwnowotworowych orzechów włoskich wiemy między innymi z badania przeprowadzonego na myszach. Podczas doświadczenia karmiono je olejem z orzechów włoskich i po pewnych czasie okazało się, że miały wyższy poziom genów hamujących rozwój nowotworów, aniżeli myszy, którym podawano inne oleje.
O jedzeniu orzechów często zapominamy, a szkoda - szczególnie włoskie mają korzystny wpływ na zdrowie. Zawierają substancję zwaną pedunculagin, którą organizm metabolizuje do urloitynów. Są to związki odgrywające ważną rolę w zapobieganiu raka piersi. O właściwościach przeciwnowotworowych orzechów włoskich wiemy między innymi z badania przeprowadzonego na myszach. Podczas doświadczenia karmiono je olejem z orzechów włoskich i po pewnych czasie okazało się, że miały wyższy poziom genów hamujących rozwój nowotworów, aniżeli myszy, którym podawano inne oleje.
Tłuste ryby takie, jak łosoś, makrela czy sardela są bogate w niezbędne składniki odżywcze – witaminę B, potas, kwasy i tłuszcze omega-3. Na podstawie badań wiadomo, że osoby, które spożywają ryby słodkowodne, są o 53 proc. mniej narażone na raka jelita grubego niż ci, którzy nie spożywają ich wcale.
Tłuste ryby takie, jak łosoś, makrela czy sardela są bogate w niezbędne składniki odżywcze – witaminę B, potas, kwasy i tłuszcze omega-3. Na podstawie badań wiadomo, że osoby, które spożywają ryby słodkowodne, są o 53 proc. mniej narażone na raka jelita grubego niż ci, którzy nie spożywają ich wcale.
Marchew to niepozorne warzywo, o którym często zapominamy. A szkoda, bo zawiera witaminy K, A i przeciwutleniacze, a także duże ilości beta-karotenu, który wspiera układ odpornościowy. Przegląd kilku przeprowadzonych badań pokazuje, że beta-karoten obniża ryzyko rozwoju raka piersi i prostaty. Naukowcy donoszą też, że spożywanie marchwi zmniejsza ryzyko zachorowań na raka żołądka o 26 proc.
Marchew to niepozorne warzywo, o którym często zapominamy. A szkoda, bo zawiera witaminy K, A i przeciwutleniacze, a także duże ilości beta-karotenu, który wspiera układ odpornościowy. Przegląd kilku przeprowadzonych badań pokazuje, że beta-karoten obniża ryzyko rozwoju raka piersi i prostaty. Naukowcy donoszą też, że spożywanie marchwi zmniejsza ryzyko zachorowań na raka żołądka o 26 proc.
Warzywa krzyżowe - brokuły, kalafior i jarmuż - zawierają korzystne składniki odżywcze, m.in. witaminę C, witaminę K i mangan. Dzięki obecności sulforafanu – związku o właściwościach przeciwnowotworowych, regularne jedzenie tych warzyw hamuje wzrost komórek rakowych i stymuluje ich śmierć.
Warzywa krzyżowe - brokuły, kalafior i jarmuż - zawierają korzystne składniki odżywcze, m.in. witaminę C, witaminę K i mangan. Dzięki obecności sulforafanu – związku o właściwościach przeciwnowotworowych, regularne jedzenie tych warzyw hamuje wzrost komórek rakowych i stymuluje ich śmierć.
Owoce jagodowe są bogate w witaminy, minerały oraz błonnik pokarmowy. Jedno z badań dowodzi, że antocyjanina zawarta w jeżynach obniża biomarkery odpowiedzialne na rozwój raka jelita grubego.
Owoce jagodowe są bogate w witaminy, minerały oraz błonnik pokarmowy. Jedno z badań dowodzi, że antocyjanina zawarta w jeżynach obniża biomarkery odpowiedzialne na rozwój raka jelita grubego.123RF/PICSEL
Jabłka to owoce, które powinniśmy wybierać najczęściej. Zawierają polifenole, czyli związki roślinne o właściwościach przeciwnowotworowych. Mogą one zapobiec stanom zapalnym, chorobom sercowo-naczyniowym i infekcjom. Na podstawie badania przeprowadzonego w 2018 roku wiemy, że floretyna jabłkowa hamuje wzrost komórek nowotworowych odpowiedzialnych za rozwój raka piersi.
Jabłka to owoce, które powinniśmy wybierać najczęściej. Zawierają polifenole, czyli związki roślinne o właściwościach przeciwnowotworowych. Mogą one zapobiec stanom zapalnym, chorobom sercowo-naczyniowym i infekcjom. Na podstawie badania przeprowadzonego w 2018 roku wiemy, że floretyna jabłkowa hamuje wzrost komórek nowotworowych odpowiedzialnych za rozwój raka piersi.

Trzeba przy tym pamiętać, że niektóre nowotwory rozwijają się latami, sygnalizując nieprawidłowość, gdy są już zaawansowane. Wkroczenie z interwencją medyczną na tym etapie może (choć nie musi) znacząco zmniejszyć szanse na uratowanie zdrowia, a czasem także życia. Tym bardziej zatem nie można lekceważyć pierwszych objawów, które mogą świadczyć o nowotworze, na przykład:

- przedłużająca się chrypka lub/i kaszel,- trudności w przełykaniu,- "zrzucenie" co najmniej 10 proc. masy ciała pomimo tej samej diety i aktywności fizycznej w ciągu ostatnich sześciu miesięcy,- przewlekłe zmęczenie pomimo braku jego obiektywnej przyczyny,- utrzymujące się stany podgorączkowe lub gorączka,- nocne, zwłaszcza tzw. zlewne poty,- wszelkiego rodzaju guzki i guzy,- zmiana wyglądu znamion na skórze,- zmiany na błonie śluzowej w jamie ustnej,- krew w stolcu,- krew w moczu,- łatwe powstawanie siniaków po nawet błahym urazie.

Tego rodzaju niepokojące objawy należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem.

Od roweru do limuzyny
Szybkie schudnięcie bez diety i ćwiczeń to niestety nie powód do radości
Szybkie schudnięcie bez diety i ćwiczeń to niestety nie powód do radości123RF/PICSEL

Z danych epidemiologicznych opublikowanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny wynika, że w Polsce nowotwory złośliwe są główną przyczyną przedwczesnej umieralności wśród kobiet - odpowiadają za 40 proc. wszystkich zgonów pań przed 75. r.ż. (winne temu są przede wszystkim raki: tchawicy, oskrzeli i płuca oraz piersi).

U mężczyzn za przedwczesną śmierć odpowiadają przede wszystkim choroby układu krążenia, ale nowotwory złośliwe plasują się na drugim miejscu (w tym przede wszystkim nowotwory układu oddechowego). Stosunkowo wysoki poziom umieralności w dużej mierze spowodowany jest tym, że pacjent zgłasza się na leczenie wtedy, gdy nowotwór wejdzie już w zaawansowane stadium.

W świetle powyższych faktów warto więc wziąć sobie do serca zalecenie ekspertów, aby w dzisiejszych czasach wykazywać się wzmożoną czujnością onkologiczną, przy czym nie chodzi tu tylko o lekarzy (zwłaszcza pierwszego kontaktu), lecz także o samych pacjentów, czyli każdego z nas.

Pod tym pojęciem kryje się nie tylko wykonywanie adekwatnych dla danego wieku i płci regularnych badań kontrolnych, lecz także uważne przyglądanie się sobie na co dzień (samoobserwacja), pod kątem pojawienia się jakichś niepokojących objawów lub nietypowych zmian. Chodzi tu więc m.in. o:

- samobadanie piersi, - uważne oglądanie znamion i innych zmian skórnych, - obserwację wydalin (m.in. stolec, mocz), - oglądanie wydzielin (np. wycieki z dróg rodnych, brodawek sutkowych, nosa).

Nie wszędzie ubyło pacjentów onkologicznych

Specjalista przyznaje jednak, że słyszał, iż w niektórych klinikach chirurgicznych w jego szpitalu liczba chorych na nowotwory była w ostatnim czasie mniejsza niż przed rokiem, choć żadna nie ograniczała przyjęć. - Z doniesień medialnych wiem, że w niektórych jednostkach onkologicznych w Polsce liczba chorych znacząco się zmniejszyła. Powodów może być wiele, w tym ograniczony dostęp do świadczeń w danej placówce lub danym regionie, niewiedza chorych na temat możliwości skorzystania z leczenia, mniejsza liczba kart DiLO wystawianych przez placówki POZ czy też zbyt dosłowne traktowanie przez pacjentów zalecenia "zostań w domu" - podsumowuje prof. Jacek Jassem.

W niektórych jednostkach onkologicznych w Polsce liczba chorych znacząco się zmniejszyła
W niektórych jednostkach onkologicznych w Polsce liczba chorych znacząco się zmniejszyła123RF/PICSEL

- Nie mam dostępu do aktualnych danych na temat liczby pierwszorazowych chorych na nowotwory w całej Polsce. Mogę jednak powiedzieć, że w naszej klinice liczba chorych w ostatnich dwóch miesiącach nie zmieniła się znacząco. Nie ograniczaliśmy bowiem przyjęć, choć część wizyt kontrolnych świadczyliśmy w formie teleporad. Realizowanych u nas chemioterapii było nawet w ostatnim czasie więcej niż w tym samym okresie poprzedniego roku, co wynika z przejęcia części pacjentów ze szpitali jednoimiennych. Nieznacznie zmniejszyła się natomiast liczba pacjentów, którzy zgłosili się na radioterapię. Myślę, że mogło to być spowodowane obawami chorych przed zakażeniem koronawirusem - mówi prof. Jacek Jassem. Zobacz również:

Najnowsze